Kirkjuritið - 01.04.1947, Side 81

Kirkjilritið.
Menntun presta á íslandi.
167
það liapp mikið, að Jón Ögmundsson fékk uppspurðan
Sæmund, „þann mann, er einliver hefir enn verið mest-
ur nytjamaður Guðs kristni ó þessu landi"1)- í Hungur-
vöku segir, að liann liafi bæði verið forvitra og lærður
allra manna bezt, og lík eru ummæli Ivristnisögu og ann-
ara heimilda, er geta Sæmundar2). Það er og efalaust, að
Sæmundur hefir verið einliver lærðasti maður á Islandi
á sinni tíð og' um leið stórvitur og böfðingi mikill, eins og
liann átli kyn til. Lét hann reisa í Odda kirkju mikla,
lielgaða Nikulási erkibiskupi, og auðgaði staðinn mcð
stórum tillögum og miklum ríkdómi, svo að talið er að
tekjur Oddastaðar bafi verið meiri en nokkurrar annar-
ar kirkju, að stólskirkjunum og klaustrunum einum und-
anskildum. Yar hann hvarvetna kvaddur til ráða af bisk-
upunum um öll vandasamari kirkjumál, svo sem þá er
tiundarlögin voru gerð og kristninna laga þáttur í lög tek-
inn, og sýnir það, að liann hefir, sökum vitsmuna sinna,
lærdóms og annarar mannprýði, blotið óskipta viður-
kenningu samtíðarmanna sinna. Auk þess Iiefir bann
verið fræðimaður mikill um sagnvísindi, og ætla menn,
að bann bafi fyrstur manna ritað um ævi Noregskon-
unga, líklega þó á latneska tungu. Allvíða er vitnað til
Sæmundar í fornum ritum vorum. Honum eru og eignuð
fleiri rit, en með óvissum beimildum, eins og t. d. Sæ-
Uiundar Edda. En bvi skyldi það vera ósennilegt, að í
Odda liafi verið safnað saman ýmsum fornum goða- og
hetjukvæðum, þar sem vitað er, að fornum fróðleik var
111 jög lialdið þar til baga, og vel hefir Snorri Sturluson
°rðið kunnur þessum kvæðum þar. I klausturskólum á
Prakklandi voru til fornkvæði (carmina antiqua) í Iiand-
ritum frá dögum Karls mikla, og kann það að bafa orðið
fyrirmyndin að safni þessu. Víst er um það, að i Odda
þefir löngum logað arineldur norrænnar fræðimennsku
0 Bislc I, 156.
2) Bisk. I, 28, G7, 15G.