Kirkjuritið - 01.09.1975, Blaðsíða 74

Sköpun mannsins og sagan; sem eftir
fer og er afleiðing skipunarinnar, eru
samofin. Sögumaður hefir tengt þœr
þannig, að auðséð er, að annað verð-
ur ekki skilið ón hins. Það, sem sagt
er í Genesis 2:4b-25, spannar yfir hið
sama og Genesis 1:26-31. Athyglin
er algjörlega bundin við sköpun
mannsins, sem fró er sagt í tvennu
lagi. Sköpun jurtanna fœr sess í frá-
sögninni um leið og sagt er frá sköp-
un karlmannsins, en sköpun dýranna
fcer á sama hátt sess I frásögninni af
sköpun konunnar. Sagan leggur
áherzlu á manninn. Allt hitt skiptir
eingöngu máli sem baksvið mannsins,
en ekki sem heildarniðurstaða þess,
sem er, — eins og spurt vœri um upp-
haf þess. Alla reglu og tímaröð vantar
um einstök verk sköpunarinnar.
Sagan hefst svo: ,,Þegar Jahve Guð
gerði jörðina og himininn ..." Sögu-
maður er ekki að segja frá sköpun-
inni, þv! að hann gerir ráð fyrir þekk-
ingu á henni. Hann er að staðhœfa
eitthvað sérstakt um þennan veruleika.
Hann er ekki að rótfesta trú á skap-
arann, því að hann gerir ráð fyrir
henni. Það, sem hann er að leggja
áherzlu á, má sjá í hinni löngu auka-
setningu í upphafi (sjálf aðalsetningin
hefst með 7. versi.), „því að Jahve
Guð hafði ekki . . . og engir menn . . "
Það, sem skiptir sögumanninn máli,
er starf Guðs og tilvera og saga
mannsins, sem þetta starf Guðs um-
lykur. Frásögnin hefst á því, að Guð
gefur manninum; sem hann hefir
skapað, skipun. Allt miðast við þetta.
Sú hugmynd, að Guð hafi myndað
— manninn af leiri jarðar — eins og
leirkerasmiðurinn mótar ker sín, er
232
víða vel þekkt af heimildum utan
Biblíunnar, — heimildum frá Mið-
Afrlku, Egyptalandi og Grikklandi
(Promeþeus). Þetta er því ekki sérlega
biblíuleg hugmynd. Óhœtt er að
segja, að ritarar Jahveritsins hafi ekki
hugsað á þennan veg, heldur notuðu
þeir þessa hugmynd og komu henni
til skila í því augnamiði að birta
leyndardóm sköpunar mannsins.
Þessi frumstœða framsetning á sköp-
un mannsins ýtir undir það( að áheyr-
andinn, sem ekki aðhyllist þessa hug-
mynd, álykti, að menn viti ekki hvern-
ig Guð skapaði manninn. Það er ein-
mitt í þessu, sem við sjáum dœmi um
það, að hœgt er að halda fast við
forn sjónarmið, jafnvel á síðari tím-
um, þegar annar hugsunarháttur er
orðinn algengur. Þessi framsetning
lifði áfram í slendurteknum myndum,
sem fluttu síðari kynslóðum boðskap
og flytja okkur nú á tímum einnig
merkilegt efni. í Jesaja 45:9 er t. d.
notuð myndin af leirkerasmið: „Hvort
má leirinn segja við leirmyndarann;
„Hvað getur þú?" (Sjá Jer. 18 og Róm
9:21). Skilningurinn á sköpunarstarfi
Guðs tók breytingum með ísrael, en
hin síðbúna saga í Prestaritinu býr
ekki yfir meiri vitneskju um sköpun
mannsins heldur en hin forna saga í
Jahveritinu. Báðar frásögurnar benda
aðeins til þess, sem er hulið okkur.
Guð setti manninn í garðinn, sem
hann hafði gjört honum, til þess að
hann annaðist garðinn (eða gœtti
hans) og rœktaði. Þetta hlutverk fyIg'r
gjöf garðsins. Garðurinn er falinn
manninum á hendur ásamt því starfi,
sem garðurinn þarfnast. Sá heimur,
sem Guð hefir sett manninn í, miðar