Ægir - 01.07.1997, Blaðsíða 6

REYTINGUR
Rekstraraðstœður fiskiðnaðar
Miklar breytingar liafa orðið í sjávarútvegi Itér á landi á
uiulanfönniin iiiániiðuiii. Erpá átt við að fyrirtœki hafa
sameinast pvert ái byggðarlög og
landshluta og ntörg eru í viðraeðiiin tiin
saineiningii. Þá eru mörg fyrirtœki í
venilegiiin hagrœðingaraðgerðum en
peim fylgir sala eigna, eða vinnsla er
lögð af á einum stað eða sérhœfð. Allt
eru petta merki iim að sjávarútvegnrinn
er fljótur að aðlaga sig breyttum
aðstœðuin en einnig eru petta merki iiin að peir aðilar
sem hafa komið með nýtt fjármagn iiut í greinina eru að
ýta á um aukna arðsemi. Það er Ijóst að pað var injög
dýrt að fjárinagna fyrirtœkin með lánsfé en pað er einnig
mjög dýrt að fjármagiia pessi fyrirtaeki á
hliitabréfainarkaði. Því pó að hlutafé sé þolinmótt fé og
ekki purfi að greiða afpví á fyrirfram ákvedniiin
gjalddögiim pá verður fyrirtcekið að skila arði til lengri
tínia litið og sá arður verður að vera meiri heldur en pað
seni annars er hivgt að fá í ríkistryggdum skuldabréfiim
eða öðruin álíka pappírunt.
í nýrri skýrslti uni stöðu landvinnshinnar, scm unniti var
fyrir sjávarútvegsráðlierra og skilað nú í júní, vekur
atltygli að aðstaða landviimsluimar hér á landi er með
uokkuð ödrum luvtti en í nágraiinalöiidtiiium. Ihvst ber
að nýtitig franileiðslutcvkjatina er nijög lítil og í beinti
framlialdi afpví er framlegð á starfsniann mitmi en í
viðniiðunarlönduninn. Þetta hefur verið vaiicli imi lcmgt
árabil. Þessi vattdi var ekki svo ntikill pegar luvgt var að
vinna nánast frá sjö að morgiii til niiðiuvttis, pó af og til
kcvmi uppiluild vegna vertíðaskipta eða hráefnisleysis. Þá
var öllu lokað en nú er dólað á átta tímuniiiii og
raunvinnutími er rúunir fintni tímar. Það vcvri seni nieiin
héldu frystitogara á veiðuni og í vinnslii einungis í
dagvinnu, en legðust síðaii í aðgerðarleysi pess á niilli.
Slík útgerð vtvri farin á hausinit á fyrsta iiiáiiuðiniim og
viðkomandi rekstraraðiluni fengin vist á deild fyrir
andlega bilaða meiin. En ástcmdið er mí svona í
fiskviniislunni prátt fyrir að enginn vilji viðurkenna pað.
Það er forgangsverkefni að atviiinurekendur og launþegar
taki sig saniaii og seniji iiin hvernig hcvgt sé að haga
viiintifyrirkoniulagi pannig að atvinnuttvkin nýtist betur.
Við verðuni að horfa á að fiskvinna er iðnaður og licvgt er
í dag að jafna liráefni til viiiiisliiimar pannig að stöðug
vinna sé tryggð. Fyrirtcvki sem rekin eru með tapi veita
eiiguni vinnu til langframa.
Svíar landa miklu af óunnum
fiski í erlendum höfnum
Árið 1994 lönduðu sænskir sjómenn fiski (skelfiskur
ekki meðtalinn) að verðmæti 300 milljóna sænskra
króna og útflutningsverðmæti sænskra sjávarafurða
nam samtals um 900 milljónum. Aðeins tveimur árum
eftir að Svíar höfðu gengið í Evrópusambandið var
verðmæti landaðs fiskafla orðið helmingi meira, eða
600 milljónir sænskra króna, og útflutningsverðmætið
nam 1,8 milljörðum. Helsta vandamál sænsks sjávar-
útvegs er hversu miklu af óunnum fiski er landað í
erlendum höfnum, einkum dönskum. í fyrra nam heild-
arafli Svía um 333.000 tonnum og þar af var meira en
helmingi, eða 171.500 tonnum, landað í erlendum
höfnum. Ein ástæða þessa er skortur á góðum lönd-
unarhöfnum á sænsku vesturströndinni. Hagsmuna-
aðilar í sænskri fiskvinnslu hafa nú þrýst á stjórnvöld
og krefjast þess að þau bæti úr þessu þannig að
meira af aflanum komi að landi heima. Þeir segja að
sænsk fsikvinnslufyrirtæki hafi ekki aðgang að nægi-
lega miklu hráefni og geti því ekki aukið fjárfestingar
og umsvif sem þau að öðrum kosti væru reiðubúin til.
(North Atlantic Fishing News)
Gráðlúðustofn í
varhugaverðu ástandi
Rannsóknir Alþjóða hafrannsóknaráðsins (ICES) hafa
leitt í Ijós að ástand grálúðustofnsins milli Islands,
Grænlands og Færeyja er mjög slæmt eins og
Hafrannsóknastofnun hefur raunar bent á. Heildar-
grálúðuaflinn á þessu svæði á síðasta ári var um
36.000 tonn en nú hefur Alþjóða hafrannsóknaráðið
lagt til að heildaraflinn verði skorinn niður um 70%
sem myndi þýða að afli allra þjóðanna til samans
næmi ekki nema 11.000 tonnum. Sjávarútvegsráð-
herra fór að ráðleggingu Hafrannsóknastofnunar og
ákvað að heildargrálúðukvóti Islendinga á næsta
Tfiskveiðiári verði 10.000 tonn en kvótinn á yfirstand-
andi fiskveiðiári er 15.000 tonn. Ljóst má vera að þörf
er á mun nánara samstarfi íslendinga, Grænlendinga
og Færeyinga ef takast á að ná sókninni í það horf
sem vísindamenn telja æskilegt.
(North Atlantic Fishing News)