Búnaðarrit - 01.01.1945, Page 242
238
BÚNAÐARRIT
Iienni Reykjavík. Eða eru bændur ágengari í viðskipt-
um við Reykvíkinga en Reykvíkingar hver við annan?
Mér finnst ég hafa nokkrá ástæðu til að álíta, að
j>essi verðlagsmál landbúnaðarins eigi að vera nokkurs
konar sefjunarmál á almenning. Mál, sem drepa á
dreif öðrum erfiðari og hættulegri málum. En slíkt má
ekki takast.
Sveitir og kaupstaðir eru nauðsynleg byggðaskipan
í nútíma menningarlífi. Áður voru sveitirnar í stórum
meiri hluta, en nii eru það kauptúnin og bæirnir, sem
komin eru í meiri hluta aðstöðu, og nú virðist það óð-
um nálgast, að meiri hluti íbúa landsins verði búsettur
í Reykjavík og nágrenni. Þegai’ svo er komið, er j)ví
pólitíska marki náð, sem nú virðist að stefnt.
Þegar kaupstaðirnir eru að verða alls ráðandi i j)jóð-
félaginu, þurfa þeir að gera sér Ijóst og taka beina af-
stöðu til þess, hvort jæir viðurkenna, að sveitirnar
eigi rétt á því áð vera bliðstæðir aðilar hvað efnahag
og lífsjiægindi snertir.
í sambandi við j)að má líta til J)ess, að j)róún kaup-
staðanna, og sérstaklega Reykjavíkur, stafar að mestu
af sérréttindum, seni þessum aðilum hefur verið veitt
)neðan sveitavaldið var í meiri hluta aðstöðu. Það
skildi nauðsyn j)róunar kaupstaðanna, nú er að vita,
hvort kaupstaðirnir skilja nauðsyn viðbalds og j)ró-
unar sveitanna.
Eg vil benda á nokkur atriði:
Flestir launamenn hafa heimilisfestu í kauptúnum
og kaupstöðum.
Útgerðarmennirnir, sem moka úr nægtabúri Ægis
— sem óneitanlega er almenningur — hafa einnig að-
setur á J)essuni stöðum.
Bankarnir ineð sinu starfsliði eru í Reykjavik aðal-
lega. Þeir eru alj)jóðareign.
Þó er heimildin til að leggja útsvör á viðskiptaveltu
vöruskiptip — áhrifaríkust.