Morgunblaðið - 10.02.2010, Blaðsíða 12

12 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. FEBRÚAR 2010
SIGRÍÐUR Þormar, Hrafnhildur
Sverrisdóttir og David Lynch héldu
áleiðis til Haítís í gær. Þau verða
fulltrúar Rauða kross Íslands í al-
þjóðlegu teymi sem skipuleggur
uppbyggingarstarf Rauðakross-
hreyfingarinnar á Haítí á næstu
þremur árum. Teymið saman-
stendur af 24 sérfræðingum í heil-
brigðismálum, birgðastjórnun,
neyðarvörnum, neyðarskýlum, lífs-
afkomu og uppbyggingu samfélaga
eftir áföll.
Sigríður er hjúkrunarfræðingur
og sálfræðingur, Hrafnhildur er sér-
fræðingur í mannréttindum og þró-
unarfræðum og David hefur starfað
á alþjóðasviði Rauða kross Íslands
sem verkefnisstjóri í neyðarvörnum
og neyðarviðbrögðum í kjölfar ham-
fara. Öll hafa þau mikla reynslu í
hjálparstörfum.
Hlutverk þremenninganna er að
veita faglega ráðgjöf hvert á sínu
sviði og skipuleggja uppbygging-
arstarf Rauðakrosshreyfingarinnar
á Haítí að neyðaraðgerðum loknum.
Teymið mun kortleggja getu ann-
arra hjálparsamtaka, stjórnvalda og
Rauða krossins á Haítí, og hvar sér-
fræðiþekking og mannauður Rauða-
krosshreyfingarinnar nýtist best.
Morgunblaðið/Ernir
Lögð af stað til Haítís
Lagt af stað Þremenningarnir undirbjuggu ferðina til Haítís í aðalstöðvum
Rauða krossins í gær. Að mörgu er að hyggja áður en lagt er af stað.
Eftir Önnu Sigríði Einarsdóttur
annaei@mbl.is
HARÐAR kröfur Evrópusambands-
ins um niðurskurð og fjárhagslegt
aðhald hjá gríska ríkinu, sem ramb-
ar á barmi gjaldþrots, hafa vakið
ugg hjá verkalýðshreyfingum og
samtökum launþega í öðrum ríkjum
ESB að sögn danska dagblaðsins
Politiken.
Lækkun launa opinberra starfs-
manna og niðurskurður á greiðslum
lífeyris eru meðal þeirra leiða sem
blaðið segir ESB fara fram á. En
haft hefur verið eftir Joaquin Alm-
unia, sem fer með peningamál innan
framkvæmdastjórnar ESB, að aldrei
hafi verið fylgst jafngrannt með fjár-
málum eins ríkis. „Þetta er milliliða-
lausasta dæmið um afskipti ESB af
launakerfi eins ríkis sem við höfum
nokkru sinni upplifað,“ segir í yfir-
lýsingu Evrópusambands starfsfólks
í almannaþjónustu (EPSU). Dennis
Kristensen, formaður danska FOA-
stéttarsambandsins, tekur í sama
streng og segir fullkomlega óviðun-
andi að ESB grípi inn í launaþróun
ríkis með þessum hætti.
Víða lítið í ríkiskassanum
Grikkland er þó ekki eina ríkið
sem gripið hefur til niðurskurðar-
hnífsins, enda er ein afleiðing fjár-
málakreppunnar sú að víða er lítið
eftir í ríkiskassanum.
Opinberir starfsmenn eru hins
vegar fjarri því að vera sáttir við að
bera kostnaðinn af fjármálakrepp-
unni. Segir blaðið tugi þúsunda op-
inberra starfsmanna í Evrópu ætla
að standa fyrir mótmælagöngum og
verkföllum á næstu dögum og vikum
til að mótmæla niðurskurði í rekstri
hins opinbera.
Viðhorf verkalýðsfélaga er að
óréttlátt sé að láta opinbera starfs-
menn bera kostnaðinn af kreppunni
– og að það sé á sama tíma afsökun
fyrir því að draga úr opinberri þjón-
ustu í ríkjum ESB. „Opinberir
starfsmenn eru þvingaðir til að bera
kostnaðinn af fjármálakreppunni,“
segir Carola Fischbach-Pyttel, aðal-
ritari EPSU, sem telur um átta
milljónir launþega frá 250 launþega-
samtökum. Niðurskurður í opinbera
geiranum sé nokkuð sem íbúar í öll-
um Evrópuríkjum muni líða fyrir.
Gengi evrunnar hefur farið lækk-
andi undanfarið og kann það að hafa
áhrif á stöðu skuldugra ríkja. Ítalía,
Spánn, Portúgal og Írland standa
ekki vel og jafnvel ríki á borð við
Holland og Þýskaland, sem búa við
betri fjárhag, búa sig undir niður-
skurð til að mæta þeim útgjöldum
sem kreppunni fylgdu.
Búast má við að niðurskurðarmál
verði til umræðu á fundi ESB-ríkja á
fimmtudag en einn þeirra sem þá
hafa óskað eftir fundi með Hermann
van Rompuy, nýjum forseta sam-
bandsins, er John Monks, aðalritari
sambands evrópskra verkalýðs-
félaga (ETUC). „Þið eruð búin að
bjarga bönkunum – nú verðið þið að
bjarga störfunum“ er krafa Monks.
Röðin komin að launþegunum
 Opinberir starfsmenn í Evrópuríkjum ósáttir við að bera kostnaðinn af fjármálakreppunni  Víða
gripið til niðurskurðarhnífsins til að mæta kostnaðinum  Aðgerðunum mótmælt á næstu vikum
Reuters
Aðgerðir Harðar kröfur Evrópusambandsins um niðurskurð og fjárhags-
legt aðhald hjá gríska ríkinu, sem rambar á barmi þrots, hafa vakið ugg.
„ERLENDIS finn ég að sjónarmið okkar Íslendinga í
Icesave-málinu njóta vaxandi skilnings. Þar undrast fólk
raunar að við höldum sjónarmiðum okkar ekki hærra og
betur á lofti en gert hefur verið. Þetta hef ég heyrt meðal
annars á Spánverjum og Íslendingum búsettum þar ytra
sem ég hef heyrt í að undanförnu,“ segir Sigríður And-
ersen, lögmaður og varaþingmaður Sjálfstæðisflokks.
Sigríður er formaður Spánsk-íslenska verslunarráðs-
ins og ritar grein í spænsk blaðið Cinco Días, sem gefið er
út í Madrid. Greinin birist í blaðinu í gær og ber yf-
irskriftina Þurfa Íslendingar að borga? Í grein sinni reif-
ar Sigríður Icesave-málið í stórum dráttum og segir mik-
ilvægt að Íslendingar samþykki ekki lög um ríkis-
ábyrgðina í þjóðaratkvæðagreiðslu sem er framundan.
Með því komist deilan aftur á byrjunarreit.
Gildir ekki um allsherjarhrun
„Þar þarf að spyrja 3,5 milljarða evra spurningarinnar:
Þurfa íslenskir skattgreiðendur yfirleitt að greiða fyrir
Icesave-reikninga Landsbankans?“ segir Sigríður sem
segir allt styðja að opinberar reglur um innistæðutrygg-
ingasjóði séu ekki hannaðar fyrir allsherjarhrun banka-
kerfis, líkt og varð hér á landi. Íslendingar hafi alltaf
haldið því fram að þeir muni standa við allar sínar skuld-
bindingar sem á þeim hvíla samkvæmt reglum EES. Þar
takmarkist ábyrgðin hins vegar við þá fjármuni sem séu í
innistæðutryggingasjóði og ekki hafi verið gert ráð fyrir
ríkisábyrgð á sjóðnum eða að ríkið komið að honum á
seinni stigum.
„Hinn íslenski innistæðutrygginga-
sjóður er nú uppurinn. Íslenskir
skattgreiðendur bera enga ábyrgð á
að fylla hann aftur til að gera upp við
ríkisstjórn Breta og Hollendinga.
Mistökin sem íslensk stjórnvöld hafa
gert í kjölfar hrunsins er að ganga til
samninga um hina svokölluðu Ice-
save-skuld í stað þess að fá úr því
skorið fyrir dómstólum hvort íslenska
ríkið beri ábyrgð,“ segir Sigríður sem
spyr í grein sinni hvers vegna Bretar og Hollendingar
hafi ætíð lagst gegn dómstólaleiðinni í þessu máli.
Skrifar í eigin nafni
Sigríður Andersen sagðist í samtali við Morgunblaðið
skrifa greinina í eigin nafni enda þótt þess sé getið í höf-
undarkynningu að hún gegni formennsku í viðskiptaráði
Íslands gagnvart Spáni. Það er eitt sjö slíkra, en þau
rækja hvert með sínu móti viðskiptasambönd Íslendinga
gagnvart erlendum þjóðum.
Að sögn Kristínar S. Hjálmtýsdóttur, forstöðumanns
alþjóðasviðs Viðskiptaráðs Íslands, hafa þessi millilanda-
ráð eins og þau eru kölluð ekki beitt sér sérstaklega í
þágu Íslendinga í Icesave-málinu. Fólk sem á þessum
vettvangi starfar hafi að sjálfsögðu hins vegar allan rétt á
því að segja sína skoðun taki það fram undir hvaða for-
merkjum skrifað er – og eins og nú árar vilji í raun allir
leggjast á árarnar. sbs@mbl.is
Finn aukinn stuðning
meðal Spánverja
 Sigríður Andersen í spænsku dagblaði  Berum ekki
ábyrgð á Icesave-skuld  Deilan komist aftur á byrjunarreit
Sigríður Andersen
BSRB tekur heilshugar undir aðvör-
un Evrópusambands starfsfólks í
almannaþjónustu (EPSU), sem
BSRB er aðili að, um að stjórnvöld
mæti ekki efnahagskreppunni með
niðurskurði í opinberri þjónustu.
Þetta segir Elín Björg Jónsdóttir,
formaður BSRB, og kveður afstöðu
EPSU í anda 42. þings BSRB sem
haldið var í október sl.
„Í ályktun þingsins um atvinnu-
mál segir m.a. að öflug opinber al-
mannaþjónusta hafi aldrei verið
jafn mikilvæg og nú. Það starfa
þúsundir – í skólum, félags- og heil-
brigðisþjónustu,“ segir Elín Björg.
Oft gleymist að líta á almannaþjón-
ustu sem mikilvægan hlekk í at-
vinnulífinu sem skilar þjóðfélaginu
arði. „Þess vegna þarf að snúa
dæminu við og efla hana í stað þess
að veikja.“
Það veki
vissulega ýms-
ar spurningar
að ESB blandi
sér beint inn í
kjaramál opin-
berra starfs-
manna í einu
aðildarlandi,
líkt og raunin
virðist vera í
Grikklandi.
„Eðlilega vekur slíkt hörð viðbrögð
hjá samtökum opinberra starfs-
manna í Evrópu og það sama gildir
um mótmæli 42. þings BSRB um
þau skilyrði AGS fyrir lánveitingu
að jafnvægi náist á næstu þremur
árum í ríkisfjármálum. Það er eng-
inn lausn að skera niður almanna-
þjónustu er þörfin á félagslegum
úrræðum er hvað ríkust.“
Vekur eðlilega hörð viðbrögð
Elín Björg
Jónsdóttir
Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ,
segir allan heiminn nú glíma við af-
leiðingar efnahagskreppunnar.
„Það er alveg ljóst að ríkissjóðir
hafa farið mjög illa í efnahags-
kreppunni. Bæði vegna þess að
tekjur þeirra hafa hrunið, auk þess
sem útgjöld hafa aukist með auknu
atvinnuleysi og svo hafa ríkin sett
alveg ótrúlega fjármuni í fjármála-
geirann.“ Hann bendir í þessu sam-
hengi á að hér á landi hafi u.þ.b.
hálf landsframleiðsla verið nýtt til
að bjarga Seðlabankanum frá gjald-
þroti, vegna Icesave-skuldbindinga
og svo fjármögnunar bankanna.
„Allt eru þetta á endanum fjármun-
ir sem koma úr vasa almennings.“
Víða um heim takist ríki á við
þennan sama vanda og þá verði að
beita miklum
aðhaldsaðgerð-
um. „Það kem-
ur m.a. fram í
því að það er
ekki hægt að
hækka laun op-
inberra starfs-
manna.“ Ríki
hafi nýtt sér
slíkt aðhald
með ýmsum hætti. Það sem hjálpi
hins vegar Evrópusambandsríkj-
unum nú sé að þau geti glímt við
þennan vanda á grundvelli lágra
vaxta og gengisfestu. „Það væri
mikill munur ef okkur tækist að
vinna úr þessum vanda, sem er ær-
inn fyrir, án þess að krónan skreppi
undan í hvert sinn.“
Vandi sem allur heimurinn glímir við
Gylfi Arnbjörnsson