Morgunblaðið - 10.02.2010, Blaðsíða 22

22 Minningar
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. FEBRÚAR 2010
Í síðustu heimsókn-
inni til Björns nú fyrir
stuttu fann ég að hann
var að kveðja. Hann
strauk mér svo blítt yf-
ir höndina og kvaddi mig með orðun-
um – hafðu það sem best alla tíð. Það
var ró og reisn yfir honum eins og allt-
af og hann sagði orðin með sérstakri
áherslu. Þá skildi ég að þetta væri lík-
lega í síðasta sinn sem við ættum tal
saman. Birni kynntist ég í gegnum
dóttur hans Heiði, bestu vinkonu
mína, þegar við vorum litlar stelpur á
Seltjarnarnesinu. Síðan þá hafa leiðir
okkar Björns legið saman við ótelj-
andi tækifæri. Hin seinni ár höfum við
líka haft ánægju af því að hittast
reglulega á vettvangi Rótarýklúbbs
Seltjarnarness. Björn var ættaður úr
Skagafirði og stundaði þar búskap á
sumrin í 10 ár ásamt konu sinni Guð-
rúnu Magnúsdóttur, frá Sólheimum í
Landbrotinu, en hún féll frá fyrir
nokkrum árum. Hann hafði gaman af
því að yrkja jörðina í sveitinni, hlúa að
og fylgjast með vexti gróðurs.
Árið 1960 gerðist Björn kennari við
Hagaskólann, varð síðar skólastjóri
hans og sinnti því starfi um langt og
farsælt skeið til 1994. Þar hlúði hann
að ungmennum og fylgdist með vexti
þeirra og framförum. Hin seinni ár
hefur Björn einnig þýtt fjöldann allan
af bókum á íslensku, en vald hans á ís-
lenskri tungu var óvenju gott. Það var
unum að hlusta á hann segja sögur á
vönduðu máli. Margar þeirra fjölluðu
um arfleifð forfeðranna og lífshætti,
en sumar voru af dulrænum toga og
skildu eftir sig íhugunarefni fyrir okk-
ur sem á hlustuðum.
Skógrækt skipaði æ stærri sess í
lífsverki Björns með árunum. Í sælu-
reit fjölskyldunnar fyrir austan, það-
an sem Guðrún var ættuð, tókst Birni
af mikilli natni, elju- og útsjónarsemi
að rækta upp gríðarlega fallegt skóg-
lendi í ófrjósömum jarðvegi. Björn
lagði metnað sinn í að ná hröðum vexti
trjáa, þó þannig að þau yrðu vel sjálf-
bær og þyrftu ekki mikla aðhlynningu
nema fyrst í stað. Aðferðirnar sem
hann notaði voru afrakstur tilrauna
hans og hugvits og kenndi hann þær á
námskeiðum Skógræktarfélags Ís-
lands og deildi þannig þekkingu sinni
með öðrum í þágu skógræktar um allt
land.
Þann 17. júní sl. sumar var Björn
heiðraður fyrir margvíslegt framlag
sitt í þágu þjóðarinnar, en þá var hann
sæmdur riddarakrossi hinnar ís-
lensku fálkaorðu á Bessastöðum.
Fékk hann orðuna fyrir mikilvægt
framlag sitt til uppeldismála, menn-
Björn Jónsson
✝ Björn Jónssonfæddist 3.7. 1932
á Ytra-Skörðugili í
Skagafirði. Hann lést
á Landakotsspítala 3.
febrúar síðastliðinn.
Útför Björns var
gerð frá Neskirkju 8.
febrúar 2010.
Meira: mbl.is/minningar
ingar og skógræktar.
Undir það síðasta
fann Björn að hverju
stefndi. Hann átti ekki
bágt með að tala um
dauðann og var sáttur.
Hann var sáttur við að
hafa átt gott líf og mjög
góða að eins og hann
orðaði það. Honum leið
vel á sálinni þótt líkam-
inn gæfi smátt og smátt
eftir. Að leiðarlokum vil
ég þakka Birni fyrir
samverustundir okkar
og þau áhrif sem hann
hafði á mig í gegnum tíðina. Sérstak-
lega þakka ég stundirnar sem við átt-
um í skógræktinni fyrir austan á Sól-
heimum í Landbrotinu, í sælureit
Björns, Guðrúnar og fjölskyldunnar
allrar.
Ég votta Heiði, Hákoni, Kjartani,
Röggu, Magnúsi Jóni, Rögnu, Bryn-
hildi og Agnesi Guðrúnu, öðrum ætt-
ingjum og vinum mína dýpstu samúð.
Guð blessi minningu Björns Jónsson-
ar.
Siv Friðleifsdóttir,
alþingismaður.
Löngu og farsælu lífshlaupi er lok-
ið. Hann Björn frændi minn er horf-
inn á æðra tilverustig. Hann kveið
engu, var sáttur við lífið og sáttur við
að kveðja. Hann vissi að sín biði eitt-
hvað bjart og gott á ókunnum lendum
þar sem ástvinir tækju á móti honum.
Hvernig gæti ég efast, sagði hann við
mig stuttu áður en hann dó, ég sem
var skyggn fram á unglingsár og hef
allar götur síðan skynjað óorðna hluti
og nánd þeirra sem farnir eru.
Björn var afar dagfarsprúður mað-
ur, fágaður, reglusamur, samvisku-
samur, ákveðinn og þrjóskur, eins og
ættin, afar raungóður og hlýr. Hann
var glæsilegur og vel gefinn, manna
skemmtilegastur í góðum fagnaði og
hafsjór af fróðleik. Það var reisn yfir
honum, þótt ekki væri hann hávaxinn,
og alltaf gekk hann teinréttur. Hann
var meinstríðinn en fór vel með
stríðnina. Björn var maður margra
hlutverka. Hann var bóndi, kennari,
skólastjóri, ljósmyndari og skógrækt-
arfrömuður. Og svo var hann yndis-
legur afi. Kjartan, dóttursonur hans,
var augasteinn afa síns og svo komu
sólargeislarnir Brynhildur og Agnes
Guðrún. Allt fram á síðasta ár kom
Agnes Guðrún til afa eftir skóla og
þau dunduðu sér saman. Hún er löngu
búin að ákveða að hún ætli að verða
stríðin eins og afi þegar hún verður
gömul! Birni þótti afar vænt um
Agnesarnafnið enda mjög hændur að
móður sinni alla tíð.
Á kveðjustund hrannast minning-
arnar upp. Við Björn vorum systra-
börn, alin upp hvort í sínum landshlut-
anum. Ég var sex ára þegar ég fór
fyrst norður að Ytra-Skörðugili með
Sigurbjörgu ömmu okkar, Pöllu móð-
ursystur og Rúnu frænku. Björn var
þá 17 ára og við Rúna litum óskaplega
upp til þessa flotta frænda okkar sem
allt gat og kunni og var í Menntaskól-
anum á Akureyri. Ekki var glæsileik-
inn minni þegar hann kom suður og
settist í háskólann. Ég var óendan-
lega stolt af þessum gáfaða frænda
mínum. Síðan átti ég marga ferðina
norður. Ég minnist bjartra sumar-
nótta í Skagafirðinum þegar Björn
geystist á traktornum á fullri ferð
með mig í loftköstum aftaná, en hann
keyrði alla tíð svona aðeins á efri
mörkunum og naut þess vel.
Björn var ættrækinn maður þótt
ættfræðiáhuginn væri lítill. Hann
grínaðist oft með að hann væri útfar-
inn í að reka upp áhugahljóð með
jöfnu millibili þegar ég fór á flug í ætt-
fræðinni, þótt hann hefði ekki hug-
mynd um hvað ég væri að tala um.
Þau Guðrún létu sig heldur aldrei
vanta í ættarsúpuna hjá mér. Alltaf
birtust þau saman, glæsileg og elsku-
leg, með stóran blómvönd handa okk-
ur, enda blóm og gróður hans hjart-
ans mál. En hann hlúði ekki aðeins að
blómunum sínum á Valhúsahæðinni
og trjánum á Sólheimum, sem vaxa
munu og dafna honum til heiðurs um
ókomin ár. Hann hlúði að æsku lands-
ins á viðkvæmasta aldursskeiðinu
áratugum saman. Oft fylgdi hann
nemendum sínum úr hlaði með því að
biðja mig fyrir þá þegar þeir komu í
menntaskólann og urðu nemendur
mínir.
Nú er minn kæri frændi farinn á vit
feðra sinna. Ég sakna hans mikið og
breiði ofan á hann með fallegu kveðju-
orðunum hans sjálfs: Guð geymi þig.
Guðfinna Ragnarsdóttir.
Sumarið 1969 hitti ég Björn Jóns-
son fyrst á skrifstofu hans í Haga-
skóla og leitaði eftir kennarastarfi.
Næstu 13 árin kenndi ég í Haga-
skóla undir stjórn hans. Þessi ár voru
mjög lærdómsrík og ekki síður
skemmtileg í einstökum hópi sam-
starfsfólks.
Birni tókst á sérstakan hátt og að
því er virtist átakalaust á þessu tíma-
bili, þegar nemendafjöldi skólans
varð verulega meiri en húsnæði skól-
ans átti að ráða við, að halda utan um
þetta allt saman. Fjölbreyttan hóp
nemenda og ekki síður okkur mislitan
hóp kennara með alls konar sérþarfir
við stundatöflugerð og mismunandi
viðhorf og aðferðir við kennslu þess-
arar kynslóðar Vesturbæinga. Þarna
skapaðist einstakur andi samhliða
miklum og jákvæðum metnaði. Að
þessum tíma býr maður alltaf.
Mér reyndist Björn alla tíð einstak-
lega vel. Þegar ég fór að dragast stöð-
ugt meira inn í flug- og ferðamálin á
þessum árum þá fann hann stundum
leiðir til að lengja hefðbundin skólafrí
vegna dvala minna erlendis auk þess
sem stundatöflur mínar voru oft ótrú-
lega hagstæðar svo tókst í reynd að
sinna þessum tveimur störfum síð-
ustu árin, sem ég kenndi.
Björn Jónsson átti fjölda áhuga-
mála sem hann sinnti þrátt fyrir er-
ilsamt starf skólastjórans. Þegar sú
hugmynd vaknaði upp úr 1980 að
setja í fyrsta sinn ljósmynd af ís-
lenskri náttúru á forsíðu millilanda-
flugfarseðla, sem seldir voru víða um
heim, til landkynningar leitaði ég til
Björns enda hafði hann tekið gífur-
legan fjölda ljósmynda af íslensku
landslagi eins og þeir þekkja sem hafa
lesið bækurnar Landið þitt Ísland.
Mynd Björns frá Snæfellsnesi varð
fyrir valinu fyrst slíkra mynda.
Þá fór ekki framhjá neinum sá
áhugi sem Björn hafði á gróðri. Þar
varð hann landsþekktur brautryðj-
andi að ýmsu leyti. Fyrir um 20 árum
þegar við hjónin festum kaup á landi
fyrir austan fjall var leitað í smiðju til
Björns varðandi skógrækt á erfiðu
svæði. Þar var hann á heimavelli með
alla reynslu sína og þekkingu úr
Landbrotinu. Hafa hans ráð í því sem
og öðru reynst mjög vel.
Hin síðari ár áttum við stundum
spjall þegar við hittumst á göngu um
Seltjarnarnesið. Oftar en ekki labbaði
ég heim með ýmsar ráðleggingar í
farteskinu hvort sem var varðandi
heilsu, ræktun, bókalestur eða annað.
Fyrir rúmum 40 árum var tekið á
móti mér í Hagaskóla með kveðjunni,
sem er svo hlýleg og íslensk: „Heill og
sæll“. Þannig heilsaði Björn Jónsson
oftast og stundum hljómaði: „Heill og
sæll meistari“.
Þessi kveðja mun alltaf minna á
Björn Jónsson, sem ég kveð með
miklu þakklæti og virðingu. Blessuð
sé minning hans.
Magnús Oddsson.
Vorið 1969 gekk undirritaður óör-
uggum skrefum inn í Hagaskóla
þeirra erinda að sækja um kennslu.
Ég fann fljótlega skrifstofu skóla-
stjóra, dyr voru opnar og þar sat mað-
ur á besta aldri með svipmikil horn-
spangagleraugu. Þetta var Björn
Jónsson skólastjóri sem lést 2. febr-
úar. Hann tók erindi mínu vel, spurði
um ætt og uppruna, menntun og fyrri
störf. Þarna hófst 12 ára samstarf í
Hagaskóla og vinátta er varði til
dauðadags. Í ljós kom að skyldmenni
okkar höfðu átt saman að sælda, afa-
systir mín hafði fóstrað móður hans.
Við vorum báðir sveitadrengir, höfð-
um gengið í sama menntaskóla og því
mörg umræðuefni nærtæk báðum.
Ekki veit ég annan mann mér
óskyldan sem hefur haft meiri áhrif á
mig og minn þankagang. Ekki svo að
skilja að við værum alltaf sama sinnis,
fjarri því, enda sagði Björn við mig,
þegar hann ámálgaði við mig að ger-
ast yfirkennari við skólann, að það að
við hefðum ólík sjónarhorn á ýmis mál
og að nokkur munur væri á okkur í
aldri, gerði stjórn okkar á skólanum
styrkari. Ég er ekki frá því að svo hafi
verið. En þetta sýnir styrk Björns og
skapferli. Hann skyldi mikilvægi fjöl-
breytninnar.
Hann var sá bakhjarl sem við öll í
skólanum gátum treyst á til stuðnings
í ágjöfum og erfiðleikum. Leiðtogi
sem stjórnaði af festu. En ekki síst
gaf hann sér tíma til uppbyggilegra
samræðna og var óspar á að miðla af
víðfeðmri þekkingu. Minni hans og
þekkingu virtist lítil takmörk sett
hvort sem um var að ræða íslenskt
mál, bókmenntir og sögu eða nem-
endur skólans og ættir þeirra.
Þrátt fyrir miklar annir þá var
hann alltaf tilbúinn að ræða við hvern
þann er til hans leitaði. Þær stundir
höfðu varanleg áhrif á mörg okkar er
hjá honum störfuðu.
Ég undraðist oft hve miklu hann
kom í verk. Enda einbeittur verkmað-
ur sem skipulagði hvert verk í þaula.
Hann tók vinnuna ekki með sér heim.
Þar biðu hans fjölskyldan og áhuga-
málin. Þau tók hann föstum tökum
sem annað. Hann lagði ríkt á við okk-
ur samstarfsfólkið að koma okkur
upp áhugamálum utan vinnunnar.
Það væri öllum hollt. Afköst hans við
áhugamálin voru með ólíkindum, ljós-
myndir, þýðingar og ekki síst skóg-
ræktin bera þess órækt vitni. Skóg-
rækt hans í Sólheimum í Landbroti
mun lengi halda nafni hans á lofti. Þar
ræktaði hann útivistarskóg á landi
sem engum hafði komið í hug að
stinga trjáplöntum niður í. Þar beitti
hann sínum eigin aðferðum sem ekki
höfðu áður sést. Lærði af mistökum
og fann út hvaða tegundir hæfðu best
hverri skák. Uppgjöf kom aldrei til
greina. Hann sagði mér að sveitung-
arnir hefðu hlegið að sér fyrstu 15 ár-
in en það gera engir nú sem líta þann
skóg. Hann var ræktunarmaður
hvort sem um var að ræða mannfólk,
gróður eða tungutak.
Þegar veikindin gripu hann á síð-
asta ári þá tók hann þeim af slíku
æðruleysi að öllum sem við hann
ræddu er minnisstætt og lærdóms-
ríkt. Þannig var hann fyrirmynd til
hinstu stundar.
Ég bið guð að styrkja og hugga ást-
vini hans en minning hans mun lifa í
hugum okkar allra.
Haraldur Finnsson.
„Daufur er dellulaus maður“ sagði
Björn Jónsson fyrrv. skólastjóri í
minnisstæðri prédikun sem hann
flutti á vegum Rótarýklúbbs Seltjarn-
arness í Seltjarneskirkju fyrir tæpum
tveimur árum.
Björn var mjög persónulegur í
ræðu sinni, sem hann nefndi „Hug-
arró“, og rakti hvernig hann hefði
snemma á kennaraferli sínum við
Hagaskóla fundið til þess að hann
væri ófullnægður. Hann komst að því
að hann vantaði einhverja dellu,
áhugamál eða tómstundaiðju. Allir
sem þekkja til Björns vita hver var
„dellan“ sem hann fann, þ.e. skóg-
ræktin, og fengum við Rótarýfélagar
sannarlega að kynnast henni í erind-
um hans á fundum og ekki síður í eft-
irminnilegum eimsóknum á jörð hans
Sólheimum í Landbroti. Er óhætt að
segja að þar hafi hann hrifið menn
með sér.
Ég var nemandi í Hagaskóla er
hann tók við þar sem skólastjóri ung-
ur að árum. Þar skynjaði maður hve
allt var traust og öruggt undir hans
stjórn. En kynni mín af honum urðu
fyrst veruleg er ég gekk til liðs við
Rótarýklúbbinn á Seltjarnarnesi árið
1996. Þar tók Björn mér strax fagn-
andi og gaf mér bæði þá og síðar ýmis
heilræði sem nýttust vel.
Hann var annar forseti klúbbsins,
sem stofnaður var árið 1971. Er óhætt
að segja að þegar Björn talaði þá var
hlustað. Minnisstæðar eru mér líka
myndasýningar hans á fundum, t.d.
sýningar á myndum er hann hafði
tekið á Seltjarnarnesi í lok sjöunda
áratugarins. Björn var einstakur
Rótarýmaður og ráðum hans var gott
að fylgja.
Þegar félögum þótti fyrir allnokkr-
um árum heldur dauflegt yfir klúbbn-
um vildu menn kjósa Björn að nýju
sem forseta. Sagði það nokkuð um
það álit sem hann naut. Ekki vildi
hann gefa kost á því, en var ætíð sá
sem gaf góð ráð og veitti uppbyggi-
lega leiðsögn.
Í áðurnefndri prédikun sinni sagð-
ist Björn gera gera greinarmun á trú
og trúarbrögðum og kvaðst trúaður
maður. Hans trúarjátning væri Sálm-
ur 23 „Drottinn er minn hirðir“ og
hafði hann sálminn yfir í lokin og
reyndist að sjálfsögðu kunna hann ut-
anbókar. Játning Björns í þessari
prédikun var í samræmi við það sem
hann sagði mér sjálfur í minnisstæðu
og einlægu viðtali sem við áttum um
líkt leyti.
Ég þakka Birni vináttu og dýr-
mæta leiðsögn. Guð blessi minningu
hans og styrki ástvini hans.
Gunnlaugur A. Jónsson.
 Fleiri minningargreinar um Björn
Jónsson bíða birtingar og munu birt-
ast í blaðinu næstu daga.
Elsku, elsku litli bróð-
ir.
Ég er strax farin að
sakna þín svo mikið.
Hvernig er hægt að ætlast til að ég
geti bara haldið áfram með líf sem þú
ert ekki lengur til í?
Það er svo margt sem mig langar
að geta þakkað þér fyrir, svo margt
sem ég hefði ekki getað gert án þín.
Hvort sem það var að hjálpa mér að
Örn Norðdahl
Magnússon
✝ Örn NorðdahlMagnússon fæddist
í Reykjavík 3. október
1986. Hann lést á gjör-
gæsludeild Landspít-
alans í Fossvogi 22. jan-
úar 2010.
Útför Arnar fór fram
frá Hveragerðiskirkju
29. janúar 2010.
jafna mig eftir slæmt
bréf frá lækni, taka
íbúðina í gegn með mér
þegar við fluttum sam-
an inn eða bara að
hlusta á mig þegar ég
var að tuða yfir ein-
hverju þá vissi ég alltaf
að þú varst til staðar.
Nú er allt breytt,
fólk segir að ég muni
læra að lifa með þess-
um ótrúlega sársauka,
að það hætti aldrei að
vera svona sárt að hafa
misst þig en að ég geti lært að lifa með
því. Ég verð bara að trúa því.
Þú átt alltaf eftir að eiga stóran
hlut í hjarta mínu og huga og ég mun
alltaf sakna þín.
Þín systir,
Margrét Þórunn.