Freyr - 01.03.2000, Blaðsíða 11

2. Emil Sigurjónsson. Ræðumað-
ur þakkaði í fyrstu framlagðar
skýrslur og gögn. Með yfirtöku
Bændasamtakanna á verkefnum
Framleiðsluráðs taldi hann bændur
loks vera að sjá áþreifanlegan
árangur af því verki sem hófst þeg-
ar Stéttarsamband bænda og Bún-
aðarfélag íslands voru sameinuð ár-
ið 1995. Honum leist vel á hið nýja
skipurit samtakanna og kvað aug-
ljóst að í það hafi verið lögð mikil
vinna. Hann fjallaði því næst um
tryggingagjaldið og taldi óásættan-
legt að bændur þyrftu að greiða svo
hátt gjald miðað við þau réttindi
sem á móti koma. Mjög hefur nú
miðað í rétta átt með jöfnun náms-
kostnaðar, en þar hækkuðu framlög
um 50% á milli ára og bera að
þakka það, en betur má ef duga
skal. Bændur geta ekki leyft sér að
hækka verðlag búvara eftir þörfum
eins og tíðkast víða í þjóðfélaginu,
ekki síst hjá ýmsum þjónustufyrir-
tækjum. Sauðfjárbændur gera sér
almennt grein fyrir því að ekki
verður hægt að sækja afkomubata í
hækkun á verði kindakjöts. Þá
fagnaði hann þeim samningi sem
Bændasamtökin hefðu gert við VÍS
um landbúnaðartryggingar og taldi
að vel hefði tekist til þar. Nýr sauð-
fjársamningur þarf að fela í sér sátt
á milli margra andstæðra sjónar-
miða. Astæður þess að hallað hefur
undan fæti í afkomu sauðfjárbænda
að undanfömu em fyrst og fremst
hmn gæruverðs og samdráttur í
neyslu kindakjöts sem haft hefur í
för með sér nauðsyn á hækkun út-
flutningsprósentunnar. Hann kvaðst
vera talsmaður fijáls framsals bein-
greiðsluréttar því að innan kerfisins
verði að vera sveigjanleiki sem geri
bændum kleift að nýta sér þau
sóknarfæri sem bjóðast. Grisjun
fólks í sveitum landsins mun halda
áfram hvort sem okkur líkar betur
eða verr og það er óvefengjanleg
staðreynd að sauðfjárbændur em
alltof margir að framleiða alltof lít-
ið hver eining. Greinin verður að fá
að þróast á eigin forsendum og ekki
gengur stöðugt að reyna að mið-
stýra hveijir búa eiga með sauðfé
og hveijir ekki. Þeir sem era með
betur rekin bú eiga að hafa mögu-
leika til að stækka bú sín. Frekari
fækkun bænda eykur hins vegar fé-
lagslega erfiðleika, sérstaklega
hvað varðar fjallskil. Að lokum
kvaðst hann vonast til þess að það
tækist að ganga frá samningi fljót-
lega þannig að búnaðarþing geti
fjallað um hann nú því við emm að
falla á tíma.
3. Arnór Karlsson. Ræðumaður
þakkaði í fyrstu fýrir þann heiður
sem Biskupstungnamönnum hafi
verið sýndur með því að fá bama-
kór sveitarinnar til þess að troða
upp á setningarhátíð þingsins. í því
felst mikil uppörvun fyrir kórinn
sem er ein af forsendum þess að
hægt sé að viðhalda slíkri menn-
ingu til sveita. Þá fjallaði hann um
skipulagsbreytingar þær á starfsemi
Bændasamtakanna sem nú væri
verið að koma í kring og lagði
áherslu á að kynna þurfi starfsemi
og starfsfólk samtakanna vel og
rækilega úti á meðal bænda. Lagði
hann til að heilu tölublaði Freys
verði varið til þessa verkefnis þar
sem hver og einn starfsmaður sam-
takanna og starfssvið hans verði
kynnt fyrir bændum.
4. Guðmundur Lárusson. Ræðu-
maður benti í fýrstu á að hann hafi
áður vakið athygli á því að Bænda-
samtökin þurfi að reyna að verða
sýnilegri og skapa sér fastari sess í
þjóðfélaginu en verið hefur. I því
sambandi verðum við að líta til
þess hvað önnur sambærileg sam-
tök hafa verið að aðhafast að und-
anfömu, en þau hafa mörg hver
verið að ráða til sín reynda frétta-
menn til þess að freista þess að
skapa samtökum sínum jákvæðari
ímynd í samfélaginu. Bændasam-
tökin verða að sækja fram og hætta
að spila með 10 menn í vöm og
einn í marki, enda engin ástæða
fýrir þau að vera með neina minni-
máttarkennd og halda sig til hlés.
Yfirtaka verkefna Framleiðsluráðs
var rökrétt framhald í því samrana-
ferli sem samtök bænda hafa verið
að ganga í gegnum undanfarin ár
og þó að sú 15 milljón króna
lækkun búnaðargjaldsinnheimtunn-
ar, sem henni fylgir, skipti ekki
sköpum fyrir þá bændur er það þó
mjög táknræn aðgerð. í mjólkur-
framleiðslunni á sér nú stað meiri
þróun en menn hafa séð um langa
hríð. Mikil þróun á sér stað í bygg-
ingum og tækni við gjafir og mjalt-
ir, sem auðveldar fáu fólki að sjá
um stór bú. Mjaltaþjónn er nú
kominn í gagnið á tveimur búum,
en líta má á tilkomu hans sem fyrsta
skrefið í þá átt að gera bændur að
stjómendum frekar en vinnumönn-
um. Þá era nú til fjós þar sem nægir
að gefið sé einu sinni í viku, en slíkt
hefðu menn talið óhugsandi fyrir
örfáum áram. Kúabændur gera sér
núorðið almennt grein fyrir því að
ekki verður hægt að verðleggja
mjólkina mikið hærra til neytenda,
ekki síst þar sem samkeppni vex
stöðug með auknum innflutningi.
Því reyna menn að auka tekjur sínar
með því að framleiða fleiri lítra og
þar af leiðandi er ljóst að framleið-
endum mjólkur mun halda áfram að
fækka á næstu áram. Það er mark-
aðurinn sem ákvarðar kvótaverðið
og ekki má grípa þar inn í með
handstýringu. Búvörusamningurinn
er sú umgjörð sem kúabændum er
sköpuð um rekstur og ekki á að
vera að fikta neitt með það.
5. Jón Benediktsson. Ræðumaður
lýsti í fyrstu ánægju sinni með setn-
ingarathöfn þingsins. Hann kvað
bændur láta illa af kjöram sínum og
versnandi afkomu. Eiginfjárstaða
landbúnaðarins fer hraðversnandi.
Ýmsir bændur hafa tekið þann
kostinn að fara út í vélakaup og
framkvæmdir þegar þar var að
komið að því varð ekki lengur
frestað. Kvað hann þetta vera
ískyggilega þróun, en segja má að
ýmsar greinar íslensks landbúnaðar
séu í raun gjaldþrota. Vonaðist
hann til að það sama myndi ekki
henda þær greinar hans sem enn
FREYR 2/2000- 11