Freyr - 01.03.2000, Blaðsíða 13

hennar yrðu bændum send heim þar
til gerð eyðublöð sem þeir skráðu
sjálfir upplýsingamar á. Auk þess
verði vandað betur til vorskoðunar
forðagæslumannanna. Bjargráða-
sjóður hefur haft efasemdir um að
þetta kerfí geti nýst honum við út-
reikninga hans, en það hlýtur að
vera hægt að finna lausn á því máli.
Það má alls ekki bæta þeim klafa á
búnaðarsamböndin að fela þeim
umsjón forðagæslunnar, ráðunautar
þeirra þurfa að sinna nægilega
mörgum slíkum verkefnum sam-
kvæmt lögum. Hlutverk ráðunaut-
anna er að ráðleggja sem fagmenn
um fóðrun en sveitarfélögin bera
ábyrgð á forðagæslunni. Þá stang-
ast það á við stjómsýslulög ef ráðu-
nautum búnaðarsambandanna er
gert að koma að málinu á mörgum
stigum. Best væri að kerfinu verði
breytt á þann veg að eftirlitsmönn-
um verði fækkað og þar með aukin
fjarlægðin aukin á milli bóndans og
eftirlitsmannsins til að draga úr
áhrifum af persónulegum sambönd-
um þeirra. Þá fjallaði hann um
Þjóðlendumálið sem hann kvað
vera mikinn happafeng fyrir lög-
fræðingastétt landsins. Það væri að
sumu leyti kostur hvað kröfugerð-
amefnd ríkisins hafi farið af stað
með miklu offorsi, en í því gæti fal-
ist ákveðin herkænska. Stjóm
Bændasamtakanna hefur lagt fyrir
þingið drög að ályktun um málið,
en það er algjört gmndvallaratriði
að kröfur ríkisvaldsins vegna Ár-
nessýslu verði dregnar til baka og
ríkið leggi fram kröfugerð sína
fyrir landið allt áður en lengra
verður haldið. Að síðustu fjallaði
hann um væntanlegan sauðfjár-
samning og kvaðst ekki hafa séð þá
hagræðingu sem í þvf fælist að
leyfa frjálst framsal á beingreiðslu-
rétti. Hann benti á að sá gmnd-
vallarmunur væri á mjólkursamn-
ingi og sauðfjársamningi að hinum
fyrrnefnda fylgdi framleiðslu-
réttur. Það þarf ekki nema 500-600
sauðfjárbændur til þess að full-
nægja þörfum markaðarins, en
gmnnurinn að stuðningi ríkisvalds-
ins við búgreinina er viðhald
byggðar í dreifbýli landsins.
7. Kristján Ágústsson. Ræðumað-
ur þakkaði í fyrstu fyrir myndarlega
setningarathöfn. Ef marka má orð
landbúnaðarráðherra þá á landbún-
aðurinn mikinn stuðning á meðal
ráðamanna þjóðarinnar. Hann taldi
þær skipulagsbreytingar sem
Bændasamtökin væm nú að ganga í
gegnum vera þarfar, en tíminn einn
myndi leiða í ljós hveiju það skil-
aði. Þá fjallaði hann um væntanleg-
an sauðfjársamning og taldi að þær
tölur sem nefndar hefðu verið í
sambandi við uppkaup bein-
greiðsluréttar ekki vera uppörv-
andi. Lyfta verður Grettistaki í líf-
eyrissjóðsmálum bænda, því að
ljóst er að það lifir enginn af 25
þúsund krónum á mánuði í dag. Þá
verður að einfalda það ferli sem
bændur þurfa að fara í gegnum við
búháttabreytingar, s.s. stofnun fé-
lagsbúa, og stytta verður þann tíma
sem það tekur að fá svör frá Lána-
sjóði landbúnaðarins. Þokast hefur í
rétta átt með kjötmatið en ennþá er
langt í land með að viðunandi
árangri sé náð. Að síðustu þakkaði
hann fyrir samning þann sem gerð-
ur hafi verið við VIS um landbún-
aðartryggingar en benti bændum
jafnframt á að kanna hvaða kjör
önnur tryggingafélög biðu áður en
þeir tækju ákvarðanir um trygg-
ingamál sín.
8. Bjarni Guðráðsson. Ræðu-
maður hóf mál sitt með því að
þakka fyrir framlagðar skýrslur og
gögn og virðulega setningarathöfn.
Taldi hann stjóm samtakanna hafa
unnið gott starf við þær skipulags-
breytingar sem samtökin væm nú
að ganga í gegnum. Hann gerði síð-
an að umtalsefni breytingartillögu
við samþykktir samtakanna sem
síðasta búnaðarþingi hafi vísað til
stjómar, sem kvað á um fækkun
fulltrúa á búnaðarþingi og í stjóm.
Stjómin hefur hins vegar ekki tekið
tillit til hennar í drögum sínum nú
og því áskildi hann sér rétt til að
bera hana upp aftur. Fram hafa
komið hugmyndir um að stytta
þingtímann, sem myndi skila sama
árangri hvað spamað varðar, en
slíkt gæti hins vegar komið niður á
hversu vönduð umfjöllun þingsins
geti orðið. Bændur sváfu á verðin-
um við samningu hálendislaganna á
sínum tíma, en í þeim efnum verð-
um við að veijast með kjafti og
klóm. Þá fjallaði hann um málefni
leiguliða í bændastétt og hvað
Bændasamtökin hafa bmgðist
skyldu sinni við þá. Þegar leiguliði
stendur upp af bújörð, og hefur t.d.
í gegnum 1-2 ættliði lagt allt sitt í
framkvæmdir á jörðinni, sem hafa
skapað grundvöllinn fyrir þann
framleiðslurétt sem henni fylgir,
viðurkenna dómstólar ekki hlut-
deild viðkomandi í þeim verðmæt-
um sem í framleiðsluréttinum fel-
ast. Nýgenginn er Hæstaréttardóm-
ur í slíku máli, þar sem Ieiguliða
var ekki dæmd hlutdeild í fram-
leiðslurétti viðkomandi jarðar þó að
óumdeilt væri að hann hafi að vem-
legu leyti skapað þau verðmæti sem
framleiðslurétturinn grundvallaðist
á. Sem betur fer hafa flestir jarðeig-
endur hins vegar litið á það sem
sjálfsagðan hlut að bóndinn eigi að
njóta þess sem tilheyrir þeim fram-
kvæmdum sem hann stóð að á jörð-
inni. Þá fjallaði hann um búfjáreft-
irlitið og benti á að nú væm komnir
til sögunnar sérstakir eftirlitsdýra-
læknar til að meðhöndla þau mál
sem upp kæmu. Færa þarf forða-
gæsluna frá bændunum sjálfum því
að nálægðin og kunningsskapurinn
gerir mönnum erfitt um vik í þess-
um efnum. Þetta gerist að nokkm
leyti af sjálfu sér með sameiningu
sveitarfélaga. Sveitarfélögin bera
ábyrgð á forðagæslunni, en jafnan
hefur of seint verið bmgðist við
þegar upp koma tilfelli um vanfóðr-
un og slæma meðhöndlun búfjár.
Hann fjallaði því næst um hug-
myndir um innflutning á norskum
kúm til blöndunar við þær íslensku
og benti á að nýverið hafi komið
fram ný sjónarmið í málinu sem
gæfu tilefni til þess að Bændasam-
FREYR 2/2000- 13