Freyr - 01.03.2000, Side 14

tökin endurskoðuðu ræktunaráform
sín í sambandi við íslensku kýmar.
I stað þess að miða framræktun
þeirra við blöndun á norsku kúa-
kyni ætti að miða kynbætur við það
að reyna að rækta frá þeim þau efni
í mjólkinni sem sannanlega valda
aukinni hættu á sykursýki. Að síð-
ustu fjallaði hann um væntanlegan
sauðfjársamning og vonaðist til
þess að samningurinn myndi verja
stöðu byggðanna. Sauðfjárræktin er
það viðfesti í hinum dreifðu byggð-
um sem best dugar og því er það af-
ar brýnt að Bændasamtökin og
Byggðastofnun vinni vel saman í
þessu máli.
9. Bjarni Ásgeirsson. Ræðumað-
ur þakkaði í fyrstu fyrir góða setn-
ingarathöfn. Hann kvað hin fjöl-
mörgu góðu málefni sem Bænda-
samtökin væm að vinna að falla í
skuggann af lélegri afkomu bænda
og stöðugri skuldasöfnun þeirra.
Tækniframfarimar geta gengið of
langt og hljóta að teljast hluti af
ástæðum skuldasöfnunarinnar.
Hann varaði við því að bændur
væm hvattir til þess að stækka bú
sín á sama tíma og hluti af fram-
leiðsluvörum þeirra væri nánast
verðlaus. Menn verða fyrst að
reikna út hvað það kostar þá að
framleiða lítra mjólkur eða kg af
kjöti og skoða hvað stækkunin
komi til með að skila þeim. Fólks-
flóttinn úr sveitum er mikill, en
hvers vegna skera sumar sveitir sig
úr í þeim efnum og viðhalda stöðu
sinni? Er það eitthvert dreifbýlis-
gen sem veldur þessu eða hlunnindi
sem viðkomandi sveitir hafa upp á
að bjóða? Nefndi hann Hmna-
mannahrepp sem gott dæmi um
þetta, en þar hafa jarðir haldist vel í
byggð og atvinnulíf og mannlíf
blómstrar. Þá fjallaði hann um
væntanlegan sauðfjársamning og
kvaðst vonast til þess að hann muni
færa bændum meiri kjarabætur en
þeir tveir sem á undan hafi gengið.
Taldi hann samninginn 1991 hafa
fært bændum einhverja mestu
tekjuskerðingu sem um getur, en
síðasti samningur hafi síðan gert
lítið annað en að verja stöðuna. Því
næst fjallaði hann um þjóðlendu-
málin og kvað offors kröfugerðar-
manna ríkisvaldsins taka út yfir alla
þjófabálka. Gallar á lögum og
reglugerðum koma hins vegar yfir-
leitt ekki í ljós fyrr en farið er að
vinna eftir þeim, en þær breytingar
á þjóðlendulögunum sem nú er ver-
ið að gera tillögur um eru til mikilla
bóta. Þær skipulagsbreytingar og
yfirtaka á verkefnum Framleiðslu-
ráðs sem Bændasamtökin eru nú að
ganga í gegnum leiða vonandi til
minni kostnaðar við starfsemina en
þær mega ekki leiða til verri þjón-
ustu við bændur. Búnaðarsambönd-
in, sem hafa með leiðbeiningaþjón-
ustuna í héruðunum að gera, eru í
miklu fjársvelti. Búnaðarlögin eru
að því leyti gölluð að ekki hefur
tekist að semja um nægilegt fjár-
magn til leiðbeiningaþjónustunnar.
Búnaðarsamböndin hafa verið ákaft
hvött til þess að sameinast í leið-
beiningamiðstöðvar en það má ekki
verða til þess að þeim verði fyrir
vikið refsað með lækkun framlaga.
Hann kvað það skoðun sína að leið-
beiningaþjónustuna ætti að fjár-
magna eins mikið og kostur væri
sameiginlega.
10. Gísli Grímsson. Ræðumaður
gerði umhverfismálin að umtalsefni
og kvað landbúnaðarráðherra rétti-
lega hafa lýst miklum áhyggjum af
slæmri þróun í þeim efnum undan-
farin ár. Hann var mjög áfram um
að búnaðarþing ályktaði um að
Bændasamtökin gripu inn í þessi
mál áður en í óefni væri komið og
aðgerðum yrði þvingað upp á
bændur annars staðar frá. Bændur
verða að eiga frumkvæðið í þessum
efnum því að annars er hætta á að
þjóðin setji þá í stól sakamanna.
Fyrir nokkrum árum var gerð ítar-
leg rannsókn á heilbrigðisástandi í
eggjaframleiðslunni og í henni
komu ekki fram nein dæmi um
salmónellu eða kamfílóbakter í
eggjum. Stjóm Félags eggjafram-
leiðenda hefur jafnframt ákveðið að
láta á næstunni fara fram sýnatöku
á öllum eggjabúum landsins til þess
að kanna hvort þessu sé ekki ennþá
þannig farið. Nýta þarf húsdýra-
áburðinn sem áburð í stað þess að
menga með honum lífríkið. Frétta-
flutningur um að honum hafi verið
veitt í sjó, ár, vötn eða læki verður
að heyra sögunni til.
11. Eggert Pálsson. Ræðumaður
þakkaði í fyrstu veglega setningar-
athöfn og kvað það hafa verið vel
við hæfi að bamakór kæmi þar
fram á æskulýðsdeginum. Hann
taldi yfirtöku Bændasamtakanna á
verkefnum Framleiðsluráðs og þær
skipulagsbreytingar sem nú væri
verið að ganga í gegnum vera af
hinu góða. Þeim fylgdi vísir að
lækkun sjóðagjaldanna en þar þarf
að verða framhald á. Þá mun það
auka skilvirkni í starfsemi samtak-
anna að setja sviðsstjóra yfir hina
ýmsu verkefnaflokka þeirra. Hann
kvað Bændasamtökin verða að
standa þétt við bakið á bændum í
hálendismálunum. Stytta verður þá
píslargöngu sem bændur verða að
ganga í gegnum í dag vilji þeir
breyta búháttum sínum, t.d. með
stofnun félagsbús. Þá fjallaði hann
um væntanlegan sauðfjársamning
og kvaðst þeirrar skoðunar að
frjálst framsal beingreiðsluréttar
myndi leiða til enn frekari skulda-
söfnunar hjá sauðfjárbændum.
Hann taldi a.m.k. 90% sauðfjár-
framleiðslunnar í dag vera vistvæna
og velti því fyrir sér hvemig ætlun-
in væri að standa að vistvænni vott-
un, sérstakalega hvað snertir nýt-
ingu lands. Fækkun og stækkun
sauðfjárbúa kvað hann vera þvert á
byggðastefnu ríkisstjómarinnar.
Það er ekki endilega nauðsynlegt
að sauðfjárrækt sé eingöngu stund-
uð á stómbúum, þau smærri hafa
þar einnig hlutverki að gegna, þó
svo að ábúendur þar hafi ekki allt
lífsviðurværi sitt af framleiðslunni.
í fjöldanum felst ennfremur félags-
legur styrkleiki. Þá þakkaði hann
það sem áunnist hefði með jöfnun
námskostnaðar, en benti á að nokk-
14 - FREYR 2/2000