Freyr - 01.03.2000, Blaðsíða 17

Landssambands kúabænda og Fé-
lags hrossabænda. Þessi svör verða
að liggja fyrir áður en ákvarðanir
eru teknar um stofnun fleiri leið-
beiningamiðstöðva. Þá fjallaði
hann um væntanlegan sauðfjár-
samning og bað samninganefndar-
menn að hafa í huga þá bændur sem
þurft hefðu að skera niður fjárstofn
sinn vegna riðu. Þá spurði hann
hvor ekki væri áfram gert ráð fyrir
að ríkisvaldið greiddi 6% mótfram-
lag til Lífeyrissjóðs bænda. Hann
kvað brýnt að innan samningsins
yrðu fjármunir eymamerktir hag-
ræðingarverkefnum, s.s. aðstöðu til
útflutningsverkunar á kindakjöti. í
því sambandi þarf jafnframt að
leiðrétta þá mismunun sem sumar
afurðastöðvamar hafa mátt búa við
vegna utanaðkomandi aðstæðna,
eins og tafa á ESB-vottun o.fl. Að
síðustu fjallaði hann um framlög til
vatnsveitna á bújörðum og taldi þau
mál vera í algjörum ólestri eftir að
þau lentu á verksviði Jöfnunarsjóðs
sveitarfélaga.
16. Georg Jón Jónsson. Ræðu-
maður þakkaði í fyrstu framlagðar
skýrslur og gögn, góða setningarat-
höfn og stjóminni fyrir ágæt störf.
Hann kvað kjaramál bænda vera
mál þessa þings. Ljóst væri að
bændur myndu ekki sækja miklar
kjarabætur til hækkandi afurða-
verðs. Islenskir bændur verða að
leggja áherslu á að framleiða há-
gæðavöm og því þurfa ímyndar- og
umhverfismálin að vera í góðu lagi
og þau slys sem hent hafa í þeim
efnum að undafömu mega ekki
endurtaka sig. Hann taldi fráleitt að
ætla að færa búfjáreftirlitið frá
sveitarfélögunum til búnaðarsam-
bandanna, en fmna verður leiðir til
að gera það virkara þannig að fyrr
sé gripið inn í þegar vandamál
koma upp. Bændasamtökin verða
að fylgjast vel með lagasetningum
Alþingis því að þar er ramminn
settur um allt starf bænda og við
megum ekki missa af tækifærinu til
þess að reyna að hafa áhrif á laga-
setninguna. Honum stóð stuggur af
því sem væri að gerast í þjóðlendu-
málunum og sagði bændur verða að
bregðast við þessum nútíma þjófn-
aði sem ein heild. Það væri sann-
enda án þess að það hafi áhrif á
framleiðendaverðið. En hvaða leið-
ir em færar í þeim efnum hérlend-
is? Afnám virðisaukaskatts á mat-
gimiskrafa að ríkisvaldinu bæri að
leggja fram kröfugerð sína í heilu
lagi áður en lengra verður haldið.
Þá fjallaði hann um væntanlegan
sauðfjársamning og kvaðst vonast
til þess að það tækist að ganga frá
honum í tæka tíða þannig að þetta
þing gæt fjallað um hann. Hann
kvað mikinn ugg vera í ungu
sveitafólki og það hlyti að velta því
fyrir sér hvort ekki væri betra að
flytja strax á mölina ef ekki væri
hægt að sýna því fram á að kjörin
myndu batna. Við verðum að geta
sýnt unga fólkinu okkar fram á að
það sé hægt að stunda landbúnað á
Islandi til frambúðar. Finna verður
lausn á fjárhagsvanda búnaðarsam-
bandanna og koma leiðbeininga-
þjónustunni í það form sem hægt er
að una við. Betri ímynd landbúnað-
arins er besta auglýsingin fyrir
framleiðsluvörur hans, en það,
ásamt aðhaldi í fjárfestingum og
öllum tilkostnaði við framleiðsl-
una, skapar bændum mesta mögu-
leikann á kjarabótum. Ekki má
gleyma afurðastöðvunum, en á því
sviði verður að leita allra leiða til
hagræðingar, án þess þó að það
komi niður á vöruþróunar- og
markaðsstarfi.
17. Hörður Harðarson. Ræðu-
maður fagnaði þeim tón sem hefði
verið í umræðunni nú, menn hefðu
talað með heilstæðari sýn yfir allt
sviðið en oftast áður. Menn hafa
fjallað um þjóðlendurmálin, stöðu
byggðanna, búfjáreftirlit o.s.frv. en
slík mál ættu líka að vera megin
verkefni búnaðarþings. Flestir
bændur gera sér ljóst að þeir munu
ekki sækja miklar afkomubætur í
hækkað afurðaverð. Norðmenn
hafa lagt upp með nýja landbúnað-
arpólitík þar sem áherslan er lögð á
að fikra sig nær þeim veruleika sem
þjóðir heims væru að sigla inn í.
Eitt af ráðum þeirra er að freista
þess að ná að lækka verð til neyt-
væli og ýmissa álagna sem hafa
áhrif á verð til neytenda. Leita þarf
allra leiða til þess að gera fram-
leiðsluvörur landbúnaðarins sam-
keppnishæfari á markaðnum, en
gæta verður þess að viðvarandi
hagræðing og lækkandi verð til
neytenda komi ekki niður á gæðum
vörunnar til lengri tíma litið. Bænd-
ur í Evrópu hafa gripið til ýmissa
örþrifaráða til þess að gera vörur
sínar samkeppnishæfari með al-
kunnum afleiðingum. Islenskir
bændur verða að staðsetja sig á
markaðnum sem framleiðendur
hreinna og ómengaðra afurða.
Neysla lambakjöts er miklu meiri
en þekkist í öðmm löndum, en í
næsta landi á eftir okkur, Grikk-
landi, er neyslan u.þ.b. helmingi
minni en hér á landi, og margt
bendir til þess að neysla á íslensku
lambakjöti dragist saman niður í
15-20 kg á íbúa á komandi árum.
Þeim fækkar óðum sem stunda
sauðfjárrækt, sem haldið hefur uppi
byggðinni umfram aðrar greinar og
þjónustustigið í dreifbýlinu minnk-
ar að sama skapi. Nálgast verður
lausn á byggðavandanum út frá
öðrum forsendum, þ.e. ekki með
því að reyna að stýra búsetunni,
heldur með því að reyna að skapa
þannig skilyrði í dreifbýlinu að
ungt fólk eigi möguleika á því að
búa þar. Ljóst er að fleiri byggðir
landsins munu leggjast af í framtíð-
inni og við verðum að freista þess
að skapa pólitískt afl til þess að fá
löggjafarvaldið til þess að taka af-
stöðu til þess hvemig viðhalda má
byggðinni eins og kostur er. Þeir
sem vilja fara út í aðra atvinnustarf-
semi í dreifbýlinu en landbúnað
verða að eiga aðgang að fyrir-
greiðslu. Hvað er því t.d. til fyrir-
stöðu að fólk geti starfað við hug-
búnaðargerð úti á landsbyggðinni?
Það vantar nýja hugsun í þessum
efnum. Samfara þeirri endurskipu-
lagningu, sem nú á sér stað hjá
FREYR 2/2000- 17