Búskapur hins opinbera 1997-1998 - 01.03.1999, Síða 42

kostnaðarins er greiddur með þjónustugjöldum.46 Dagvistun aldraðra er að mestu
greidd með daggjöldum Tryggingastofnunar ríkisins en einnig með þjónustugjöldum
sem nema að hámarki grunnlífeyri vistþegans. Þá er rekstur dvalarheimila greiddur að
hluta með grunnlífeyri vistmanna, tekjutryggingu og öðrum tekjum þeirra en til
viðbótar greiðir Tryggingastofnun sérstaka dvalarheimilisuppbót. Til uppbyggingar
þjónustumiðstöðva, dagvista og þjónustuhúsnæðis aldraðra rennur meðal annars fjár-
magn úr Framkvæmdasjóði aldraðra.
Tafla 8.13 Bein útgjöld liins opinbera til öldrunarþjónustu.
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
Bein útgjöld alls, m.kr. 1.355 1.712 1.973 1.901 1.857 1.789 1.678 1.594
Útgjöld til öldrunarþjónustu % af VLF 0,37 0,43 0,50 0,46 0,43 0,40 0,35 0,30
Kaupmáttur útgjalda m.v. neysluverð 100,0 118,3 131,4 121,6 117,0 110,9 101,7 94,9
í töflunni hér að ofan birtast bein útgjöld hins opinbera til öldrunarþjónustu. Inni í
þeim tölum eru hvorki óbeinar greiðslur Tryggingastofnunar eins og grunnlífeyrir,
tekjutrygging eða dvalarheimilisuppbætur47 sem runnið gætu til dvalarheimila aldraðra
ef svo ber undir né heldur greiðslur hennar vegna hjúkrunarrýma sem teljast til
heilbrigðismála. Ljóst er að bein útgjöld hins opinbera til þessa málaflokks hafa
nokkuð sveiflast milli ára og vegur þar þungt áhersla sveitarfélaganna á uppbyggingu
íbúða fyrir aldraða.
A árinu 1997 var fjöldi þjónusturýma á dvalarheimilum í landinu um ellefu hundruð
en það svarar til um 6,3 dvalarheimilisrýma á hverja 100 íbúa sem náð hafa 70 ára
aldri. Fjöldi dagvistarrýma var um fjögur hundruð.
Greiðslur fyrir öldrunarþjónustu:_________________________________________________
Vistþegi á dvalarheimili sem hefur engar aðrar tekjur en greiðslur Tryggingastofnunar
(TR) fær dvalarkostnað48 sinn greiddan af TR. Greiðslur TR til hans falla þá niður en hann
getur átt rétt á vasapeningum. Séu eigin tekjur vistþegans að frádregnum staðgreiðsluskatti
aftur á móti hærri en 29.217 kr. (jan. ’98) á mánuði þarf hann sjálfur að taka þátt í
dvalarkostnaðinum með þeim tekjum sem umfram em. Eigi vistþegi maka skiptast
tekjumar jafnt á milli hans og makans.
Greiðslufyrirkomulagið fyrir félagslega heimaþjónustu [þjónustumiðstöðvar] er mismun-
andi eftir sveitarfélögum. Sveitarfélögunum er heimilt að setja gjaldskrá fyrir veitta
þjónustu, þó bundna ákveðnum skilyrðum, s.s. að einstaklingar sem einungis njóta gmnn-
lífeyris og tekjutryggingar almannatrygginga skulu vera undanskildir gjaldskyldu._
8.2.3 Málefnifatlaðra
Velferðarþjónusta hins opinbera við fatlaða er með margþættu sniði. Um málefni
fatlaðra segir í lögum að þeim skuli tryggt jafnrétti og sambærileg lífskjör á við aðra
þjóðfélagsþegna og sköpuð skilyrði til að lifa eðlilegu líft. Auk allrar almennrar
þjónustu hins opinbera er þeim boðið upp á stoðþjónustu sem gerir þeim kleift að lifa
og starfa í eðlilegu samfélagi við aðra. Hún eflir möguleika þeirra til sjálfstæðs
46 Greiðslufyrirkomulagið er mismunandi eftir sveitarfélögum sem er heimilt að setja gjaldskrá fyrir
veitta þjónustu, þó bundna ákveðnum skilyrðum.
^ Þessar greiðslur flokkast sem tekjutilfærslur til einstaklinga og eru taldar með
eftirlaunagreiðslum í hluta 8.1.1.
Dvalarkostnaður eða dagsjaldataxti er ákveðinn af heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneyti.
40