Félagsbréf - 01.12.1958, Blaðsíða 58

BÆKUR
ÍSLENZK LIST FHÁ FVHUI
ÖLIM.M
InngangsorS og myndskýringar eft-
ir Kristján Eldjárn. — Almenna
bákafélagiS gaf út.
JÓÐMINJASAFNIÐ gcymir dýr-
mætt safn listmuna allt frá land-
námstið'. Of lítið hefur verið ritað til
leiðbeiningar fyrir almcnning um þann
mikla menningararf scm safnið hefur að
geyma. íslenzk list frá fyrri öldum, sem
út kom árið 1957, er því kærkomin
handhók, svo langt setn hún nær.
Bók þcssi er mjög vönduð, í stóru
broti mcð 70 heilsíðumyndum. Þar af
15 myndir í litum. Myndirnar tóku Hans
Reich og flciri, en bókin er prentuð í
Vestur-Þýzkalandi hjá Dr. C. Wolf &
Sohn, Múnchen. Allar eru myndirnar
prýðisvel gerðar, og prentaðar á vand-
aðan myndapappír.
Ég hef oft og mörgum sinnunt hlaðað
í þessari hók, tekið hana með á Þjóð-
minjasafnið og borið myndirnar saman
við frummyndirnar, og hef ég sannfærzt
um ágæti þeirra og nákvæmni i litaval-
inu. Ég nefni af handahófi nokkrar lit-
myndanna sem mér virðast sérlega vel
prentaðar: Nr. 6, María mey meS barniS,
úr kirkjunni á Eyri í Skutilsfirði (Þjins,
3219). Nr. 43, María mey sem himna-
drottning. Frutnmyndin er úr dökkhlá-
um dúk, alsctt útsaumi og áfestingum úr
gyllileðri, og smápjötlum með ýnisum
litum (Þjms. 4797). í prcntuninni er
hinum mörgu mismunandi Iittónum í
þessu sérstæða verki gerð sérlega góð
skil. Og loks Nr. 68, Altaristafla frá
Upsum í Svarfaðardal (Þjms, 4794), og
er sú inynd eftir Hallgrím Jónsson, nafn-
frægan sinið og málara. Hún er einnig
injög vel eftirgerð, og njóta sín vel hinir
fíngerðari litir myudarinnar. Að sjálf-
sögðu mætti hcnda á fleiri inyndir sem
dæmi um tæknilega gerð myndanna.
Þær mvndir bókarinnar, sem aðeins eru
prentaðar í dökkuin litum, eru einnig
ágætlega gcrðar.
Kristján Eldjárn ritar grcinargóðan
formála fyrir bókina, þar sem hann rek-
ur í stórum dráttum listiðkanir fyrri
alda manna, sem birtast í ýmsum mynd-
um, sumt fruinstætt, annað faglega gert
af lærðum listamönnum. Hann bcndir
réttilega á. að frumbyggjarar þessa lands
komu frá þjóðum, sem höfðu þroskað
hjá sér ýmiss konar listir um árþúsundir.
„Þetta var vöggugjöfin, sem gönilu
heimkynnin gáfu hinni nýju þjóð, heim-
anmundurinn, sem hún átti nú að ávaxta
við þær aðstæður, sem auðið yrði í nýja
landinu".
Kristjáu rekur síðan þróunarsögu list-
anna og breytingar þær, sein urðu við
lireyttar aðstæður, hvernig lega landsins
og náttúrleg efni settu listamönnunum
taktnörk, eða cðli þess þjóðfélags sein