Helgafell - 01.01.1943, Blaðsíða 151

Helgafell - 01.01.1943, Blaðsíða 151
BÓKMENNTIR 137 fátt um Evrópu í aambandi við {slendingasögu 17. aldar. Þótt íslendingar vœri einangraðir hér á norðurhjaranum, fór því þó fjarri, að þróun evrópskrar sögu markaði ekki hagi landsmanna í mörgum greinum. Það hefði t. d. ekki verið úr vegi, að minnast á þá verðbólgu, er gekk um flest lönd Evrópu á 16. og 17. öld, og mun hafa valdið miklu um þaer deilur, sem risu með Is- lendingum og dönskum kaupmönnum út af verð- lagsskránum, er íslendingar urðu að bera byrðar verðhækkunarinnar á innflutningsvörum sínum, en vörur sjálfra þeirra, er þeir seldu út úr land- inu, stóðu í stað eða féllu jafnvel í verði. Páll Eggert getur þess í upphafi, að hann hafi ekki getað notað skjalasöfn til samningar bókar- innar, og hefur hann því orðið að treysta á fyrri rannsóknir í stað frumheimilda. Ef svo heldur lengi áfram, að skjalasöfnin verði ekki notuð við samningu Sögu íslendinga, þá mun vísindalegt gijdi alls ritsins rýrna allmikið. Það væri því hið mesta nauðsynjaverk, að koma skjalasöfnunum þar fyrir, sem menn gætu unnið að rannsókn- um á þeim, þótt ekki verði hægt að koma þeim til Reykjavíkur. En þótt nauðsynlegt sé, að Saga íslendinga verði skrifuð á grundvelli síðustu vís- indarannsókna, þá er hitt ekki síður mikilvægt, að hún verði skrifuð á þann hátt, að almenning- ur hafi hennar full not. En að mínu áliti er þetta V. bindi Sögu íslendinga ekki unnið á þá lund, að alþýða manna laðist að því. Páll Eggert hefur fengizt mikið við sérrann- sóknir og unnið þar hin mestu stórvirki. Sagn- fræðingar framtíðarinnar munu lengi njóta hand- taka hans og þess mikla starfs, er hann hefur unnið í rannsókn siðskiptaaldarinnar. í sérrann- sóknum má hauga saman efni og staðreyndum, eins og þær koma fyrir af skepnunni, ef svo mætti að orði kveða, án þess að komi að sök, en f almennri sögufrásögn er slíkt ótækt. Þar verð- ur að bera efnið fram í aðgengilegra formi. Sér- rannsóknin heggur efniviðinn til, býr í hendur hinna, sem hefla hann og fága. Þetta er kannski ekki algild regla, en mun þó láta nærri sanni. Vinnubrögð Páls Eggerts á þessu V. bindi Sögu íslendinga eru mjög áþekk þeim, sem einkenndu hin fyrri rit hans. En það, sem að sumu leyti var kostur við hin fyrri sérrannsóknarrit hans, verður Sögu íslendinga ekki til framdráttar. Svip- ur 17. aldar hverfur í mistri mannanafna, dag- setninga, staðreynda og ,,fróðleiks“. Sérstaklega saknar maður sögujegra skýringa á ýmsum fyr- irbrigðum aldarinnar, svo sem rétttrúnaðarof- stækinu, galdrabrennunum o. s. frv. Að öðru leyti ber bókin vott um hin fyrri sagnfræðiein- kenni Páls Eggerts: sanngirni í dómum um menn sögunnar og glöggskyggni á heimildir. Þótt telja verði þetta fyrsta sýnishorn Sögu ís- lendinga töluvert gallað, þá ber þó að fagna því, að hafizt hefur verið handa um útgáfu hennar. Þess er ekki að vænta, að slík frumsmíÖ verði gallalaus. Mikið verður undir því komið, að ritstjórn ritsins takist að samræma bindin, svo að þau verði ekki höttótt um of, og íslenzka þjóð- in eignist heilsteypta lífsögu um baráttu sína og starf í þúsund ár. Sverrir Kristjánsson. Lestrarbók Nordals ÍSLENZK LESTRARBÓK 1750—1930. Sigurbur Nordal setti saman. 3. prent- un. — Bókaverzlun Sigfúsar Eymunds- sonar 1942. 408 bls. Verð: kr. 24.00 og kr. 55.00, í ,,skólabandi“ og skinnbandi. Sigurður Nordal hefur sjálfur tekið af öll tví- mæli um tilgang sinn með útgáfu þessarar bók- ar, bæði með heiti hennar og greinargerð í for- mála fyrr og nú. Henni er fyrst og fremst ætl- að að vera íestrarbók. í skólum og á heimilum, en ekki sýnisbók eða úrval íslenzkra bókmennta. Því hefur fleira ráðið um efnisval en listgildi eitt, og þá einkum sá tilgangur, er virðist hafa náðst mjög ákjósanlega, að gefa lesendum kost á sem samfelldustu yfirliti bókmenntanna þann tíma, sem bókin tekur yfir. Þó hefur leikrita- skáldskapur vor orðið hér útundan að mestu, og veldur því að sjálfsögðu það eitt, hversu rúmfrek sú tegund skáldskapar er að jafnaði og erfitt að velja þar úr stutta kafla, er njóti sín slitnir úr samhengi. Eins og próf. Nordal getur í formálsorðum, er þessi þriðja útgáfa svo frábrugðin hinum eldri, að heita má, að hér sé ný bók á ferðinni. Inn- gangurinn, um Samhengið íislenz\umbó\mennt- um, hefur verið felldur niður og enn fremur æviágrip höfunda. Hvort tveggja er eftirsjónar- vert, og þó auðvitað einkum ritgerðin um ,,sam- hengið“, sem óvenjulega athygli vakti á sínum tíma og stóð að listfengi einu fæstu því að baki, sem í bókina var valið. En próf. Nordal bendir á með réttu, að því efni muni nú gerð miklu fyllri skil annars staðar (í Arfi íslendinga) og jafnframt boðar hann komu ágrips af íslenzkri bókmenntasögu, í stað æviágripanna, sem hér hafa verið felld niður. Meginbreytingin á þessari útgáfu er þó sú, að fellt hefur verið framan af allt efni til 1750, en
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Helgafell

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgafell
https://timarit.is/publication/1076

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.