Málfríður - 15.03.2006, Blaðsíða 21

MÁLFRÍÐUR 1
Jafnvel þótt Grænlendingar séu næstu nágrannar
okkar Íslendinga í vestri, þá er það ekki á hverjum
degi að maður skreppur til Grænlands, að minnsta
kosti ekki ég. Landinn hefir ríka tilhneigingu til þess
að ferðast eitthvað suður fyrir Ísland þegar farið er
út fyrir landsteinana. Þannig var það allavega með
mig. Og ég held að það eigi einnig við um fleiri.
Hins vegar hefir hér orðið á nokkur breyting,
hvað mig áhrærir, síðan ég komst upp á lag með
að sækja Nordsprok námskeið. Ég er búinn að taka
þátt í einu slíku í Norður­Noregi, nánar tiltekið í
Tromsfylki sem er talsvert norðar en Ísland og öðru
í Kokkola (Karleby) á Finnlandi sem er á svipaðri
breiddargráðu og Ísland.
Viðhafa má mörg lýsingarorð um það að upplifa
hvernig aðrir íbúar Norðursins búa að sínu í sam­
anburði Íslendinga. Orð eins og lærdómsríkt, fróðlegt,
áhugavert, skemmtilegt koma upp í hugann. Það er
erfitt að velja eitt fremur en annað.
Þegar mér barst bréf þess efnis að ég gæti átt kost
á því að komast á Nordsprok námskeið á Suður­
Grænlandi var ég undir eins sannfærður um að
á það yrði ég að komast. Hvað sem öðru liði. Og
viti menn, umsókn mín var tekin til greina enda
vorum við bara tvö frá Íslandi sem sóttum um: ég
og Elínborg Ragnarsdóttir kennari Kópavogi. Hún
fékk einnig að koma með.
Miðað við beint flug milli Íslands og Grænlands
með Flugfélagi Íslands hentaði flugáætlun þess mér
ekki með hliðsjón af því hvernig námskeiðið var
dagsett. Aftur á móti fann dóttir mín netsmell fram
og aftur milli Keflavíkur og Kaupmannahafnar (allt­
af gaman að koma til Köben), en flug þaðan til
Grænlands og þangað frá Grænlandi var innifalið í
námskeiðsgjaldinu.
Flestir þátttakendur í námskeiðinu stigu svo út
úr þotunni frá Kaupmannahöfn í Narsarsuaq þann
22.7.05, kl. 11:40 að staðartíma en nokkrir komu ekki
fyrr en kl. 13, og þá gegnum Ísland, sökum þess að
Grænlandsflug hafði tvíbókað í vélina.
Í Narsarsuak er aflagður bandarískur herflug­
völlur. Þjónar hann nú sem alþjóðavöllur er tekur
á móti þyrluflugi frá ýmsum byggðum Grænlands
og tengir þær áfram við útlönd með þotuflugi. Þar
er og höfn, fáein íbúðarhús, gistihús með alþjóðlegu
yfirbragði og veitingastaður sem tengist herminja­
safni og sýningu um norrænt fólk á síðmiðöldum,
lífi þess og örlögum á Grænlandi og annarsstaðar
í Vesturheimi. Þarna má einnig finna góðar göngu­
leiðir milli hafs og heiða, jökla og dala.
Frá Narsarsuaq sigldum við yfir Eiríksfjörð til
Qassiarsuk en svo kallast bæjartorfa sú þar sem
Brattahlíð, bær Eiríks rauða hefir staðið. Þarna stóð
kappinn líka upp á háum kletti og leit fránum
augum til hafs, steyptur í málm. Af öðru sem fyrir
augu bar má nefna skóla, verslun, kirkju, safn­
aðarheimili og veitingastað sem að vísu var lokaður
þegar við komum að honum.
Dönsk kennslukona komin á eftirlaun dvelur
þarna á sumrin. Ég held ég megi segja að hún
vinni þarna sem leiðsögumaður. Kona þessi er ein­
staklega hress og skemmtileg og getur brugðið fyrir
sig ýmsum tungumálum, þar á meðal íslensku.
Hún sýndi okkur fornminjar og líkön í fullri stærð
af Þjóðhildarkirkju og langhúsi Eiríks rauða. Árni
Johnsen fv. alþingismaður var í forystu fyrir hönd
Íslendinga, þegar norrænu þjóðirnar reistu þessi
mannvirki.
Margt bar þarna á góma um afdrif norrænna
manna á Grænlandi. Sú danska hélt því fram, að
gömlu Grænlendingarnir hefðu ekki getað lifað af
án skipakoma frá meginlandi Evrópu. Þegar Marc
O´ Polo fann silkiveginn, fjallabaksleið til Indlands
og Kína, varð auðveldara að fá annars staðar frá
þær vörur sem kaupmenn sóttust eftir á Grænlandi.
Urðu þá siglingar mjög strjálar til landsins uns þær
lögðust alveg af. – Athyglisverð kenning, sem vert
er að gefa gaum.
Magnús Óskarsson, kennari­ Varmahlíðaskóla
í Skagafi­rði­ segi­r hér frá námskei­ði­ á vegum
Nordspråk sem haldi­ð var á Suður­Grænlandi­,
sumari­ð 2005.
Magnús Óskarsson
Nordspråk námskeið á Grænlandi