Málfríður - 15.03.2006, Blaðsíða 29

að milliríkjaverslun hefur aukist nærri tvöfalt hrað­
ar en heimsframleiðsla og sífellt fleiri ríki eru virkir
þátttakendur í viðskiptum í heiminum. Þegar litið er
til Íslands hefur þróunin verið örari en víðast annars
staðar þar sem útflutningsverslun okkar hefur auk­
ist talsvert hraðar en landsframleiðsla – t. a. m. jókst
útflutningur um 4.3% og innflutningur um 33%
fyrstu 11 mánuði síðasta árs miðað við árið áður.2
Breytt heimsmynd – ný tækifæri
Með nokkurri einföldun má segja að utanlands­
för íslenskra fyrirtækja hafi hafist í Danmörku,
en í minna mæli á hinum Norðurlöndunum og
þaðan fetuðum við okkur til Bretlands, Þýskalands,
Frakklands og út um alla Evrópu – og nú eru íslensk
fyrirtæki um heim allan. Viðskipti utan Evrópska
efnhagssvæðisins (EES), Bandaríkjanna og Japan
hafa aukist mikið, úr 3.0% af útflutningi og 7.0%
af innflutningi árið 1990 í 5.1% af útflutningi og
12.4% af innflutningi árið 2004.3 Mikil tækifæri
felast í Austur­Evrópu og á nýjum mörkuðum í
Asíu, Suður­Ameríku og Afríku. Íslensk fyrirtæki
reka nú um 300 skrifstofur eða dótturfyrirtæki
utan landsteinanna.4 Bankar og flutningsfyrirtæki
eru að huga að því að setja upp útibú í Kína og á
Indlandi, þar sem íslensk fyrirtæki sjá margskonar
tækifæri. Meðal þeirra ríkja sem mestur áhugi er á
að fara með viðskiptasendinefnd til á næstunni, skv.
óformlegri könnun Útflutningsráðs, eru Indland,
Kína, Úkraína, Ungverjaland, Nýja Sjáland, Spánn,
Rússland, Dúbæ og Óman.
Enska er alþjóðamálið . . .
Íslenskt samfélag er smám saman að verða tvítyngt.
Það er vandfundið það starf á Íslandi þar sem góð
enskukunnátta er ekki nauðsynleg eða æskileg.
Samhliða hnattvæðingu í viðskiptum, þekkingarleit
og menningu verður til umhverfi þar sem fólk frá
mismunandi menningarsvæðum starfar að sam­
eiginlegum markmiðum. Tungumálið sem notað
er í viðskiptum, í vísindum, í fræðsluefni um nýja
tækni er enska. Almenn og góð enskukunnátta er
ekki aðeins kostur heldur grundvallaratriði – bæði
fyrir afkomu einstaklingsins og samkeppnishæfni
atvinnulífsins í heild. Erlendar kannanir sýna fylgni
á milli enskukunnáttu og tekna og sú niðurstaða
kemur ekki á óvart. Það kemur heldur ekki á óvart
að erlendar kannanir sýna einnig að kunnátta í
tungumálum hefur áhrif á árangur fyrirtækja í utan­
ríkisviðskiptum.5
...en enskan nægir ekki
Þann 5. janúar hleypti George W. Bush af stokkunum
átaki til að efla tungumálakennslu í Bandaríkjunum.
Ástæðan er mat ýmissa viðskiptaleiðtoga, stjórn­
málamanna og fræðimanna að léleg tungumála­
kunnátta ógni samkeppnishæfni bandarísks
atvinnulífs, skaði þjóðaröryggi og vinni gegn ímynd
Bandaríkjanna í heiminum. Rúmlega 200 milljónir
kínverskra barna læra ensku, en aðeins 24.000 skóla­
barna í Bandaríkjunum læra einhverja kínversku,
segir í fréttatilkynningu bandaríska menntamála­
ráðuneytisins.6 Formaður samtaka iðnaðarins í
Bretlandi, Sir Digby Jones, sagði í ágúst í fyrra að
„...við verðum að breyta hugsunarhætti okkar. Við erum
eyjaskeggjar og þurfum að leita út til umheimsins og tala
tungumál annarra þjóða ef við ætlum að standast alþjóð­
lega samkeppni7“. Getur verið að það sama eigi við
um okkur Íslendinga? Þekking á tungumálum eflir
samkeppnishæfni á alþjóðlegum mörkuðum, ekki
aðeins vegna þess að menn geta gert sig skiljanlega
heldur vegna þess að tungumálið er frábært far­
artæki í þeirri vegferð að kynnast, þekkja og virða
menningu og siði annarra. Sá sem þekkir menningu
og siði hefur jafnframt innsýn í markaði og hefur
auk þess sterkari stöðu þegar kemur að því að efla
tengsl og skapa traust.
2 Hagstofa Íslands.
3 Hagstofa Íslands.
4 Skv. heimildum Útflutningsráðs.
5 Sjá m.a. The Employment of Foreign Language Specialists and Export Success – The Case of New Zealand. Peter Enderwick and Michele E.M.
Akoorie
6 U.S. Dep. of Education. Fréttatilkynning 5. janúar 2006.
7 CBI. Fréttatilkynning 12. ágúst 2005.