Tímarit Máls og menningar - 01.07.1964, Page 14

Þorgeir Þorgeirsson
Yngsta grein listanna
[í lok listahátíðar þeirrar sem haldin var í Reykjavík fyrri hlutann í júní
var sýnd ný íslenzk kvikmynd: Fjœrst í eilífðar útsæ eftir Reyni Oddsson.
Kvikmyndin er gerð á vegum kvikmyndafélagsins „Geysismynda" sem stofnað
var í fyrra. Á frumsýningunni flutti Þorgeir Þorgeirsson ávarp það sem hér
er prentað.]
Ef mig ekki rangminnir stórlega
um setningarathöfn þessarar lista-
hátíðar, sem nú er senn að ljúka, þá
kom þar fram sú hugmynd, að hátíð-
in væri haldin í fullri alvöru. Það er
því ekki ástæða til annars en að taka
alvarlega þau orð, sem þar féllu og
þær hugsanir, þá afstöðu til líðandi
stundar, sem þessi orð fluttu okkur.
Eitt af þeim orðum, sem þar féll
oftar en einu sinni en æ þó með lík-
um hljóm var orðið fjölmiðlunartæki
— það verður semsé ekki farið í
neinar grafgötur um afstöðu íslenzkra
lista- og menntamanna af lýðveldis-
kynslóðinni til fjölmiðlunartækja, sú
afstaða er neikvæð — ótti, frávísun
eða fyrirlitning. Nema allt þetta sé.
Og það er síður en svo ástæða til
að láta þessa afstöðu liggja í þagnar-
gildi, þegar komið er að framlagi
fjölmiðlunartækisins til hátíðarinn-
ar.
Kvikmyndin hefur að því leyti sér-
stöðu meðal listgreinanna, að hún er
þeirra miklu yngst, — nokkurnveg-
inn jafngömul öldinni, sem við lifum
á, enda á hún flestar sínar forsendur
í því þjóðskipulagi, sem kennt er við
auðmagn og einkennist af sífellt
stækkandi einingum á öllum sviðum
mannlegra athafna — jafnframt stór-
vaxnari mótsögnum en mannkynið
hefur áður þekkt.
Það er ekki á hverjum degi að til
verði ný listgrein og því naumast til
þess að ætlast að menn standi bein-
línis á torgum og gatnamótum skim-
andi eftir þvílíkum atburði — enda
varð ekki sú raunin á þá áratugi, sem
kvikmyndagerð var að stíga sín
fyrstu hikandi skref í hinum gamal-
grónu menningarlöndum Evrópu.
Sízt af öllu fögnuðu þeir, sem helzt
hefðu mátt gleðj ast við tilkomu þessa
tækis, sem átti eftir að fæða af sér
nýja og sjálfstæða listgrein með víð-
tækari áhrifum en áður höfðu þurft
að hafa hinar gömlu greinir.
Mennta- og listamenn Evrópu stóðu
ábyrgðarfullir og þungbúnir gagn-
vart þessu nýja afsprengi framvind-
124