Dagblaðið Vísir - DV - 11.10.2013, Blaðsíða 53

Fólk 53Helgarblað 11.–13. október 2013
„Kannski þetta
sé baktería“
n Alma er nýtt andlit á skjánum n Dóttir Ómars Ragnarssonar
Í tilfinninga-
rússíbana
Týndur köttur hefur leikið starfs­
menn JPV bókaútgáfu grátt.
Randver, sem er í gamni sagður
stjórnarformaður útgáfunnar fór
á flandur og leitaði ævintýra fjarri
heimahögum á Bræðraborgar­
stíg. Starfsmenn gátu ekki á sér
heilum tekið og leituðu að Rand­
veri um allan bæ.
En nú er hann fundinn.
„Randver, stjórnarformað­
ur, er fundinn. Við höfum verið
bænheyrð. Við Guðrún vorum
að borða á Gló á Klapparstíg og
þegar við komum út mjálmaði
kötturinn hinum megin á gang­
stéttinni og það reyndist Randver
fjarri heimahögum. Ég er í til­
finningarússíbana,“ sagði Jóhann
Páll Valdimarsson bókaútgefandi
og má reikna með að nú sé jóla­
bókaflóðinu ofan af Bræðra­
borgarstíg borgið.
A
lma Ómarsdóttir er nýtt
andlit í fréttum RÚV. Hún
vekur athygli fyrir skelegga
framkomu og ítarlegar frétt­
ir. Ef einhverjir landsmenn
rýna í svipinn og þykjast sjá þar eitt­
hvað kunnuglegt þá er það ekkert
skrýtið því faðir hennar er enginn
annar en Ómar Ragnarsson.
Alma segist ekki hafa fengið inn­
rætingu frá föður sínum, þvert á móti
latti hann börn sín til þess að leita sér
frama í fjölmiðlum. „Pabbi er hæst­
ánægður með þetta. Áður en ég fór
sjálf af stað fór því fjarri að hann hvetti
mig til að fara þessa leið. Það breytt­
ist þegar ég ákvað sjálf að leggja stund
á nám í blaðamennsku og vildi hafa
atvinnu af því. Hann er jákvæður og
styður mig í því sem ég er að gera, sér­
staklega af því að hann veit að þetta er
komið frá mér.“
Lifandi umræða á heimilinu
Alma fékk stuttu eftir útskrift sína
sumarstarf á fréttastofu RÚV og held­
ur áfram í vetur í afleysingum. Hún
starfaði áður sem kennari og hefur
fullan hug á að halda áfram í blaða­
mennsku. „Þeir voru kannski ekki
nægilega margir sem ég náði til þegar
ég var kennari,“ segir hún og skellir
upp úr.
„Ég hef alltaf verið haldin sann­
leiksást og haft þörf fyrir að koma upp­
lýsingum á framfæri. Ég trúi að það sé
eitthvað sem ég hafi fæðst með og sé
mér eiginlegt, en á sama tíma var mik­
il og lifandi umræða á heimilinu og ég
tamdi mér þess vegna snemma gagn­
rýna hugsun.“
Spennandi starf
Hún segir andann á RÚV góðan. Eldri
systir hennar, Lára, er vaktstjóri á
fréttastofunni.
„Það hefur gerst að hún hefur ver­
ið vaktstjóri á minni fréttavakt. En það
hefur ekki verið neitt tiltökumál. Ég er
yngri en hún og vön því að láta stjórna
mér.“
Alma er yngst sjö systkina og þau
eru þrjú sem starfa við fjölmiðla. Hún
sjálf, Lára og Þorfinnur.
„Kannski þetta sé baktería, en ég
er sífellt að hugsa um starfið, fylgj­
ast með fréttum og finnst ég þurfa að
leggja eitthvað af mörkum. Mér finnst
starfið spennandi og þótt dagurinn sé
stundum langur þá er ég oftast hissa á
því hvað klukkan er orðin margt þegar
honum lýkur.“
Lærði mest á næturvöktum
Alma segir vel tekið á móti nýgræðing­
um í fréttamennsku á RÚV. Stuttu eft­
ir að hún hóf störf lenti hún á erfiðri
næturvakt þar sem reyndi verulega á
hana.
„Okkur var mjög vel tekið og ég
fékk að ganga í flest störf og reyna.
Mest lærði ég á næturvöktum. Þá sá ég
um fréttatímann á klukkutíma fresti
og um að uppfæra vefinn, það var
ótrúlega góð reynsla. Bæði að tala í út­
varpið og styðjast við eigið fréttamat.
Á einni af mínum fyrstu vöktum­
var gerð hryðjuverkaárás í Boston.
Þá hentist ég inn í hringiðuna og allt
þurfti að gerast hratt en á sama tíma
var áherslan lögð á áreiðanleikann. Ég
lærði mikið á þessari einu vakt sem ég
bý að seinna meir.“
Leiksoppar í pólitískri orðræðu
Alma útskrifaðist með meistaragráðu
í blaða­ og fréttamennsku síðastliðið
vor og í lokaverkefni sínu rannsakaði
hún fjölmiðlaumfjöllun um íslenskar
stúlkur og samband þeirra við er­
lenda hermenn á tímum hernámsins
í Reykjavík.
Stúlkurnar voru gjarnan nefndar
„ástandsstúlkur“ og rannsakaði Alma
hvort hallað hafi á konur í umfjöllun
fjölmiðla.
„Ég greindi fjölmiðlaumfjöllun
þessara ára út frá orðræðunni, hvort
hún væri hlutlaus eða fordómafull
og komst að því að stúlkurnar voru
leiksoppar í pólitískri orðræðu karl­
anna þar sem útgangspunkturinn
var hernám, áfengisbann og ýmislegt
annað.“
Konur sviptar sjálfræði
Hluti af lokaverkefninu er að vinna
heimildamynd byggða á verkefninu.
„Heimildamyndin fjallar um stúlk­
ur sem yfirvöld voru að taka á vegna
ástandsins og byggist á gömlum
gögnum og lögregluskýrslum sem ég
fékk afhent.
Ég ræddi ekki við þær konur sem
fjallað er um í skýrslunum því við af­
hendingu gagnanna skrifaði ég undir
þagnareið.“
Alma segir gögn og skýrslur lýsa
þeim veruleika sem ástandsstúlkurn­
ar hafi búið við. „Lögum var breytt,
það voru sett á neyðarlög þar sem
lögaldur var hækkaður úr16 árum í
21 ár. Þau neyðarlög giltu í nokkra
mánuði þar til lögaldur lækkaði í 18
ár. Ungar konur sem höfðu áður not­
ið frelsis á við fullorðna lifðu þá við
hömlur eins og börn og máttu til að
mynda ekki vera lengi úti á kvöldin.
Það sama gilti um stráka, en að­
eins að nafninu til. Það var ekki far­
ið í neinar aðgerðir gegn þeim. Lög­
reglan fór til dæmis á böllin og það
voru aðeins stúlkur sem voru teknar
í yfirheyrslu af ungmennaeftirlitinu. Í
gögnum ungmennaeftirlitsins kemur
fram að þar var einungis lögð áhersla
á að ná stúlkunum..“
Alma segist halda að þessi hluti
Íslandssögunnar sem hefur að gera
með réttindi kvenna á hernámstím­
anum sé mörgum hulinn.
„Afskipti yfirvalda af stúlkunum
voru mikil. Þær voru settar á upp­
tökuheimili og jafnvel sviptar sjálf­
ræði. Mjög margir vita þetta ekki
en í gögnunum sem ég fékk afhent
eru afdrif þessara stúlkna rakin og í
myndinni rek ég afskipti yfirvalda af
þeim.“
Sló í gegn á stuttmyndahátíð
Þetta er ekki í fyrsta sinn sem Alma
vinnur heimildamynd. Heimilda­
mynd eftir hana var sýnd á Reykjavik
Shorts & Docs í vor og fékk afar góða
dóma gagnrýnenda. Myndin kall­
ast You Have to Look Good og fjall­
ar um keppanda í módel­fitness. „Ég
fékk að fylgjast með lífi þessarar ungu
konu og undirbúningi hennar fyr­
ir keppni í módel­fitness. Ég var eins
og fluga á vegg og fannst líf hennar
áhugavert.
Mataræðið og þær ströngu að­
ferðir sem beitt er fyrir keppnina og
öll umhirða er tengist líkama og út­
liti. Brúnkan, hárið, neglurnar. Það
er ofboðslega mikill iðnaður í kring­
um þennan geira og þessi unga kona
var mjög opin og tilbúin að segja frá
því sem hún var að gera. Ég fór svo á
keppnina og talaði við hana í kjölfar­
ið.“
Gerir heimildamynd um HIV
Það er kraftur í Ölmu sem er byrjuð
á enn einni heimildamyndinni. „Ég
er að byrja á heimildamynd um HIV
á Íslandi. Þá rek ég atburðarásina al­
veg frá því að HIV uppgötvast fyrst í
heiminum og greint er frá veirunni
sem er að drepa fólk. Ég rek atburða­
rásina að einhverju leyti í gegnum
HIV­samtökin á Íslandi og hef unnið
myndina í góðu samstarfi við þau.
Núna hafa 300 einstaklingar
greinst á Íslandi og nokkrir þeirra eru
látnir. Þessi saga er svo ótrúlega marg­
þætt. Fyrst er HIV talinn sjúkdóm­
ur samkynhneigðra og sprautufíkla.
Svo fara gagnkynhneigðir að smitast
og börn. Heilbrigðisstarfsmenn voru
í sóttvarnargallanum að meðhöndla
sjúklinga, föt sjúklinganna voru
brennd og það var svolítilmóðursýki
sem einkenndi meðferðina í byrjun.“
Vill rífa af plásturinn
Alma segist vilja tækla fordómana
sem hafa fylgt sjúkdómnum. „Á tí­
unda áratugnum fer fólk að deyja.
Þeir sem greinast með HIV telja sig
hafa fengið dauðadóm. En árið 1996
koma lyf á markað sem virka. Þá fóru
sumir frá því að vera við dauðans dyr
í að eiga langt líf fyrir höndum. Þeir
sem smitast glíma þó enn við for­
dóma og því hefur verið leynd yfir
samtökum HIV­jákvæðra. Mig langar
til að rífa af plásturinn og takast á við
fordómana.“ n
Tekst á við fordóma
„Mig langar til að rífa af
plásturinn og takast á við
fordómana,“ segir Alma um
nýjasta verkefni sitt.
„Hann er jákvæður
og styður mig í því
sem ég er að gera.
Kristjana Guðbrandsdóttir
blaðamaður skrifar kristjana@dv.is
44 fengu styrk
Forvarna­ og fræðslusjóðurinn
ÞÚ GETUR! hefur að markmiði að
styrkja þá, sem átt hafa við geð­
ræn veikindi að stríða, til náms. Í
gær, á Alþjóða geðheilbrigðisdeg­
inum, veitti sjóðurinn 44 einstak­
lingum námsstyrki. Aldrei áður
hafa svo margir hlotið styrk. Allir
styrkþegar eru í eflingarmeðferð
og námi í háskólum, tónlistarskól­
um og tækniskólum. Styrkirnir eru
veittir í samvinnu við meðferðar­
aðila og eru notaðir til að greiða
skólagjöld, kaupa skólabækur
og tölvur. Fjármagn til sjóðsins
fékkst með styrktartónleikum þar
sem helstu tónlistarmenn lands­
ins gáfu vinnu sína. Á laugardags­
kvöld verður sýnt frá tónleikun­
um í sjónvarpinu og viðtöl verða
við nokkra styrkþega. Einnig flytja
Ingvar E. Sigurðsson og Vigdís
Finnbogadóttir stutt ávarp.
Forseti Íslands, Ólafur Ragnar
Grímsson, heiðraði styrkþega og
blés þeim andann í brjóst.
Hélt þjóðhátíð
Yslands
Jón Gunnar Geirdal blés til veislu
í Tjarnarbíói og skemmtistaðnum
Dollý á fimmtudag. „Ég held þjóð­
hátíðargleði Yslands og býð öllum
að fagna með mér,“ sagði Jón
Gunnar glaður í bragði í Tjarnar­
bíói þar sem hann bauð upp á
veitingar frá veitingastað sínum
Lemon. Kærir vinir Jóns Gunnars
voru ekki fjarri og var mannmargt.
Á Dollý spiluðu svo Unnsteinn
Manúel, Kaleo, Kajak, Bakkelsi og
Dj Margeir.