Lögmannablaðið - 01.05.2001, Blaðsíða 7

stæðingsins eina ráða för. Einnig
reyndi þar á skyldu lögmanns skv.
17. gr. siðareglna, um trúnað við
skjólstæðing. Hvað ef lögmaður
hefði hag af því að upplýsa um at-
vik, sem færi í bága við hagsmuni
félags að upplýst yrði um, til að
fría sig af ábyrgð sem stjórnarmað-
ur? Þeirri aðstöðu má einfaldlega
ekki bjóða heim. Jafnvel þótt lög-
manni tækist að vera algerlega
hlutlægur í mati sínu, svo sem hon-
um er skylt að 10. gr. siðareglna,
væri augljóslega boðið heim hætt-
unni á því, að hlutlægni hans yrði
með réttu í efa dregin. Lögmenn
eiga að segja sig frá málum til þess
að afstýra slíkri hættu. Sama niður-
staða á við um hverja ákvörðun
slíkrar stjórnar, sem orka kynni tví-
mælis eða ágreiningur að rísa um
og kæmi til nánari skoðunar.
Þetta er enn augljósara í málum
sem rekin eru fyrir dómstólum þar
sem reynir á störf stjórnar. Það get-
ur ekki verið skjólstæðingi fyrir
bestu, að stjórnarmaður flytji slík
mál. Lögmaðurinn býður þá heim
þeirri hættu að þurfa að réttlæta og
verja eigin verk og illa gæti hann
gefið skýrslu í máli sem hann flytti
sjálfur, þótt þess séu reyndar
dæmi. Lögmaður, sem jafnframt er
stjórnarmaður, á ekki að sinna lög-
mennsku fyrir félagið í málum þar
sem störf stjórnarinnar varða ein-
hverju um niðurstöðuna eða
kunna að koma til skoðunar við
leit að niðurstöðu. Með því að gera
það væri lögmaðurinn tvímæla-
laust að selja sig undir þá gagnrýni,
sem lýst var að framan og höfð
hefur verið uppi gagnvart stóru al-
þjóðlegu endurskoðunarskrifstof-
unum. Slíkur lögmaður ætti altént
að forðast að kasta grjóti. Auk
þess sem farið væri á svig við siða-
reglur, má segja að enska orðtakið
a lawyer who represents himself
has a fool for a client eigi hér við.
Þessi niðurstaða mín breytir
engu um það, að ég tel það geta
nýst hlutafélögum afar vel að hafa
starfandi lögmenn í stjórnum sín-
um og að lögmenn eigi að bera sig
eftir slíkum störfum. Stjórnarsetan
þarf ekki að girða fyrir að lögmað-
urinn sinni að einhverju marki
dæmigerðum lögmannsstörfum
fyrir félagið. Þeir geta gengið frá
tilkynningum til hlutafélagaskrár,
stjórnað fundum, annast skjala-
gerð, tekið þátt í vinnu við yfirtöku
annars félags o. fl. Þeir gætu jafn-
vel flutt mál fyrir félagið, væri ljóst
að í slíku máli kæmu störf stjórnar-
innar ekkert til skoðunar. Þar dett-
ur mér í dæmaskyni í hug mál sem
t. d. varða rétt til skrásetningar
vörumerkis eða til varnar hug-
verkarétti í eigu félags, þ. e. mál
þar sem einfaldlega er gætt hags-
muna félags án þess að til álita
komi að stjórn beri á einhvern hátt
ábyrgð á því að hagsmunir séu
ekki svo tryggir sem vera ætti. Við
mat á því hvaða störf lögmenn,
sem sitja í stjórn félags, taka að sér
fyrir félagið ber þó að fara mjög
varlega. Það þekkja allir af eigin
raun, að oft er örðugt í upphafi að
sjá nákvæmlega hvernig mál þróast
og á hvað muni reyna. Séu menn í
vafa ættu þeir því að segja sig frá
verkum. Þá er augljóst, að stjórn
ætti erfiðara með að gagnrýna verk
samstjórnanda en utanaðkomandi
lögmanns, sem fer almennt í bága
við hagsmuni félagsins.
Niðurstaða mín er því sú, að
ekkert sé að því að lögmenn taki
að sér stjórnarsetu í hlutafélögum.
Heppilegra er hins vegar að lög-
mennskan felist aðallega í stjórnar-
setunni og einföldum ágreinings-
lausum verkefnum sem af henni
leiða en að hún sé afleiðing þess
að menn hafi gegnt lögmennsku
fyrir félag. Þá aðstöðu ber að var-
ast. Lögmenn eiga ekki að setjast í
stjórn félaga sem verið hafa um-
bjóðendur þeirra nema að vel at-
huguðu máli. Þeir verða að gera
sér grein fyrir því, að stjórnarsetan
hlýtur að breyta sambandi við fé-
lagið sem umbjóðanda. Þá verða
þeir að segja sig frá málum sem
lögmenn, telji þeir minnstu hættu á
að hagsmunaárekstur sé eða kunni
að verða fyrir hendi.
Kjarni málsins er því einfaldlega
sá að lögmenn hafi siðareglurnar
að leiðarljósi, í þessum störfum
sínum sem öðrum. Með því einu
verður málflutningur okkar um yf-
irburði gagnvart samkeppnisstétt-
unum líka trúverðugur.
[1] Þátíð er notuð vísvitandi. Svo virð-
ist sem ákvörðun bandaríska verð-
bréfaeftirlitsins, sem kvað á um að-
skilnað ráðgjafarstarfsemi og endur-
skoðunar, hafi falið í sér nokkur
vatnaskil í þessu efni.
[2] Um þetta vísast nánar til rits Stefáns
Más Stefánssonar, prófessors, um
hlutafélög og einkahlutafélög, 22.
kafla.
7Lögmannablaðið
Lögmaður, sem jafnframt
er stjórnarmaður, á ekki
að sinna lögmennsku
fyrir félagið í málum þar
sem störf stjórnarinnar
varða einhverju um
niðurstöðuna
Útleiga á
fundarsal
Lögmenn geta fengið
leigðan fundarsal á jarð-
hæð í húsnæði félagsins
undir t.d. skiptafundi,
gerðardómsmál o.fl.
Salurinn rúmar u.þ.b.
20-25 manns ef setið er
við borð en annars eru
sæti fyrir um 35-40
manns.
Leiguverðið er 2.500
krónur fyrir klukkustund-
ina auk virðisaukaskatts.
Einnig er hægt að
panta kaffiveitingar.