Skírnir - 01.01.1956, Blaðsíða 60

58
Jón Jóhannesson
Skímir
ar á Norðurlöndum. Mest ber á írskum skartgripum, eins og
eðlilegt er. Þeir hafa fundizt í flestum fylkjum Noregs, en
flestir á Rogalandi (28), þar næst í Sogni og Fjörðum (20),
þá í Nyrðri-Þrændalögum (15), og Vestfold kemur loks í
fjórða sæti (með ll).1 Ef treysta má þessum talnahlutföll-
um, ættu flestir víkingar frá Noregi að hafa verið frá Roga-
landi, Sogni og Fjörðum, enda dregur prófessor Shetelig þá
ályktun, að mest hafi borið á höfðingjum úr þeim fylkjum
í vikingaferðum til Irlands.2 Virðist það draga rir líkum fyrir
því, að Ólafur konungur í Dyflinni hafi verið ættaður frá
Vestfold. En við ályktun prófessors Sheteligs er ýmislegt at-
hugavert, einkum það, að gera verður ráð fyrir tímahvörfum
í víkingaferðum úr einstökum fylkjum eða landshlutum. Má
til dæmis vera, að á dögum Þorgísls og Ólafs Goðröðarsonar
hafi flestir norskir vikingar á Irlandi verið frá Vestfold, þótt
síðar yrðu fleiri úr öðrum fylkjum. Tímasetning forngripa er
ekki svo nákvæm, að hún fái skorið úr þessu.
Norskir víkingar á Irlandi urðu smám saman að samein-
ast undir stjórn eins manns til að styrkja aðstöðu sína í óvina-
landi, einkum er þeir tóku að hafa vetursetu eða búsetu, þótt
þeir væru sundraðir heima fyrir. Var þá eðlilegt, að þeir
sameinuðust um konung af stærstu og göfugustu konungs-
ættinni í Noregi, því að kyngöfgi var mikils metin, og þótti
jafnvel ekki réttmætt, að aðrir bæru konungsnafn en þeir,
sem væru konungbornir. En Ynglingatal sýnir, að konungs-
ættin á Vestfold hefur þótt einna göfugust eða viljað telja sig
svo, og haugarnir á Vestfold, einna stærstu og rikmannleg-
ustu haugar í Noregi frá 9. öld, sýna, að sú konungsætt hefur
einnig verið einna voldugust í Noregi. Var því eðlilegt, að
norskir víkingar vestan hafs gætu helzt sameinazt um hana,
þótt þeir væru úr fleiri fylkjum í Noregi.
Líklegt er, að sameining Norðmanna heima fyrir í Noregi
undir konungi af hinni sömu ætt hafi verið sprottin af sömu
eða svipuðum rökum. Haraldur hinn hárfagri var talinn af
ætt Ynglinga. Má rekja þá sögn aftur á 10. öld (Hákonarmál,
1 Viking Antiquities V (1940), 8.
2 Viking Antiquities I (1940), 55—57.