Jón á Bægisá - 01.12.2010, Blaðsíða 46

Ingibjörg Elsa Björnsdóttir
við náttúruna. Franska byltingin hafði í þessu sambandi mjög mikil áhrif
og í kjölfarið breiddist rómantíkin út um álfuna. Rómantíska stefnan lagði
mikla áherslu á dýrkun einstaklinga sem taldir voru hetjur eða listamenn.
I ljóðum rómantískra skálda er náttúrunni oft stillt upp sem hreinni
og óspilltri andspænis spillingu og óréttlæti mannlegs samfélags. Words-
worth fjallar t.d. um næturgalann sem frjálsan fugl, óheftan af hugmynd-
um manna. Blake fjallar einnig í Söngvum sakleysisins um þá náttúru sem
hann saknar og hefur glatað í einhverjum skilningi:
Such, such were the joys
When we all, girls and boys
In our youth time were seen
On the Ecchoing Green.1
Borgarmyndun er hafín á þessum tíma á Englandi vegna iðnvæðingar og Blake
ímyndar sér æsku úti á landsbyggðinni sem sé í eðli sínu tær og hrein, í raun og
veru æsku í öðrum heimi þar sem sakleysi og fegurð ríkir. En náttúran er einn-
ig bústaður hins háleita {sublime) og hún getur orðið ógnvekjandi eins og í far-
viðrum og eldsumbrotum. Hið háleita er þannig ekki sama hugtak og hugtak-
ið fegurð. Fegurðin er kvenkennd og hún er fágaðri og fínlegri, en hið háleita
er karlkennt og getur verið myrkt og ógnvekjandi á sama tíma og það kallar
fram sterk hughrif. Til að nálgast hið háleita var leitað til Miltons og Dantes,
og einnig til spádóma Gamla testamentisins og til Opinberunarbókarinnar. I
list sinni leitaði William Blake m.a. til þessara verka.
Rómantísku skáldin litu mörg á sjálf sig sem nokkurs konar spámenn
með nánast yfirnáttúrlegar gáfur. Ensku skáldin töldu sig hafa komið inn
með anda ímyndunaraflsins aftur inn í enskar bókmenntir eftir hina jarð-
bundnu og hversdagslegu 18. öld.2 3 4 Wordsworth taldi sig hafa „a godlike
mind“, „... a mindthatfeeds upon infinity ... a mindsustainedby recognitions
of transcendent poiver'?
Rómantísku skáldunum fannst samtíminn of hversdagslegur og
jarðbundinn. Þau vildu endurvekja goðsagnir og sjá sýnir (visions)? Úr
slíku draumaástandi, og af slíkum hvötum varð til ljóðlist sem kalla má
goðsagnakennda (mythological eða visionary). Ljóðlist Williams Blake er
mjög gott dæmi um þetta.
I stað hins epíska og staðlaða ljóðforms fornaldar þar sem fara varð
1 Frost, bls. 5.
2 Frost, bls. 11.
3 Frost, bls. n.
4 Frost, bls. 15.
44
á .jOr/y/.já — Tímarit um þýðingar nr. 14 / 2010