Þjóðmál - 01.06.2009, Blaðsíða 19

Þjóðmál SUmAR 2009 17
gjafarvaldið var haft undir, færðu auk þess
út rásarvíkingunum þá trú að nú væru þeir
ósnertanlegir og þeim væru allir vegir færir .
tugmilljarða hagnaðartölur frá bönkum á
ári hverju gerðu þá, sem vöruðu við því að
ekki væri allt með felldu, ótrúverðuga og
gamaldags eins og það var orðað .
á sama tíma fór nær allt bankakerfi ver-
aldarinnar fram úr sjálfu sér . Það gerðist
einkum af tveimur ástæðum . Vöxtum
var haldið óeðlilega lágum allt of lengi af
stærstu seðlabönkum heims og á sama tíma
var sú stefna uppi að bankarnir ættu sjálfir
að annast um eigið eftirlit og áhættumat í
mun stærri stíl en áður . Sú stefnubreyting
hefði getað gengið, og gengið ágætlega
upp, ef því hefði fylgt að ríkisvaldið tæki
ekki ábyrgð á bönkunum kynnu þeir ekki
fótum sínum forráð . Ef fyrir hefði legið að
bankarnir störfuðu á eigin áhættu myndi
aðhald innistæðueigenda verða mikið og
þeir myndu ekki líða viðskiptabönkum að
þeim væri breytt eins og hendi væri veifað í
áhættusama fjárfestingarbanka .
Allt sem fór aflaga annars staðar gerðist
líka hjá okkur en við fórum verr út úr því
vegna þess að þær grundvallarreglur sem þó
voru í gildi voru brotnar illa hér og í mörgum
tilvikum túlkaðar ótrúlega frjálslega . Þær
snerust um krosseignatengsl og lán til
einstakra aðila, og hvað þau máttu verða
mikil með hliðsjón af eignum viðkomandi
banka, og um lánafyrirgreiðslu til eigenda
bankanna sjálfra . brjálæðisleg samþjöppun í
viðskiptalífinu bætti ekki úr og á endanum
var svo komið að einn aðili skuldaði öllum
bönkunum fjárhæðir sem voru því sem næst
allt eigið fé allra bankanna og aðrir aðilar
og eigendur höfðu einnig fengið að safna
stórkostlegum skuldum . Eftirlit með slíkum
þáttum var fært frá Seðlabankanum fyrir
áratug síðan .
áundanförnum vikum hafa ómerki legir spunameistarar reynt að gera úr því
stór mál að á vormánuðum var bindiskylda
af innlánsreikningum íslenskra banka er-
lendis felld niður, að beiðni bankanna,
einkum landsbankans . Rökin voru þau
að samkvæmt evrópskum reglum væri
slík bindiskylda röng og bindiskylda væri
hugsuð til að minnka peningamagn í umferð
og þessi innlán væru ekki flutt til Íslands og
því væri bindingin óeðlileg . Meira að segja
prófessorar við Háskólann, sem virðast
ekki einu sinni vita hvað bindiskylda er,
hafa étið vitleysuna upp eftir sérstökum
spunameist ara Samfylkingarinnar í lands-
bank anum, reynd ar þeim sama sem að
agiteraði við Seðla bank ann fyrir niður-
fellingu skyldunn ar . Þessi bindiskylda,
hvort sem hún var eða fór, hafði engin
áhrif á söfnun Icesave-reikn inga í bretlandi .
Ekki hin minnstu . Og óveruleg áhrif á
lausa fjárstöðu landsbankans hér heima .
En á þessum tíma voru allir seðla bankar í
veröldinni að reyna að liðka um fyrir slíku
sem þeir máttu . Og hún hafði að sjálfsögðu
ekkert með bankahrun að gera . Þessi spuni
er því ómerkilegur og ósæmilegur pólitískur
áróður háttsetts starfsmanns lands bankans
fyrir og eftir hrun, jafnvel þótt sá karl kalli
nú ekki allt ömmu sína .
Góðir fundarmenn! Evrópumálin voru farsællega leyst á fundum hér í gær
og flokkurinn hefur nú trausta og heil-
steypta stefnu í málinu, sem enginn þarf að
velkjast í vafa um, þótt örlað hafi á slíkum
misskilningi hjá talsmanni flokksins í
fréttum í gær, en það hlýtur að lagast .
Hin svokallaða endurreisnarskýrsla er hins
vegar mikil hrákasmíð, illa samin og full
af rang f ærslum . Ég sé mikið eftir þeim
fallega trjá gróðri sem felldur hefur verið til
að prenta þetta plagg í stóru upplagi . Það
er þó ekki hægt með sanngirni að neita
því að það sýnir athyglisverða kímnigáfu
að fela manninum, sem var ráðinn af
jóni ásgeiri, Hreiðari Sigurðssyni og