Þjóðmál - 01.09.2012, Síða 86

Þjóðmál haust 2012 85
hafa heyrst og líka allmikið á ofbeldinu
borið, þótt því sje nú, sem stendur, haldið
í stilli meðan þessir flokkar hafa völd .
Hugleiðingu sinni um stjórnmálin lýkur
Kolbeinn í Dal á þessum orðum:
Haldist þessi óstjórn, sem nú ríkir,
áfram, hjá stjórnarflokkunum á Alþingi,
þá virðist mjer að ekki muni mörg ár
líða, þangað til vjer Íslendingar verðum
komnir undir yfirráð einhvers stórveldis
Norður álfunnar og þá, eftir því, sem nú
eru fullar horfur á, undir yfirráð bresku
ríkisstjórnar innar . — Að 1962 eða fyrri
verði hlutskifti Íslands, líkt og varð við
endi Sturlunga aldarinnar 1262 . — Það
var ofbeldi höfð ingjanna og valdafíkn
þeirra á Sturlunga öldinni, er steypti
þjóð veldinu í glötun . En nú eru það
kjósendurnir, þjóðin sjálf, er má sjálfri
sjer um kenna ef hún aftur glatar frelsi
sínu og þá líklega um aldur og æfi . —
Góður Guð! varðveiti vora íslensku
þjóð frá því glapræði . — —
Í hinum tilvitnuðu orðum birtist það sem
enn er eða á að vera kjarni sjálfstæðisstefn-
unn ar: að gæta aðhalds við meðferð
opinberra fjármuna og standa vörð um
sjálfstæði þjóðarinnar . Þegar Kolbeinn í
Dal festir þessi orð á blað er Ísland enn hluti
danska konungsríkisins en hann sér þó fyrir
að þjóðin muni lúta breskri stjórn þegar fram
líða tímar . Hann reisir þessa skoðun ef til
vill á því sem hann taldi of miklar lántökur
ríkisins hjá Hambros-banka í London .
Hér má nota orð bókmenntaskýrenda og
segja að þessi orð Kolbeins „kallist á“ við
stjórnmálaumræður líðandi stundar . Þeir
sem hallast að ESB-aðild telja að hún sé
óhjákvæmileg til að bjarga fjárhag heimila
og ríkisins auk þess sem hún muni laða að
erlenda fjárfestingu .
Af öllu má ráða að Kolbeinn í Dal hefur
víða látið að sér kveða og ekki verið við eina
fjölina felldur . Hann kemst þannig að orði
um yngismeyjar í Æðey þegar hann var
þar ungur að þar færu „ekki neinar tildur-
skjóður, teprutær eða vipruvarir“ . Hann
trúlofaðist Sigurborgu, einni vinnu kon-
unni, þegar hann var 18 ára en hún nokkr-
um árum eldri . Engilbert segir að hún hafi
verið „rómuð gæðakona“, þau eignuðust 10
börn, þrjú dóu ung þegar farsótt geisaði .
Þá segir Engilbert frá þremur stúlkum sem
Kolbeinn eignaðist utan hjónabands og
bætir við: „Kolbeinn viðurkenndi öll sín
börn og aldrei fór neitt faðernismál gegn
honum fyrir dómstóla .“
Í lok æviminninga sinna segir Kolbeinn:
Konu minni, sem jeg unni mest og hefi
unnað mest allra kvenna, henni mun jeg
hafa verið verstur — eftir því sem hún leit
á . — En hún skildi ekki við mig fyr en
dauðinn aðskildi okkur og þá — eftir því
sem mjer skildist á hennar síðustu orðum
— alsátt bæði við mig og aðra menn, því
hún elskaði mig þrátt fyrir allt og allt og
sýndi það jafnan best þegar jeg var meira
eða minna veikur: með framúrskarandi
hjúkrun og aðhlynningu .
Gefur hann til kynna að sér hafi ekki
alltaf verið sjálfrátt og telur jafnvel víst
„að einhver öfl eða andar úr öðrum heimi,
máske nýdáinna eða löngu dáinna manna,
hafi áhrif eða geti hertekið hugi sumra
jarðarbúa bæði til hinna góðu verka og eigi
síður til hinna vondu eða siðspillandi — að
mannlegu áliti — verka“ .
Þessi lokaorð Kolbeins í Dal á æviágripi
hans sýna að á hann sækir sektarkennd og
samviskubit sem hann skýrir með nálægð
hinna dauðu . Kemur ekki á óvart að hugur
hans leiti til þeirra því að þessi stutta en
greinargóða bók geymir ótrúlega margar