Þjóðmál - 01.12.2013, Síða 37

36 Þjóðmál VETUR 2013
nemend ur gangast undir próf í . Skólarnir
fá sömu upphæð hvort sem nemendurnir
fá handleiðslu sem dugar þeim til að
skila krefjandi verkum með glans eða
rétt ná að hala einingarnar inn með lág-
markseinkunn . Annað sem hnígur í sömu
átt er að markmiðin, sem stjórnvöld hafa
sett framhaldsskólum undanfarin ár, hafa
snúist mest um að koma í veg fyrir svokallað
brottfall eða, með öðrum orðum, um að fá
sem flesta til að tolla í skóla þó þeir vilji
frekar vera í vinnu . Minna hefur borið á
metnaðarfullum markmiðum í þá veru að
fleiri nái afbragðsárangri . Nemendur eru
líka óbeint hvattir til að hugsa um nám sitt
í fjölda eininga . Við bóknámsbrautir flestra
framhaldsskóla eru þeir brautskráðir þegar
þeim hefur tekist að safna saman tilteknu
einingamagni, óháð því hvort þeir geta sýnt
einhverja hæfni við námslok . Fyrir vikið
tína allmargir einingarnar upp í mörgum
skólum og taka hvert fag þar sem þeir
telja það léttast . Það hefur í raun orðið til
„markaður“ með námseiningar þar sem þær
„seljast“ því betur því minna sem þarf fyrir
þeim að hafa . Iðnbrautum framhaldsskóla
lýkur hins vegar með samræmdu lokaprófi
sem kallast sveinspróf . Nemendur þeirra
vita að það er hæfni sem þeir sanna við
námslok sem gildir en ekki safn eininga .
Í framhaldsskólum er einingabraskið því
minna í iðnnámi en í bóknámi .
Stór hluti af umræðu um menntun og
skóla er í anda þessarar hugsunar þar sem
áherslan er á magn og söfnun eininga . Einn
angi umræðunnar er til dæmis þrá látar
aðfinnslur við endurtekningar í skóla kerfinu .
Til að þykjast mæla magn menntunar þarf
að láta sem eitthvað sé numið, búið, klárað
þegar einingarnar eru komnar á skrá og því
tímasóun að læra það sama aftur . Samt blasir
við að metnaðarfullt skólastarf krefst þess að
nemendur fari stundum oftar en einu sinni
yfir það sama og nái betra valdi á því í hvert
sinn . Það sem er óþarft að endurtaka er
flest of auðnumið og fljótlært til að nokkur
ástæða sé til að kenna það í skólum . Að
réttu lagi ætti því að vera meira áhyggjuefni
að sumt sé endurtekið sjaldnar en þarf en að
eitthvað sé numið betur en nauðsyn ber til .
Æfingin skapar meistarann .
Góð íþrótt gulli betri
og hálfsannleikur númer tvö
Ég hef nú skýrt í stuttu máli hvernig sú skoðun að þeir sem hafa meiri skóla-
göngu eigi að hafa forgang að störfum og
hærri laun leiðir samfélag í ógöngur . Nú
sný ég mér að öðrum lið í upptalningunni,
sem er sú hugmynd að menntun sé
eftirsóknarverð vegna þess að hún auki
tekjur manna eða bæti samkeppnisstöðu
þeirra á vinnumarkaði . Ég neita því auð-
vitað ekki að bætt efnaleg afkoma sé ein
af ástæðum þess að menn sækjast eftir
menntun . En hún er ekki eina ástæðan
heldur ein af mörgum . Hún skýrir ef til vill
að miklu leyti sókn manna í sumt nám en
varla hvers vegna svo mikill fjöldi stundar
nám í tónlistarskólum svo dæmi sé tekið .
Aðeins hluti þeirra sem lærir að syngja og
T il að þykjast mæla magn menntunar þarf að láta sem
eitthvað sé numið, búið, klárað
þegar einingarnar eru komnar á
skrá og því tímasóun að læra það
sama aftur . Samt blasir við að
metnaðarfullt skólastarf krefst þess
að nemendur fari stundum oftar en
einu sinni yfir það sama og nái betra
valdi á því í hvert sinn .