Þjóðlíf - 01.09.1986, Blaðsíða 58

Þjóðlíf - 01.09.1986, Blaðsíða 58
Eftir Helgu Sigurjónsdóttur Teikning: Brian Pilkington Rætur klámsins: MÓÐUR- MORÐIÐ? Fljótlega eftir seinna stríö tóku sterkir þrýstihópar karla að knýja á um að liðkað yrði til fyrir klámfengnu efni á almennum markaði. Það var óspart talað um frelsi í þessu sam- bandi; fólk átti að hafa frelsi til að sjá og skoða hvaðeina sem hugurinn girntist. Kröfur þessar um frelsi voru í beinu framhaldi af umræðu og deilum um kynferðislegt eðli og frjálsar ástir á þriðja og fjórða áratug aldarinnar. Þar bar hátt mannúðar- sálfræðinginn Wilhelm Reich og kenningar hans um kynlíf og kyn- hegðun, en hann hallaðist að því að hvers konar hömlur á þessum sviðum væru til baga og oft stórtjóns fyrir sálarheill manna. Á stríðsárunum höfðu þjóðir Evrópu öðrum hnöpp- um að hneppa en velta fyrir sér slík- um hlutum, en málið var tekið upp að nýju strax og um hægðist. Þá hafði líka Alfred Kinsey gert heyrinkunnar niðurstöður úr hinni frægu könnun sinni á kynhegðun karla og kvenna, en svo sem kunnugt er vakti skýrsla Kinseys mikið umtal og deilur er hún var gefin út 1948. Norðurlöndin voru mun fyrri til að sleppa kláminu lausu heima fyrir en Bandaríkjamenn, og fóru Danir þar í 58 ÞJÓÐLlF broddi fylkingar. Um 1960 var mið- borg Kaupmannahafnar farin að bera blæ af klámbylgjunni og um tíu árum síðar voru margar götur í borginni orðnar eins og ein samfelld klám- búlla. Flestir telja, að klámbylgjan hafi byrjað að flæða yfir Bandaríkin árið 1953 þegar fyrsta tölublað af herratímaritinu Playboy kom út. Að- standendur blaðsins voru þó ekki al- deilis á þeim buxunum að viðurkenna að blaðið væri klámfengið. Þvert á móti, sagði ritstjórinn Hugh Hefner, þetta er menningarlegt blað, létt-eró- tískt, en alveg laust við klám. Vissu- lega hafði blaðið á sér annan blæ en þau klámfengnu neðanjarðarrit, sem gengu manna á milli. Blaðið lagði frá upphafi áherslu á að hafa ævinlega gott og vandað efni með, s.s. greinargóð viðtöl við merka menn, ýmist stjórnmála- og embættismenn í æðstu stöðum eða heimsfræga lista- menn. Varla færu slíkir menn að leggja nafn sitt við ómerkilegt sorpblað? Þessi áróður Hefners og samstarfs- manna hans var listilega unninn, enda féllu flestir fyrir honum fyrir- hafnarlítið. Þetta blað var þó frá upp- hafi úlfur í sauðargæru. í skjóli menningar og ytri fágunar átti ritið afar hægt um vik að koma á framfæri hugmyndafræði klámsins og reka áróður fyrir henni. Hugmyndafræði sem var og er sterkur þáttur í hinni vestrænu karlamenningu og er ekki ný af nálinni. í Playboy, eins og í öðrum og svæsnari tímaritum sem fylgu í kjölfarið, er meginþemað nið- urlæging kvenna og lítilsvirðing á þeim — og hvorugt á neitt skylt við erótík. HVAÐ ER KLÁM? Þegar rætt er um klám líður sjaldan á löngu þar til farið er að heimta skilgreiningar á fyrirbærinu. Gjarnan er spurt hver sé munur á klámi og eðlilegri umfjöllun um heilbrigt kynlíf, hvar mörkin séu milli kláms og erótíkur og loks hvort nokkurt klám sé yfirleitt til — hvort það sé ekki aðeins til í hugum þeirra sem þykjast sjá það. Með þannig röksemdafærslum hef- ur talsmönnum klámsins orðið býsna vel ágengt og hefur oftar en ekki tekist að drepa málinu á dreif. Það er erfitt að festa hendur á orðhengils- hætti þeirra og andmælendurnir, sem oftast eru konur, kjósa fremur að þegja en lenda í erfiðum stælum.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Þjóðlíf

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðlíf
https://timarit.is/publication/1099

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.