Freyr - 01.03.2000, Blaðsíða 28

Alyktanir búnaðarþings
Hér á eftir fylgja ályktanir búnaðarþings
2000 að undanskilinni fjárhagsáætlun
Allsherjarnefnd
Þjóðlendukröfur ríkisins
og frumvarp til laga um
breytingu á lögum nr.
58/1998, um þjóðlendur
og ákvörðun marka
eignarlanda, þjóðlendna
og afrétta
Búnaðarþing 2000 mótmælir
harðlega þeim kröfum um eignar-
rétt á landi í Amessýslu sem fram
em komnar af hálfu fulltrúa ríkisins
á gmndvelli laga um þjóðlendur.
Búnaðarþing telur fráleitt að fram
skuli settar kröfur um að afréttir og
þinglýst eignarlönd bænda, sveitar-
og/eða upprekstrarfélaga, verði að
hluta eða að öllu leyti gerð að þjóð-
lendum og þar með eign ríkisins.
Búnaðarþing leggur þunga
áherslu á ábyrgð ríkisstjómar og
Alþingis á umræddri kröfugerð og
þar með ábyrgð á þeim afleiðingum
sem hún hefur fyrir bændur og
landsbyggðina.
Búnaðarþing 2000 beinir því til
Alþingis og rfldsstjómar að:
a) Lögfest verði að ríkið hafi sönn-
unarbyrði fyrir eignarétti á landi,
landsréttindum og hlunnindum.
b) Alþingi setji inn ákvæði í lög um
þjóðlendur, sem kveði á um að
þar sem fyrir liggja staðfest
landamerki samkvæmt lögum
þar um og þinglýsingar á tiltekn-
um svæðum þá standi það. Þau
lönd geti aldrei orðið þjóðlendur.
c) Kröfur ríkisins í lönd í Ámes-
sýslu verði dregnar til baka og
endurskoðaðar, og verði aldrei
gerð krafa um að eignarlönd, þar
sem fyrir liggja staðfest landa-
merki, verði þjóðlendur.
d) Unnið verði að því að fjármála-
ráðherra leggi fram rökstuddar
kröfur ríkisins til þjóðlenda fyrir
landið allt, áður en Óbyggða-
nefnd tekur einstök svæði til úr-
skurðar.
Óbyggðanefnd leggi síðan fram
áætlun um í hvaða röð verður
fjallað um einstök landsvæði og
á hvaða tíma.
Greinargerð:
Með kröfugerð ríkisins er gerð
alvarleg aðför að eignarrétti og skal
í því sambandi minnt á 72. gr.
Stjómarskrár íslands, en þar segir:
„Eignarrétturinn er friðhelgur.
Engan má skylda að láta af hendi
eign sína nema almenningsþörf
krefji. Þarf tii þess lagafyrirmæli
og komi fullt verð fyrir“.
Á bls. 546 í Stjómskipunarrétti
eftir Gunnar G. Schram útg. 1997
segir: „Hér á landi er löngu viður-
kennt, bæði af fræðimönnum og í
framkvæmd, að stjómarskráin noti
orðin „eignarrétt" og „eign“ í mjög
víðtækri merkingu".
Þá minnir búnaðarþing á að í 1.
gr. 1. viðauka við Mannréttindasátt-
mála Evrópu nr. 62/1994 segir svo:
„Öllum mönnum og lögaðiium
ber réttur til að njóta eigna sinna
í friði. Skal engan svipta eign
sinni, nema hagur almennings
bjóði og gætt sé ákvæða í lögum
og almennra meginreglna þjóða-
réttar.“
I sveitum landsins hefur löngum
verið litið svo á að afréttir væm
eignarlönd einstakra bænda,
sveitarfélaga eða upprekstrarfélaga
á sama hátt og jarðimar, og hefur
nýtingu þeirra og rétti til
framkvæmda á þeim verið stjómað
samkvæmt því.
Verði kröfur ríkisins settar fram
fyrir landið allt fæst heildaryfirsýn
og sést hvert er eðli og umfang
kröfugerðarinnar. Slíkt ætti frekar
að tryggja samræmdar aðgerðir af
hálfu allra málsaðila og
samræmdari niðurstöður.
Búnaðarþing 2000 hefur fengið
til umsagnar fmmvarp til laga um
breytingu á lögum nr. 58/1998, um
þjóðlendur og ákvörðun marka
eignarlanda, þjóðlendna og afrétta.
Þingið mælir með að fmmvarp
þetta verði samþykkt með eftirfar-
andi viðbótum og breytingum:
1. Ný málsgrein komi inn í 2. gr.
þjóðlendulaganna, sem verði 2.
málsgrein:
Islenska ríkið ber alla sönn-
unarbyrði fyrir eignarrétti sínum
skv. 1. málsgrein.
2. Seinni málsgrein 5. gr. þjóð-
lendulaganna verði:
Sama gildir um hvers konar önn-
ur réttindi, sbr. 2. málsgrein 2.
greinar.
3. Á eftir 5. gr. þjóðlendulaganna
komi ný grein, sem verði 6.
grein. (Númer þeirra greina lag-
anna, sem á eftir koma taka til
breytingum til samræmis, sú
grein sem nú er 6. grein verður
nr. 7 o.s.frv.).
Landamerkjaskrár sem færðar
hafa verið inn í þinglýsingabók
gildi, og geta eignarlönd ekki
orðið þjóðlendur ef fyrir liggja
slík gögn um þau.
4. Fyrsta málsgrein a) liðar 4.
greinar frumvarps til laga um
breytingu á þjóðlendulögunum
orðist svo (í stað: Þegar nefnd-
in ... á svæðinu):
Óbyggðanefnd ákveður hvaða
svæði landsins verða tekin til
meðferðar, og skal hún að þyí
loknu tilkynna fjármálaráðherra,
sbr. 1. mgr. 11. gr. ákvörðun
28 - FREYR 2/2000