Tíminn - 10.06.1960, Blaðsíða 5

TÍMINN, föstudaginn lö. júní 1960.
5
-----------------------------------------------N
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKbRINN.
Framkvœmdastjón: Tómas Amason. Rit-
stjórar: Þómrinn Þórarinsson (áb.), Andrés
Kristjánsson. Fréttastjóri: Tómas Karlsson.
Auglýsingastj.: Egill Bjaraason. Skrifstofur
í Edduhúsmu. — Símar: 18300—18305.
Auglýsingasími: 19523 Afgreiðslusími:
12323. — Prentsmiðjan Edda h.f.
Tyrkneska aðvörunm
Hér í blaðinu var nýlega skýrt frá því, að fyrir at-
beina Efnahagssamvinnustofnunar Evrópu hefði ríkis-
stjóm Tyrklands gripið til svipaðra efnahagsaðgerða
árið 1958 og verið er nú að framkvæma hér á landi.
Jafnhliða útvegaði Efnahagssamvinnustofnunin Tyrkj-
um 365 millj. dollara vörukaupalán til þess að koma á
því „írjálsræði“ í viðskiptum og því „jafnvægi“, sem
talið var að stefnt væri að með þessum ráðstöfunum.
Fyrstu misserin virtist sérfræðingum þeim, sem
stóðu að þessum ráðstöfunum, að allt léki í lyndi og
„gengi eftir áætlun“. Viðskiptajöfnuðurinn batnaði og
sparifjársöfnun óx. Þegar fulltrúar frá Efnahagssam-
vinnustofnuninni ræddu við íslenzk stjórnarvöld á síð-
ast liðnum vetri um fyrirhugaðar ráðstafanir hér bentu
þeir á Tyrkland, Frakkiand og Spán til fyrirmyndar, en
bað eru einu Evrópuríkin, er hafa grmið til svipaðra að-
gerða og fengið til þess sérstök vörukaupalan.
Eitt virðist hins vegar hafa alveg gleymzt í þessum
útreikningum, sem þó á að vera mikilvægasta atriðið í
öllum slíkum útreikningum og áætlunum. Það voru á-
hrif slíkra ráðstafana á lífskjör almennings Efnahags-
ráðstöfununum í Tyrklandi fylgdu stórkostlegar verð-
hækkanir eöa meiri verðbólga en þar hafði áður þekkzt
og var hún þó næg fyrir. Þetta leiddi til vaxandi óá-
nægju og ríkisstjórnin varð þess gremilega vör, að hún
veiktist stöðugt í sessi. Til þess að vega gegn óvinsæld-
unum, greip hún til ofbeldisráðstafana, er leiddu til
byltingar hersins.
Það er nú Ijóst orðið, að betur hefði farið í Tyrk-
landi, ef efnahagsráðstafanirnar, sem voru gerðar í
Tyrklandi 1958, hefðu verið aðrar og hóflegri og hið
mikla lánsfé, sem var veitt til vörukaupa, hefði runnið
til verklegra framkvæmda og uppbyggingar, sem van-
þróað land eins og Tyrkland hefur mikla þörf fyrir Þá
hefðu sennilega aldrei gerzt þar þeir atburðir, sem hafa
orðið áfall fyrir Tyrkland og lýðræðisskipulagið.
íslendingar ættu að geta lært af atburðunum í Tyrk-
landi áður en það er orðið of seint. Hér hafa verið
gerðar svipaðar kjaraskerðingarráðstafanir og þar. í sam
bandi við þær hefur verið útvegað 800 millj. kr. vöru-
kaupalán. Slík lán þarf þjóðin hins vegar ekki, en hún
þarf aukið lánsfé til framfara og uppbyggingar.
Fyrir Efnahagssamvinnustofnun Evrópu eða þá stofn-
un, sem tekur við af henni, eru atburðirnir í Tyrklandi
vissulega lærdómsríkir Það eru ekki kreppuráðstafanir
eða eyðslulán, er hin vanþróuðu lönd þarfnast, heldur
aðstoð til uppbyggingar og framfara.
Fjárflóttahættan
í sambandi við „nýskipan“ ríkisstjórnarinnar á gjald-
eyrismálunum er losað um ýmsar duldar greiðslur
(ferðakostnað o. fl.) Þetta, ásamt ýmsum breytingum
öðrum getur hæglega leitt til þess, að flutt verði út
mikið fjármagn, án þess að nokkur verðmæti komi inn
i landið í staðinn. Niðurstaðan getur þannig orðið sú,
að notuö verði til fulls heimildin til að taka hin miklu
vörukaupalán, er stjórnm fékk við setningu efnahags-
laganna svokölluðu, eða hvorki meira né minna en 800
millj. kr. Með því yrði þjóðinni bundinn stórkostlegur
skuldabaggi í framtíðinni, án þess að hún hefði fengið
nokkuð í staðinn.
Þetta telur ríkisstjórnin þó eftirsóknarverða skulda-
söfnun meðan hún fordæmir erlendar lántökur til upp-
byggmgar!
/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
/
'(
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
/
)
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
/
‘/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
’/
'/
'/
/
/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
/
'/
/
'/
'/
/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
/
'/
'/
'/
'/
'/
J
---ERLENT YFIRUT
Upplausnin í austurlöndum fjær
Líklegt aíf hún geti orSiS til þess aí styrkja áhrif og atSstöíSu Kína
Síðastl. sunnudag biitist í
en.ska blaðinu „Sunday Times“
grein eftir mann, sem nýlega
var á ferð í Burma. Greinin
hefst með þessum orðum:
f Suðaustur-Asíu fyrirfinnst
nú fátt manna, er treystir sér
til að spá þvi, hveinig þar
muni verða umhorfs að fimm
árum liðnum. Menn gera sér
ljósa þá óþægilegu staðreynd,
að frumkvæðið er í höndum
Kínverja. Viðræðum við menn
þar lýkur ekki ósjaldan á þessa
leið: Hefur þú gert þér Ijóst,
hvað Kínverjum hefur fjölgað
mikið síðan við byrjuðum að
tala saman.
ÞAÐ ER fleira, sem styður
að því en fólksfjölgunin í Kína
og hröð uppbygging þar, að
mikil óvissa hvílir nú yfir fram
tíð landanna í Suðaus'tur-Asíu.
Það má segja, að í flestum
löndum þar ríki hálfgert upp-
lausnarástand og gefur það
kínvers'kum kommúnistum goft
tækifæri til að fiska í grugg-
ugu vatni. Þeir notfæra sér
það líka óspart og kemur það
m.a. fram í því, að þeir tala
nú öllu digurbarkalegar en
nokfkru sinni áður. Tilgangur-
inn er bersýnilega sá að reyna
að staðfesta þá skoðun, að þeir
séu hið vaxandi og ráðandi
heimsveldi í þessum hluta
heims. Bardagarnir, sem nýlega
hafa blossað upp í Tíbet milli
Kínverja og skæruliða þar, eru
að margra dómi til komnir
fyrir frumkwæði kommúnisfa.
sem vilja sýna sfyrk sinn og
fara því fram með harðri hendi
í stað þess að sýna nokkra til-
slökun. Landamæradeilan við
Indland er skýrð á sama hátt
af ýmsum þeirra, sem þekkja
bezt til.
EF SKYGGNZT er yfir
stjórnmálaástandið í Suðaust-
ur-Asíu verður þetta uppi á
teningnum:
f Janan standa nú yfir hin
hörðustu stjórnmálaátök, sem
þar hafa átt sér stað um langt
skeið, í sambandi víð bandarísk
japanska varnarsamninginn.
Þótt stjórnin hafi meirihluta
þingsins með sér, virðist staða
hennar ekki sterk og því erfitt
að spá um framtíðina þar í
iandi. f stjórnarflokknum eru
áhrifamikil öfl, er hallast að
hlutleysisstefnu, líkt og jafn-
aðarmenn, sem eru nú stærsti
andstöðuflokkur stjórnarinnar.
f Suður-Kóreu hefur sfjórn
Syngmans Bhees nýlega hrökkl
azt frá völdum og ríkir mikil
óvissa um framvindu stjórn-
málanna þar.
f Suður-Vietnam láta skæru-
liðar kommúnista nú stöðugt
meira og meira á sér bera og
ríkir því óaldarástand í mörg-
um héruðum þar. Jafnframt
\ . V.; ,
I
i Síðast iiðinn þriðjudag efndi
Kariakórinn Þrymur á Húsavík
| til samsöngs í Gamla bíói. Á efnis
skrá voru fjöldi laga eftir erlenda
og innlenda höfunda, sem of langt
yrði upp að telja. Söngstjóri
kórsins er Sigurður Sigurjónsson,
en við hljóðfærið Ingibjörg Stein-
grímsdóttir. Söngur kórsins er
mjög fágaður og greinilegt, að
söngstjórinn nær öllu því úr kórn
um, sem til er af góðum söng.
Raddlið kórsjns er misgott, og
gætir þess einkum, þegar hann
Isyngur erfiðari lög, að honum
Uppdráttur þessi sýnir legu eyjanna Amoy, Quemoy og Matsu, er Kín-
verjar hóta nú að taka af Formósustjórninni með vopnavaldi.
hefur svo komið upp klofning-
ur meðal stuðningsmanna
stjórnarinnar og hafa nokkrir
fyrrv. ráðherrar og aðrir ráða-
menn myndað flokk til að
vinna gegn einæðisvaldi Ngo
Dinh Diems. Sumir Bandaríkja
menn óttas't, að endalok hans
verði hin sömu og Syngmans
Rhees, nema hann taki upp
sveigjanlegri stjómarstefnu.
f Laos er búizt við að borg-
arastyrjöldin hefjist að nýju þá
og þegar. Stjórnin hefur ný-
lega Iátið fara fram þingkosn-
ingar, sem öllum kemur saman
um, að hafi verið hreint svindl,
líkt og forsetakosningarnar í
Suður'-Kóreu. Rétt eftir þær,
slapp svo aðalmaður stjórnar-
andstæðinga, Suvanna Vongs,
úr haldi og þykir það merki
þess, að bardagar muni brátt
blossa upp að nýju. f fyrra
var barizt í Laos og tókst þá
að stiHa til friðar fyrir meðal-
göngu S. Þ. Vafasamt þykir, að
það takist til framþúðar. f her-
málianefnd öldungadeildar
Bandaríkjaþings lagði einn
þingmanna það nýlega til, að
dregið vrði úr hernaðarlegri
aðstoð við Laos, þvi að hún
væri vonlaus til árangurs.
Bandarikin hafa látið stjórnina
þar fá miíkið af vopnum und-
anfarið.
f Thailandi er langt frá því,
að stjórnmálaástandið geti tal-
izt öruggt.
ÓVISSAN og glundroðinn,
sem ríkir í stjórnmálum fram-
annefndra landa, veitir Kín-
verjum að sjálfsögðu stórbætta
aðstöðu til áróðurs í Suðaustur
Asíu. Þeir herða áróðurssókn-
ina líka stöðugt og hafa t.d.
alveg nýlega aukið útvarps-
sendingar til þessara landa um
þriðjung. Þessu til viðbótar,
láta þeir svo alltaf meira og
meira í það skína, að þeir
muni brátt láta til skarar
skríða gegn smáeyjunum, sem
Formósustjórn ræður enn yfir
við meginland Kína, þ.e. Amoy,
Quemoy og Matsu. Því er ekki
að neita, að Bandaríkjamenn
óttast þetta talsvert, m.a. vegna
þess, að vesturveldin eru ó-
sátt um, hve miklu skuli fórna
til að verja þessar eyjar. Hins-
vegar yrði það áfall fyrir
Formósustjórn, ef hún léti þær
orrustulaust af hendi eða lið
hennar yr'ði hrakið þaðan.
Utan Asíu láía Kínverjar nú
líka í vaxandi mæli til sín taka.
Þannig er talið, að þeir veiti
uppreisnarmönnum í Alsír mun
meiri hjálp en Rússar. og einn-
ig er talið, að þeir styðji oft
austur-þýzku stjórnina, ef hún
þarf að fá fram einhver mál
við Rússa.
Þótt óvissa ríki í málum Suð
austur-Asíu, virðist það þó
víst, að áhrif Kína fara þar
vaxandi. Svo getur vel farið
innan tíðar, að ekki aðeins lýð-
ræðisríkjunum, heldur og Sov-
étríkjunum þyki nóg um „gulu
hættuna" svonefndu. Þó er það
ekki trúlegt, að samvinna Kína
og Sovétríkjanna rofni næstu
árin, hvað sem síðar verður.
Þ.Þ.
V»V»4V»'V*X*V«,N,*’V«V*V»,N«'
Karlakórinn Þrymur
henta ekki öll viðfangsefni jafn
vel. Bassinn er bezta röddin í
kórnum. Hann er mjúkur og blæ-
fallegur, sérstaklega í veikum
söng. Annars er prýðilegt sam-
ræmi milli raddanna, og öll blæ-
brigði bera stjórnarhæf|leikum
söngstjórans glöggt vitni. Sum
lögin eins og t.d. Næturljóð eftir
J. A. Ahlström, sem voru frábær
lega vel sungin. f einsöngslögun-
um vakti einsöngur Ingvars Þór-
arinssonar sécrstaka athygli og
einsöngsiagi eftir söngstjórann var
einnig vel skilað af Eysteini Sig
urjónssyni. Kóinum var forkunn-
arvel tekið og varð að syngja
fjölda af aukalögum. A.