Tíminn - 06.09.1961, Blaðsíða 16

Miðvikudaginn 6. september 1961.
202. blað.
Skánbúi skýtur máli
til Danakonungs
Bror Jepson í Vík, 72 ára
gamall álaveiðimaður á Skáni,
hefur snúið sér til Friðriks
Danakonungs og beðið um
vernd, ef saenskir dómstólar
meðhöndla hann og f jölskyldu
hans á óviðurkvæmilegan hátt.
Svo er mál með vexti, að Bror
Jepson heíur verið kærður fyrlr
ólöglegar áiaveiðar. Hann styðst
aftur á móti við ákvæði í friðar-
samningum, sem gerðir voru í
Hróarskeldu árið 1658, þar sem
segir, að þau ákvæði um fiskveið-
ar við ströndina, er giltu þá í
Danmörku, skyldu einnig gilda á
Skáni.
í nýjum lögum, sem sænska
þingið sainþykkti 1950, er á hinn
bóginn ákveðið, að föst veiðitæki
megi aðeins ná þrjú hundruð
metra frá landi eða tvö hundruð
metra frá stað, þar sem er þriggja
metra dýpi.
— Þessi lög eru ólög, segir Bror
Jepson. Enginn löggjafi getur koll-
varpað ævafornum hefðbundnum
rótti, sem styðst við milliríkja-
samninga. Danakonungur eftirlét
einstaklingum fiskveiðiréttinn við
ströndina allt út að þriggja mílna'
mörkum,. og sænski konungurinn
lofaði því við friðarsamningana
1658 að hafa þennan rétt í heiðri.
Þess vegna segist Jepson nú snúa 1
sér til Danakonungs, ef Svíar ætli
að rjúfa friðarsamningana. Hann
verði að hlutast til um það, að
gerðir fonæra hans verði ekki
ómerktar.
Það er skömm fyrir Stokkhólms-
búa, segir Jepson ennfremur, ef
við, fiskimenn á Skáni, verðum nú
eftir þrjú hundruð ára sænska
stjórn, að leita réttar okkar hand-
an Eyrarsunds.
Og í trausti þess, að þetta vopn
bíti heldur hann áfram að veiða
ál allt út að þriggja mílna mörk-
um, á milli þess, sem hann dvelst
í Lundi og Kristjánsstað við að
afla sér sögulegra heimilda um
friðarsamningana og fiskveiðirétt-
indin.
ÞaS var rigning, þegar dömurnar fóru út a3 spásséra, svo aÖ þær höfðu regnhlífarnar með. Ljósm. Tíminn, GE.
Axel Larsen fordæmir
kjarnorkusprengingar
Varpað ljósi yf-
ir leyndardóma
Hvcrnig komast gúmhringar utan um fiska?
Aksel Larsen, forystu-
maður sósíalistiska þjóð-
flokksins og áður foringi
kommúnista i Danmörku, hef-
jur á flokksstjórnarfundi lýst
! megnri óbeit sinni á kjarn-
,orkusprengjutilraunum Rússa.
I — Ákvörðun sovétstjórnarinnar
er alvarlegasti boðskapurinn, sem
i heiminum hefur verið fluttur í
' mörg ár, sagði Aksel Larsen, og
hinar orðmörgu og margslungnu
röksemdafærslur, sem sovétstjórn-
in lét fylgja þessari ákvörðun
sinni, sannfæra menn ekki um, að
'þaö hafi verið rétt, forsvaranlegt
'eða óumflýjanlegt að skjóta þess-
1 um gorkúluskýjum upp í gufu-
I hvolfið á ný.
Sovétstjórnin býst sjálf við, að
ný stórstyrjöld hlyti að leiða til
I helsprengjustríðs. Af því hlytist
j sennilega, að mannkynið yrði
'þurrkað út, og að minnsta kosti
myndi menning heimsins líða und-
j ir lok í þeim leik.
| Aksel Larsen kvaðst vona, að
I vesturveldin taki ekki þátt í þessu |
ikapphlaupi, og hann skoraði á
dönsku stjórnina að koma skoðun-
um sínum í þessu efni á framfæri
jvið Englendinga, Bandaríkjamenn
og Frakka.
Bæði hér við land og annars
staðar ber það við, að fiskar
með gúmbönd utan um sig
veiðast. Þetta mál hefur verið
sérstaklega rannsakað í Skot-
landi. Rannsóknarstofa hinnar
skozku fiskideildar hefur síð-
astliðin tíu ár fengið til athug-
unar 41 fisk, sem þannig hef-
ur verið leikinn, tólf makríla,
tólf lýsur, sex ýsur, sex stein-
bíta, þrjá kola, einn þorsk og
einn silung.
Fyrirbæri af þessu tagi þekkjast
víða í löndum, meðal annars í
Bandaríkjunum og Kanada, og hef-
ur verið almennt talið, að þetta
væri af mannavöldum, svo grimmi-
legt sem það er. Nú er þó talinn
leika vafi á, að svo sé, nema þá
örsjaldan.
Þessi gúmbönd eða hringar eru
af ýmsum gerðum, en mest ber þó
á gúmhringum af alls konar niður-
suðudósum eða smeygum, sem not-
aðir eru utan um böggla og pakka.
Það er skoðun þeirra, sem þetta i
hafa rannsakað, áð langoftast,
syndi fiskarnir inn í þessa hringi,
þar sem þeir eru á reki í sjónum.
Ef þeii; samsvara stærð fisksins
nokkurn veginn, losni þeir'ekki við
þá aftur, og þegar fiskurinn stækk- j
ar, herðist gúmmíið utan um hann
og skerst inn í holdið, stundum svo
djúpt, að roð grær utan yfir.
Það styður þessa skoðun, að
mest brögð eru að þessu fyrirbæri
undan ströndum, þar sem þéttbýli
er, og það er talið stafa af því, að
þar berst mest af alls konar sora
í sjóinn. Sú er að minnsta kosti
reynslan, bæði í Skotlandi og
Bandaríkjunum, að fjöldi fiska
með gúmhringa Nitan um sig,
(Framhald á 2. síðu.)
Hallbjörg komin
Hallbjörg Bjarnadóttir er ný-
komin hingað til lands, og mun
j halda söngskemmtun í Austurbæj
, arbíó klukkan hálf-tólf í kvöld
Hún hefur dvalizt í Bandaríkjun-
um undanfarin tvö ár og skemmt
þar og í Kanada, og á leiðinni
hingað kom hún við í Kaupmanna-
höfn og kom fram í Tívolí.
Óvíst er, hve lengi hún dvelst
hér, en þegar líður á vetur, mun
hún fara til Bandaríkjanna og
halda sjálfstæðar sýningar í
þekktu leikhúsi í New York.
Hér er Elin litla að byrja skóla
námið. Hún situr við borðið hjá
yfírkennaranum í Melaskóla,
Helgu Þorgilsdóttur. Nú er að
sýna, hvað maður getur. (Ljós-
mynd: TÍMINN — GE.)