Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 24.12.1936, Blaðsíða 6

JÓLABLAÐ

„faðirvorið“. Jón gat haft það til,
alveg eins og himnafaðirinn, að
Jjola engar mótgerðir sinum
lundirmönnum og reka pá hreint
og beint úr sínu ríki, sem ekki
vildu hlýða boði hans og banni.
Maður, sem svona var líkur
guði á himnum, hafði ég hugsað
mór að gengi ætíð með gylta
hnapparöð framan á maganum
og svarta skó á fótunum, eins og
ég hafði séð sýslumanninn með
heima í ímínu héraði. Þetta fanst
mér og ekki hvað sízt af pví, að
Jón var einnig hreppstjóri.
Það olli mér pví ekki lítillar
lundrunar, að hitta — í fyrsta
sinn — penna mann inríi í pakk-
húsi, sitjandi á kassa í alvenju-
legum bændafötum og einnig
með kúskinnsskó á fótunum, al-
veg eins og ég og félagar mínir.
og vera að telgja til botníkerald.
Ég glápti lengi á penna mikla
mann og geðjaðist strax vel að
honum og datt mér pá víst ekki
i hug, að ég mundi síðar verða
honum jafn kunnugur og raun
varð á.
Jón var mesti æringi og gam-
Ansamur og gerði óspart að
gamni sínu við okkur félagana,
en afleiðingin af nærveru okkar á
smíðaverkstæði hans varð sú, að
hann gætti sin ekki betur við
smiðið en svo, að hann tálgaði
of mikið utan af kirnubotninum,
svo hann reyndist ekki nothæfur
í ílátið, — og jók pað ekki lítið á
gleði pessa fundar.
Eins og áður er sagt, varÖ ég
síðar mjög nákunnugur Jóni
Árnasyni, og er hann með merk-
ustu mönnum, sem ég hefi kynst.
AÐ MORGNI næsta dags var
að mestu stytt upp og kom-
ið sæmilegt veður, en pó var
hann pykkur í lofti og sjáanlegt,
að slik uppstytta var ekki annað
en stundarfriður. Við kvöddum
og pökkuðum góðar viðtökur í
Þorlákshöfn og lögðum af stað
aleiðis í Selvoginn. Færð var ekki
sem verst, pví snjóinn hafði rek-
ið í skafla. Um miðjan dag fór
að snjóa, en lygnt veður var
fram eftir degi.
Við stóðum dálítið við í Sel-
vogi, borðuðum par og drukkum
kaffi, og sumir okkar hittu par
góða kunningja og nutu góðs af.
En af pví veður var ekki svo
slæmt — pó alt af snjóaði — og
dagur ekki nærri að kvöldu konr-
inn, var ákveðið að halda til
Herdisarvikur.
Eftir pví sem leið að kvöldi,
versnaði veður og færð, herti
frost og vindur fór vaxandí, og
eftir nokkurt hnjask og erfiði
náðum við Herdísarvík, og var
pá skollinn á naumast ratfær
norðanbylur,
í Herdisarvík bjó pá bóndi
nokkur ættstór og vel efnurn bú-
inn, en að ýmsu leyti mjög ólík-
ur sínum ættmönnum. Hann neit-
aði okkur félögum um nokkurn
greiða, pó peningar væru í boði
frá okkar hendi, en kvað okkur
heimila gisting í verbúðum
nokkrum, er voru skamt austur
frá bænum. Þá var útgerð nokk-
ur í Herdísarvík, en sjómenn
ekki komnir pangað, pví að ver-
tíð byrjaði par ekki venjulega
fyr en mn mánaðamótin Þorra
og Góu.
Eftir tilvísan húsbóndans tók-
um við okkur náttstað í einni
verbúðinni. Heldur var óvistlegt
í pessu gistihúsi, pví drjúgum
hafði snjóað inn um opinglugga-
göt, og var pað okkar fyrsta verk
að troða rudda úr rúmbálkunum
upp í götin.
Við snæddum nú af nesti okkar
feitt kjöt, brauð og harðfisk, en
heldur var petta alt óvistlegt,
pví ekki var laust við að vetrar-
ríkið hefði komið við pessakjarn-
góðu fæðu, og ekkert var kaffið.
Það var alls ekki um annað að
gera en að berja sér, bíta á jaxl-
inn og bölva til hugarléttis, bölva
öllu pessu andstreymi, og par
með öllum húsbændum, sem
pessum vandræðum stjórnuðu,
kaffileysinu, bylnum og kuldan-
um.
Það er ekki að orðlengja pað,
að parna húktum við alla nótt-
ina hálfgaddaðir og snjóugir ým-
ist dottandi uppi í rúmbálkunum,
sitjandi upp við súðina, eða í
tuski hver við annan til pess að
líkamshitinn minkaði ekki um of.
En pegar loksins tók að lýsa af
degi, var tekið að ráðgast um
hvað gera skyldi. Okkur var öll-
um ljóst, að við penna kost var
alveg ógerningur að búa, — út
í Krisuvík urðum við að íkomast
með illu eða góðu. Veður var hið
versta, norðangaddbylur með
óttalegum hrinum lOg ólátmn, pví
að í Herdísarvík er mjög mi'kið
misvindi í ínorðan átt.
Eftir nokkurn viðbúnað lögðium
við af stað fyrst heim að bæn-
um og náðum tali af húsbóndan-
um eftir nokkra erfiðleika. Neit-
aði hann eins og kvöldinu áðiur
að selja okkur nokkurn gneiða,
en vegna pess, að einn af félög-
um okkar hafði verið svo fyrir-
hyggjusamur að hafa með sér
kaffi — ólagað — pá var pað
síðasta úrræðið, að biðja bönda
um heitt vatn til pess við fengj-
um pó einhverja hressingu, eftir
Kætursetiurnar í kuldanum.
Bóndi neitaði pví hvorki né ját-
aði, en vísaði okkur inn í lítinn
smiðjukofa, er var aus.tur við bæj-
arhúsin og stóð út af fyrir sig.
Nok'kru síðar kom hann með fcet-
il með vatni í og kveikti upp í
smiðjunni, en við hituðum og
brugguðum í pkkur petta ágæta
ketil-kaffi — engin var kaffikann-
an — og lofuðum við guð og
pennan kaffifélaga okkar fyrir
hans fyrirhyggju og náttúrlega
húsbóndann fyrir alla hans um-
hv.ggju fyrir okkar hag!
Af pví að rúmmál smiðjunnar
yar mjög af skomum skamti og
leyfði varla slikan gestafjölda,
hlaut ég sess við hurðina, sem illa
féll að stafni; átti ég í mestu
brösum með að verjast .bví, að
snjógusurnar evðileggðu ekki fyr-
ir mér hið góða kaffi., en bær
stóðu sífellt inn um glufurnar. —
Eftix pessa næturgistingu í Her-
dísarvík, sem hér er jýst, hafði ég
ekfci pangað komið bar til vorið
1930 að ég var á skemtiferð par
um slóðir, og var pað bá mitt
.fyrsta verk, að setjast í sama
krókinn við hurðina í smiðjukof-
anuin, par sem é.g drakk kaffið
góða 1896. Hann var par enn á
'&tfis stað, aiveg nyuppgjörður.
En hinn gestrisni bóndi var horf-
imn!
EFTIR kaffidry'kkjuina kvödd-
um við bómda og tók hann
lítið undir slíkt vinahót. Ekki sá-
um við fleira fólk á pessum bæ
en bóndann.
Við lögðum pví næst af staÖ
út í hríðarveðrið í beirri von,
að við inæðum Krísuvik. Alltaf
var sami bylurinn, en stiundum
grilltum við fjallið skammt frá
o,kkur iog á meðan var öllu ó-
hætt um rétta leið. En færðin var
alveg orðin vioðaleg, pví að ekki
var hægt að velja veginn í svríírta
bylnum, en landið gjótótt og ó-
slétt. Þetta gat ekki verið ein-
leikinn fjandi; piessi veðrátta
hlaut að vera tengd við gjörn-
inga, hvort heldur sem slíkum
háska var stefnt að okkur eða
öðrum. Það gat líka vel verið, áð
en væri til einhver slæðingur af
Vestfirzkum galdramönníum, sem
væru að gera seið að einhverjum
óvinum, og við sakleysingjarnir
austan úr sveitum gildum af, en
nokkuð var pað, að veðráttan var
hin versta.
Rúmsins vegna, verð ég að fara
fljótt yfir sögu, en seint um
kvöldið náðum við Krísuvík, —
preyttir og pjakaðir, iog er pað
pó ekki langur vegur, sem kunn-
ugt er, milli Herdísarvíkur og
Krisuvíkur.
1 Krisuvík fengum við hinar á-
gætustu viðtökur; par bjó pá Árni
Gíslason fyrrum sýslumaður. Við
fengum ágæt rúm að sofa í iog alt
sem við purftum með mjög litlu
verðt \i& vorum parna veðurtept-
ir inæsta dag, pví altaf var sami
norðanbylurinn, en parna lifðum
við \dð gleði og allsnægtir.
En nú lá okkur á að fá gotí
veður síðasta áfangann, sem var
mokkuð langur og allerfiður —
Krísuvíkurhálsar. Að morgni ann-
ars dagsins, er við dvöldum í
Krísuvík var stytt upp að mestu,
en útlit fyrir áframhaldandi harð-
indaveður. Við bjuggum okkur tii
ferðar eftir beztu föingum, og nú
voru nestispokarnir teknir að létt-
ast, enda pess ekki vanpörf, pví
tung var færðin og erfiðar brekk-
ur upp að fara. Félagar minir
ruddu brautina til skiftis, en ég
naut peirra hlunninda, að gangá
síðastur, af pví að ég var minst-
ur og lakastur kraftiamaður. Á
pessari leið eru tveir nafnkunn-
ir staðir — en geta pó vel verið
fleiri — Drykkjarsteinn, og Mél-
tunnuklif.
Drykkjarsteinn hafði fyr á öld-
um, pegar pessi leið var pjóð-
leið Sunnlendinga, pá náttúru, að
í honum praut aldrei gott og
svalandi drykkjarvatn, og petta
vatnsból var jafnvel vígt af Guð-
mundi Hölabiskupi, en hver getur
ígrundað hæð og dýpt mannlegra
hrekkjabragða, pví sagan hermir,
að einn lánleysinginn hafi orðið
til pess að setja ópverra í petta
vatnsból, til pess að peir, sem
næstir komu að steininum gætu
ekki svalað porsta sínum, en sú
var trú — og kannSke góð, — að
guð léti ekki að sér hæða. Því
við Ijetta hrekkjabragð breyttist
náttúra steinsins pannig, að aldreí
síöan er vatn í steiminum, nema
í ^ignimgatíð. 3g segir sagan, að
pessi hrekkjalómur hafi dáið úr
piorsta við hann, nokfcru síðar.
EGAR við félagar komum að
Drykkjarsteini í petta sinn,
var par ektoert vatn, aðeins ís-
klumpur í vatnsskálinni. Við át-
um pvi snjóinn við porstanum,
sem var ærið nóg af á pessum
slóðum, en pað var álitið allóholt
göngumóðum mönnum að eta
snjó við porsta, og ef til vilí!
hefi ég gjört heldur mikið af pví
pennan dag, pví nokkuð ofan við
Hraun i Grindavik gafst ég alveg
upp —• í eima skiftið á æfinni, —
og mér er pað ógleymanlegt,.
hvað mér fannst félagar mínir
jnisbyrma mér með pví að vera
að reka mig á fætur, eftir að
ég hafði lagst fyrir í snjónum.
Það var komið kvöld og svarta-
bylur; ég hafði enga löngun til
til að komast til bæja, mér famnst
pað óumræðileg sæla að liggja
í dúnmjúkri snjósænginni og láta
kalda mjöllina leika um vangana
og sofna, sofa til eilífðar. En
pessu fékk ég ekki að ráða, pví
eftir að ég hafði tafið ferð fé~
laga minna með silaskapnum,
tóku peir til siinna ráða. Ewm