Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 24.12.1936, Blaðsíða 16

16
JÓLABLAÐ
vörufi'utningaskipið „Duisling"
sömu örlög á sama stað — tveir
menn fórust. Þá kom þar „Ley-
_iands“-skipið „Nioosian," og U 27
stöðvaði pað, og skipaði áhöfn-
inni að fara í björgunarbátana.
En pá k'Om enska beitiskipið
„Baraliong“ með am'erískia fánann
á stöng (U. S. A. var pá enn hlut-
laust). Kafbátinn grunaði ekki
neina græzku fyr ien „Baralong“
skaut hann í tkaf, en skipstjórinn
og inoklkrir af áhöfninni gátu
stokkið fyrir borð. Áhöfnin frá
„Nioosian" réri aftur til skins síns
iog í stað pess að bjarga hinum
dgyjandi Þjóðverjum, var skotið
á pá bæði frá „Bioralong" og „Ni-
oosiatn“, bar sem enn voru 4 kaf-
bátsmenn, er höfðu farið upp í
skipið til rannsóknar. Þjóðverjarn
ir voru ~ eftir viltan eltingaleik
— sæi’öír af vélstjóranum (merkin
eftir pær kúiur, sem ekki hittu,
hefi ég sjálfur séð í vélarýminu)
— síðan voru hinir dauðsærðu
Þjóóverjar dregnir brott af kynd-
urunum, bundnir fast með fæt-
urna upp og dregnir upp og
niður í glóandi öskunni, og að
síðustiu var peim fleygt í eld-
stæðin og brendir par lifandi. —
Engin furða, að síðar var sagt að
peir „gengju iaftur“ — og flest-
um hrýs enn hugur við að ráða
sig á „Nevisian,“ en pað er nú
nafn „Nioosian."
-f nóvember sama ár heimtaði
pýzka stjórnin, að England refs-
aði sakamönnunum, og í 6 mán-
Uði var sKrifað fram og aftur.
og pegar ekkert varð úr málinu.
skrifaði ÞýKkaiand (31. iúlí 1916.)
að bað mundi siálft hefna bessa
glæps, ekki með pví, að skjóta
enska fanga, en með pví að heyja
miskunnarlaust Zeopelin-stríö, og
par skyldu bæði borgarar og her-
menn hiíta sömu örlögum, og
betta sögulega Dlagg endar með
jpessum orðum: „I hvert skifti,
sem loftskip kastar sprengjum
sínum yfir London eða aðrar ensk
ir, pá látið England minnast Bara-
3ong-málsins.“
í stríðslok hafði Liverpool mist
13 245 borgara sinna, og nú varð
foorgin leiksvið annars striðs: —
írska frelsisstríðsins.
Hinir 80 000 írar í Liverpool
gerðu yfirvöldunum marga gienn-
(una. Geysistórar baðmullar-
geymslur voru brondar, timbur-
stæðin, sem lágu svo kílónnetrum
ékifti með höfninni, stóðu í björtu
báli, og bæirnir í kringum Liver-
pcol, sem næstum allirhöfðuírsk-
an vinnukraft, voru brendir til
ösku. Símapræðir voru slitinir; —
1 'ioTiegten í 1 JUærri'^jl, flestir 6
feta háir Irar, gerðu mörg verk-
jföll, og hermenn urðu að taka
við störfum peirra. Hiinir fátæku
írar líotuðu tækifærið til að ræna
stærri verzlanir. Þessar óeirðisr
héldust par til írska fríríkið var
stofnað 1922. En nú eru engir
írar lengur í lögrteglumni í Liverw
pool.
Þegar allt var nokkurn veginn
komið í röð og reglu aftur, tók
Liverpool á ný að hrinda í fram-
kvæmd hinum miklu áfonnlum,
sem heimsstyrjöldin hafði komið
í veg fyrir; t. d. hiina feiknastóru
Gladstioinie-Dock, sem var hátíð-
lega opnuð af Georg Englakon-
ujngi 19. júlí 1927. Það er ekki
tekið djúpt í áripni að <iiefna
„Gladstone-Dock“ hina stærstu í
heimi. Það væri hægt að ^krifa
bækur um hana; en helzt parf að
sjá hana; hún er i ppem deildum
og lengd peirra er um pað bil
1420 fet, 1285 fet og 1070 fet.
Meðfram bryggjunum eru raðir af
priggja hæða vörugeymslum; pök
peirra eru flöt og er pví einnig
hægt að |nota pau til vöru-
geymslu, og nýtízku rafmagns-
„kranjar“ keyra fram og aftur par
uppi og hlaða og afferma risa-
skipin með óheyrðum flýti. Þetta
er fyrsta skipalægið, sem far-
ið er framhjá, jiegar siglt er upp
Mersey-ána, kórónan á hinurn stór
kostlegu og margbrotnu hafnar-
mannvirkjum, traust granitkeðja
úr 60 skipalægjum, sem ná 12 km.
meðfram ánni; bryggjulengdin
öll er 61 km. Næststærsta höfn
heimsins, skip, s'kip og afturskip.
ÞÓ að siglingamálum Liver-
poal hafi hrakað á kreppuár-
nuum, stærstu gufuskipin eru
komin til Sauthampton, pau
minstu höggvin, pá á pó Liver-
pool í tíag verzlunarflota á milj.
tonn. Þegar ameríska félagið 1.
M. 17 Co. ekki lengur vildi eiga
skip undir enskum fána, var
White Star fyrir nokkrum árum
keypt aftur til Englands, og ein-
ingin milli pess og keppinauts-
ins gamla, Cunard, var skilyrðið
til pess, að brezka stjórnin vildi
leggja fé til byggingar risaskips-
ins „Queen Mary“, sem í raun-
inni er frá Liverpool, pótt pað
sigli frá Southampton. Meðan
hætta varð við byggingu „Qu-
een Mary“ vegna peningaskorts,
dó skipaeigandi einn í Liver-
pool 1933, ríkasti maður Eng-
lands og lét eftir sig 30 milljón
pund. Hann byrjaði sem skrif-
stofumaður hjá Leyland Line, en
með djörfum „spekulationUm“
náði hann stjórn yfir mörgum
stórum gufuskipafélögum, t. d.
Wijson Line, Hall Line, City Line
o. fl. „Queen Mary“ var að síð-
ustu tilbúin eftir 6 ár, en hin
1340 manna áhöfn pess vegur lít-
ið á móti púsundum sjómanna,
sem urðu atvinnulausir, pegar
Amerikanar losuðu sig einnig við .
Red. Star. A. T. L. og Leyland
Line. Frá Red Star voru aðeins
tvö skip eftir og pau fóru til
Þjóðverja, hin félögin hættu
störfum 1934.
Meðfram allri höfninni, frá
Seaforth til Gorston, ekur raf-
magns-loftbrautin, hin fyrsta í
Evrópu, byggð árið 1893, ogferð-
ist maður með henni, fær maður
bezta hugmynd um pýðingu Liv-
lerpool, í fýrsta lagi skip í næst
stærstu höfn veraidair, í öðru lagi
vörugeymslur í næst stærstu
kornmiðstöð veraldar. Um leið
og maður kaupir farmiða, getur
maður fengið heimsóknarkort til
hvaða hafskips sem er, og ekki
nóig* með pað, einnig aðgöngu-
miða að dýragarðinum, sem er
við syðri endastöðina. Engin borg
í brezka heimsveldinu, nema
London, hefir jafngott járnbraut-
arkerfi.. I Liverpool, sem er á
stærð við Kaupmannahöfn, eru
auk þríggja aðaljárnbrautar-
stöðva yfir 100 aðrar stöðvar og
járnbrautargöng undir ánni, er
teriigja Liverpool við Birken-
head og aðra smábæi hinumegin
árinnar. Þar úir og grúir af ferj-
um á ánni, margar peirra tóku
(pátt í stríðinu við hina fífldjörfu
tilraun til að inniloka Zee-
brúgge. Þær fara flestar frá Pier
Head, stærstu fljótandi bryggju
í heimi, næstum hálf ensk míla
á lengd. Hún hvílir á 200 járn-
stólpum og er tengd lamdinu með
mörgum brúm, svo að hún getur
hækkað og lækkað eftir sjávar-
föllum. Gegnt Pier Head eru 3
stórar byggingar. Hin hæsta er
Royal River Building og tilheyr-
ir tryggingafélagi með sama
nafni. Það er fyrsti enski skýja-
kljúfurinn, 11 hæða aðalbygging,
17 hæða turnar. Á hvorum tumi
situr geysistór „Liver“, fom-
sagnafuglinn, sem mælt er að
bærinn dragi af nafn sitt og
skjaldarmerki. Miðbyggingin er
aðalskrifstofa Cunards, og hin 3.
er aðsetur Jieirra máttarvalda,
sem ráða örlögum pessarar
heimsborgar, sem sé hafnar-
stjómarinnar. Niður við vatnið,
gegnt gömlu ÍSt. Nicholas-kirkj-
unini, stendur hár steinkyndill til
minningar um hina hraustu vél-
stjóra, sem fórust á Titanic. Hér
er endastöð fiestra af hinum 80
sporvagnalínum Liverpool, sem
dreifðar eru um allan bæinn eins
og teinar í regnhlíf. Þangað til
fyrir tveimur árum síðan var
neðra „pilfarið“ í sporvögnunum
1. farrými og hið efra 2. farrými.
Það var ekki „snobberi", en að-
eins hagkvæmt fyrirkomulag, par
sem meirihluti fólks er verk-
smiðju- og hafnarverka-menn, og
stutt sporvagnsferð nægði til að
eyðileggja fatnaði manna. Hér er
margt framleitt. Það „ilmar“
Ijúflega af tjöru, tóbaki, sápu,
köðlum, húðum, malti, soyu,
steinolíu og mörgu öðru, sem
gesturinn getur sjálfur greint, ef
hann hefir peffærin í lagi!
Opihberu byggingarnar í Line
Street, í miðbænum, eru kolsvart-
a,r af reyk, og St. Georges Hall
ein af undursamlegustu söng-
höllum veraldarinnar, teiknuð af
24 ára göinlum arkitekt, mundi
koma ennpá tígullegar fyrir sjón-
ir, ef hin mikla framhlið væri
ekki svert af sóti. 1 Line Street,
öðrumegin við St,. Georges Hall,
er aðsetur lauslætiskvennanna, og
hinumegin er inngangurinn í Mer-
seybílagöngin, stærstu nieðan-
sjávargöng í heimi, tekniskt
meistaraverk, pau tengja Liver-
pool við Birkenhead. Þaðan er
breiður pjóðvegur — East Lan-
carshire Road — í kringum verzl-
unarhverfið, liggur gegnum önn-
ur göng undir Everton-hæð og
áfrarn til ýmsra verksmiðjuborga
úti á landi. Þannig stendur höfn-
íin í Liverpool í beinu og hröðu
sambandi við aðra hluta Lancas
hire. Göngin og vegurinn kost-
uðu 10 millj. pund og verkið
tók 29 mánuði. Því var lokið 3.
apríl 1928.
r
Osk, sem ekki
rœttist
Þegar Franklin D. Roosevelt
var lítill drengur, fór faðir hans
eitt sinn í heimsókn til Grover
Clevelands, pá\rerandi forseta
Bandaríkjanna. Tók forsetinn
Frainklin á kné sér og sagði við
haun á pessa leið: „Ég á aðeins
eiina ósk pér til handa, drengur
miinn, og pað er, að pað eigi ekki
fyiir pér að liggja að verða for-
seti Bandaríkjanna.
Rétta, mjúka oljáann
fáið þér aðeins með
Mána-bóni.