Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 24.12.1936, Blaðsíða 19

ALÞÝÐUBLAÐSINS
19
I ofsaveðri og hafróti á Atlantshafi.
Þá var pað almenn trú að togarar gætu ekki sokkið.
r
Ur dagbókarblöðum togarasjómanns.
OJÓMAÐUR, sem í mörg ár var háseti á togurnm og
^ stundaði þá atvinnu öll fyrstu ár togaranna hefir
rítað eftirfarandi grein um eina ísfisksveiðiför, sem hann
fór um áramótin 1923—1924. En sú för var hin hættu-
legasta og lenti skip hans í hættu um 12 sjómíiur
undan Vestmannatyjum. En auk þess, sem grein hans
er athyglisverð fyrir frásögn hans af baráttunni við of-
veður og hafrót er hún hin merkilegasta fyrir þær lýs-
ingar, sem hann gefur af starfi skipsverja í siíkri veiði-
för.
Sjömpnmslíf á svölium bárum,
sýnlr flestum óblíð kjör;
ég man vel frá yngri árum
eftir margri slíkri för.
Það er hægra og hættu minna
hendur rétta móti auð
inni‘ I stoíu og ylinn finna,
en að sækja þangað brauð.
J. Þ.
VIÐ heldum frá Reykjavík á
t-ogara 26. des. 1923 (ann-
an jóladag) kl. 8% e. h. í 'krapa-
slyddu, en litlum austankalda. —
Þegar út á Faxaflóa kom fór
að hvessa og gerði austan rok;
£>ó var haldið áfram vestur und-
ir Svörtuloft á Snæfellsnesi og
látið reka undan vindi og sjó,
en jió stímað öðni hvoru, til að
halda sér í smásævi, þar til veðr-
ið lægði. Þá var farið inn á
Bœiðaflóa og togað þar til og
frá til 28. des. En þar sem lítið
var um fisk, var haldið suður á
!bó;ginn, suður í Miðnessjó, en þar
sem lítið fékkst þar, var farið
til Vestmannaeyja. Við toguðum
þar ti) og frá, en fengum ekkert
nema einn selkóp, sem er þó
mj.ög sjaldgæft að fá í troll, og
þótti ekki sérlega fiskilegt, svo
trollið var tekið inn og vandlega
bundið, því nú var aftur komið
slæmt austan veður og átti því að
fara vestur fyrir land til að leita
þar að fiski.
þurka vatnið, en hann var víst
augnveikur gamli jnaðurinn, því
að tárin streymdu stöðugt ofan,
í skeggið. „Afi“ tók eftir því.
að fólk var nálægt.
— Komið þið nær, sagði hann.
Af hverju þvoið þið ykkur ekki?
Sjáið þið ekki, að Anoka bíður
eftir því, að fá að dæla fyrlr
ykkur vatninu.
Svo kom heimilisfólkið að
brunninum, og Anoka dældi vatn-
iniu. Þá sagði „afi“:
— Hver vill nú dæla fyrir Ao-
oku?
Allir hlupu að dælunr.i
— Öll of sein, sagði „afi“. —
Þetta geri ég sjálfur. Komdu
bamið mitt og þvoðu þér.
„Afi“ var skjálfhentur, þegar
hann þurkaði henni.
— Hún gerir allt fyrir ykkur,
sem þið biðjið hana um. En ef
hún biður ykkur að gera eitthvað
fyrir sig, þá farið þið að kvarta.
Ég endurtek það, sem ég sagði í
gærkvöldi: Refsing guðs hvíliyf-
ír hverjum þeim, sem móðgar
hana.
Leitað var víða fyrir Vestfjörð-
um, en allsstaðar var mjög lítið
af fiski. Trollið rifnaðí í hverju
togi, svo að oft varð að skifta um
troll, (skifta yfir, sem kallað er)
og stöðugar netabætingar.
Á mánudagskvöld var hætt að
toga vegna austan og norð-aust-
an sjóa og roks, og haldið inn á
Aðalvík. Voru þangað þá komnir
um 20 enskir og íslenzkir tog-
arar til að liggja af sér veðrið.
Við höfðum þá aflað um 700
körfur.
Aðfaranótí 3. jan. var farið út
aftur og togað út af Kögrinu.
Þar fenigum við dágóðan afla, en
þann 5. jan. hvesti aftur af austrx
svo að ekki var hægt að toga.
6. jan. var komið betra veður,
en haugasjór, og gerðum við ekk-
ert annað en rífa. 7. jan. kl. dVa
var lagt af stað vestur með fjörð-
unum. Bylur var öðru hvoru. En
kastað var út af Sléttanesinu og
toguð 2 tog, en síðan var látið
reka. 9. jan. var alltaf verið að;
toga, en kl. 6 e. h. voru bæði
trollin svo rifin, að ekki var hægt
að láta þau út (kasta) í lengri
tíroa. Var þá lagt af stað heim til
að taka kol og vatn áður en lagt
yrði af stað til útlands.
Við hásetarnir héldum að nú
yrði farið beina leið til Englands
því 3 menn fengu að vera eftir
í landi, meðan skipið sigldi með
aflann. En í stað þess að fara
suður fyrir, var haldið vestur á
Breiðaflóa til að fiska til við-
bótar. Við fiskuðum þama vel í
röská 32 tíma og af því að 3
menn fengu fri, urðum við að
bæta þeirra vinnu á okkur og
stóðum við því allir uppi í þessa
32 tíma, meðan verið var að fiska
og þar til búið var að ganga frá
öllu á þilfari til utanferðar, (gera
sjóklárt), svo að allt af mætti
halda ferðinni áfrarn, hvað sem
á gengi, og ekki þyrfti að hafa
neinn á þilfari nema það allra
minsta. Nú var vel gengið frá
öllu. Lifrarfötin, 17 að tölu, voru
höfð aftur á, því þá var lifrin
ekki brædid jafnóðum. Fyrst voru
tunnurnar bundnar með liaujuvir
og síðan voru trollvírarnir settir
á þær og þeir strengdir með
spilinu.
Annað trollið var hengilrifið,
svo við tókum það fram að hval-
bak, bakborðsmegin, fyrir frarn-
an framhleragálga, í stað þess
að setja það upp á gálgabörin,
eins og við gerðum vanalega,
af því að við ætluðum að gera
við það á leiðinni, ef veður yrði
gott. Ég gerði það af garnni, að
binda endann á trollpokunum
við gálgafótinn og segi í spaugi:
„Þetta skal þó alltaf halda.“ Síð-
an bundum við yfir trollið eins
og við álitum nauðsynlegt. Alian
þorsk, sem við fengum síðustu
nóttina lögðum við ofan á stí-
'urnar í lestinni eftir að vel hafði
verið ísað ofan á annan fisk.
Við höfðum fengið lika töluvert
af kola, sem við urðum að láta
fefst í stíurnair, þar sem við vor-
um búnir að fá hátt í mörgum
fiskistíum. Eftir að vel hafði ver-
ið gengið frá öllu, var skift vökt-
um. í f
Lagt af stað til Englands.
Það var að kvöldi 13. jan. að
við lögðum af stað. Vestan sjór
og ruddaveður var, en gat þó
talist þolanlegt ferðaveður. Fór-
um við fram hjá Vestmannaeyj-
um 14. jan. í dágóðu veðri, en
sjór og vindur föru heldur vax-
andi er kom fram á nóttina. Urn
morguninn 15. jan. var kominn
haugasjór og rok af vestri, en
þó var álltaf farið með fullri
ferð undan sjó og vindi,(lensað),
og þótti okkur skipið verja sig
vel áföllum. Þó kom það fyrir,
að smá brot skvettust in.n yfir
þilfarið, sem fylltu gangana sitt
hvoru megin við vélarúmshúsið,
en af þvi skipið var létt hlað-
ið, reif það sig fljótlega upp
úr aftur. En tunnumar, sem voru
bundnar aftast á þilfarinu með
síðumii fóru nú oftar og oftar í
kaf, svo að þær fóru að lyftast
o g lo s n a.
Við rukum fram úr og færðum
lokkur í hlífðarfötm í skyndi og
urðum við 3 hérumbil jafnfljótir
a'ftur á, en 2 urðu aðeins á eft-
ir upp. Nú var svo míkill sjór,
að varla var hægt fyrir rnann að
halda sér, hvað þá að hægt væri
að velta tunnxxm eftir því. Við 3,
sem á undan voram, komumst
aftur að bát, sem var bundinn á
þilfarinu fyrir aftan eldhúsið, og
sáunx við, að ekki var viðlit að
hreyfa sig neitt, nema skipið
væri tekið upp í sjó og vind.
Hinir tveir hásetamir biðu eftir
lagi undir Hvalbaknum, til að
komast til okkar aftur á.
Við fáium brotsjó.
Nú var hægt á ferð skipsins
til að snúa því upp í, en þegar
það er að byrja að snúast kem-
ur ógurlegur brotsjór, sexn bnotn-
aði Síkáhalt fram eftir skipinu, frá
eldhúshorni og fram yfir allt skip
ið. Gerðist þá allt í senn. Um ieið
og sjórinn skall á skipinu, féll
það sem sagt á hliðina, svo að
sijórinn fossaði niður mn loft-
ventiana við reykháfinn niöur í
kyndingarrúmið (fírplássið).
Rúða, sem var á hurðinni, inni í
brúna bakborðsmegin og var að
aftan, brotnaði og fossaði sjórinn
'inn í brúna svo aið maður, sem
stóð við stýrið þeim megin fékk
klofhá stígvél sín full.
I brúnni var niðurgangur (bak-
borðsmegin) í herbergi skipstjóra
og fossaði sjórinn þar niður, svo
að skipstjórinn, sem var þar
niðri, ætiaði varla að komast upp
stigann.
Um leið og skipið kastaðist
og sjóinn braut fram eftir skip-
inu, kipti þaö burtu lóðningar-
maskínu, sem boltuð var með 4
boltum í gegn um þriggja þuml-
unga þykka trélínu fram við Hval
bak. Öll böndin slitnuðu af troll-
inu, sem fyr er getið, og bundið
vair framan við gálgarm og fór
iallt út í sjó, en hékk á kolllín-
unni, sem ég batt um gálgann.
Þeir tveir hásetar, sem komnir
voru upp undir Hvalbak, ætluðu