Tíminn - 01.05.1964, Blaðsíða 17

„ÞAR SEM dauðinn er endalok
alls mannlegs lífs, hef ég nú ran
nokkurt skeið leitazt við að skoða
hann sem hollan vin, í stað hins
ógnvekjandi óvinar, sem hann er í
hugskoti flestra manna". Svo skrif-
ar Mozart í bréfi til föður síns,
og má af því marka að gegnum
harða lífsbaráttu, og erfiðan sjúk-
dóm, sem sífellt gerðist honum
nærgöngulli hefur hann oft verið
með hugann við endalokin, þótt
oftast yrði lífslöngunin efst í
huga hans.
Það er kaldhæðniiörlaganna að
sálumessa Mozarts skuli verða til
undir þeim kringuenstæðum, sem
raun varð á.
rað, að semja tónverk 'eftir
pöntun var þeirra tíma venja og
si'ur og sjálfsagt hefur meistarinn
oft gripið sinn nótnap'enna, til að
uppfylla slíkar pantanir. Eflaust
hefur hann í fyrstu hafið þetta
verk sem skylduvinnu en fljótlega
Verður hann gripinn sínum eld-
móði, við vinnuna, og eftir því
sem verkið þomar úr penna hans,
verður það eins konar kapphlaup
við dauðann. Helsjúkur semur
Mozart þannig sína eigin sálu-
messu, og deyr frá verkinu ófuli-
gerðu einungis 35 ára að aldri. —
Talið er að nemandi Mozart, Siiss-
mayer að nafni hafi lokið verkinu
eftir hans dag, og hvemig því öllu
er háttað, er enn í dag vafamal,
en eitt vita menn að hann var
kominn nokkra takta út í „Lacri-
mosa“-kaflann er hann féll frá.
Þótt verkið sé ekki að fullu og
öllu Mozarts hefur það unnið
hjörtu áheyrenda og hefð í þeirn
frágangi og formi, sem það er í
dag.
í því sameinast, það háleitasta
og fegursta í list Mozarts, þar end-
urspeglast öðrum þræði, hin sterka
lífsvon og löngun hans til að njóta
ávaxta sinnar listar og hins vegar
sáttfýsin við það óumflýjanlega,
sem hann veit að er einungis hárs
breidd frá.
Flutningur sálumessunnar fór
fram í samkomuhúsi Háskólans
undir stjóm Róherts A. Ottósson-
ar og söngsveitarinnar Fílharmon-
íu, með aðstoð Sinfóníuhljómsveit
ar fslands.
Það er augljóst að dr. Róbert
A. Ottósson hefur unnið mjög vel,
og reynt að vanda sem bezt til
þessarar uppfærshi.
En þar er við margan vanda að
etja, þar eð hljcmskilyrði hússins
eru þessu viðkvæma verki um
margt óhagstæð.
Kórinn er nú skipaður allgóðum
kröftum og em t. d. tenórar ó-
venju góðir og þróttmeiri en áð-
ur og sópraninn ræður nú orðið
yfir ýmsum styrkleika en skortir
nokkuð á hljóm í veikum söng. —
Sýndi kórinn víða góð en öfgalaus
tilþrif, samæfingu og raddajafn-
vægi.
Þeir sem með einsöng fóru, voru
Eygló Viktorsdóttir, sópran, sem
tók að sér Wutverkið með stutt-
um fyrirvara og sýndi þar einlæg-
an og glöggan skilning, og var
rödd hennar mjúk og áferðarfal-
leg. Sigurveig Hjaltested fór mcð
alt-hlutverkið, það er að vísu ekki
mikið að vöxtum, en gerir aftur
miklar kröfur í sólókvartett og
þar naut rödd hennar sín mjög
vel, en aftur á móti ekki jafnvel
í einsöng á Iægri tónum. Tenór-
hlutverkið hafði Sigurður Bjöms-
son á hendi, og fór hann einkar
fallega með það, hins vegar gæti
verið að hljómburður hússins ætti
sök á að rödd hans hljómaði mjög
misvel um húsið. Með bassann fór
Kristinn Hallsson og var bæði fyll-
ing og þróttur í rödd hans, og mað
ferð hans vönduð að venju. —
Margir og undurfagrir sólókvartett
ar eru í þessu verki, og fluttu ein-
söngvaramir marga þeirra framúr-
skarandi smekklega.
Dr. Róbert A. Ottósson hefur
lagt mDdð af mðrkum til upp-
færslu þessa verks og má segja að
heildarárangur væri gðður og oft
ágætur.
Að vísu býr þessi sálumessa Moz-
arts ekki yfir hinu háleita — bjarg
fasta trúnaðartrausti Bachs en
hún felur í sér þann neista, sem
er hverjum manni svo aðgengileg-
ur og eðlilegur, og af þeim sökum
hertekur hún hlustendur.
Aðstoð Sinfóníuhljómsveitarinn-
ar við söngfólkið var hin ágætasta.
Unnur Arnórsdóttir.
Guðrún B. Helgadóttir
OrM er frjálst
Opið bréf til ritstjóra „Freys”
Herra ritstjóri, Gísli Kristjáns-
aon.
Eg var að hlusta á búnaðarþátt-
inn, sem að jafnaði er bæðj fróð
legur og gagnlegur, en þessum
þætti hafði ég beðið eftir með
nokkru meiri áhuga og eftirvænt-
ingu, þar eð fjallað skyldi um
eitt af okkar allra mestu hags-
261 HLUTHAFI í
TOLLVÖRU-
GEYMSLUNNI
Aðaifundur Tollvörugeymslunn-
ar h.f. vair haldinn þann 15. apríl
1964, og var hann fjölsóttur.
Tekur fyrirtækið senn til starfa,
en mannvirkin hafa verið tilbúin
að mestu frá því í desember s.l.,
en staðið hefur á ýmsum fram-
kvæmdaratriðum til til þessa.
Formaður stjórnarinnar, Albert
Guðmundsson, stórkaupmaður,
setti fundinn og flutti skýrslu um
störf stjórnarinnar. Er nú kostn-
aður við framkvæmdir orðinn um
30 milljónir króna og lokið við
2500 fermetra geymsluhús og 5000
fermetra útilan og að auki toll-
varða- og skrifstofuhús um 160 fer-
metra. Er þar með lokið við íyrsta
áfanga mannvirkja Tollvöru-
geymslunnar h.f.
Hafa begar borizt umsóknir fyr-
ir leigu á öllu rúmi geymslunnar
lrá um það bil 60 aðilum.
Stjórnina skipa nú:
Albert Guðmundsson, formaður,
Hilmar Fenger, varaformaður,
Einar Farestveit, gjaldkeri, Jón
Þ. Jóhannsson og Sigurliði Krist-
jánsson.
Illuthaíar í Tollvörugeymslunni
h.f. eru nú 261.
munamálum, það er tilbúinn á-
burð. ^
Satt að segja vonaði ég í sak-
leysi mínu, að samtal þetta kæm
ist einhvers staðar að kjarna máls
ins og varpaði Ijósi á, hvers vegna
islenzki „kjarninn" er ekki fram
leiddur fyrir gróðurþörf íslenzkr-
ar moldar og hvenær vænta má
endurbóta á efnalegri samsetn-
ingu hans, svo að hann geti talizt
söluhæf vara og samkeppnisfær
við aðrar hliðstæðar áburðarteg-
undir á heimsmarkaðinum.
Það væri líka fróðlegt að heyra,
hvers vegna bæiídur fá ekki af-
greiddar þær tegundir tilbúins á-
burðar, sem þeir panta, en er í
þess stað úthlutað því, sem áburð-
arverksmiðjunni hentar bezt að
selja, þó að það sé sú vara, sem
bændur hafa þegar fengið dýr-
keypta reynslu af, og samsvarar
í engu þörfum og kröfum, sem
íslenzk gróðurmold, grös, jurtir
og búpeningur gera, til þess að
þau megi lífi halda og þrifum.
Eða hvað um tilraunir, rannsókn
ir og niðurstöður dómbærra
manna í þessum efnum?
Það hefði jafnvel verið fróð-
legra að heyra þig fjalla um þau
mál við forráðamenn áburðarverk
smiðjunnar, heldur en form og
íögun beirra áburðarstafla og
skafla vöruskemmunnar, sem
verkamenn þar eru látnir moka
úr og munu að fáum dögum liðn-
um sendir út á land, bændurn til
vafasamra nota, en örugg auð-
trygging þeirrar einokunarstofn-
unar, er selur vöru þessa ábyrgðar
laust.
Nema, ég segi NEMA, kaupend-
ur neiti að taka við slíkum send-
íngum, fyrr en þær fullnægja
þeim kröfum, seip vísindalegar
niðurstöður sýna, að gera verður
til slíkrar vöru, enda sé hún fram-
ieidd undir ströngu eftirliti um
vöruvöndun og gæði, miðað við
þarfir neytenda.
Þetta eru ekki eingöngu hugsan
ir og orð einnar bóndakonu, held-
ur tírimhljóð þeirrar þungu ó-
ánægju-undiröldu bændastéttar-
| innar allrar með tilhögun þessara
: mála og afgreiðslu alla.
■ Herra ritstjóri! Eg beini orðum
Imínum til þín í þetta sinn, vegna
| þess að þú hefur oft veitt málefn
um bænda lið. Það er ósk mfn,
að þú gerir þér aðra ferð — og
margar fleiri ferðir, ef þörf ger-
ist, — til allra þeirra, sem unnið
geta að lagfæringu þessara mála
og linnir ekki, fyrr en þeir leggj-
ast allir á eitt að koma áburðar-
rnálurn þjóðarinnar í viðunandi
og eðlilegt horf að nútímakröfum
og aldarhætti. OG ÞAÐ NÚ ÞEG-
AR, svo að næsta vors áburðar-
sending fullnægi í einu og öllu
pöntunum og þörfum bænda.
Eg veit, að þessa árs fram-
leiðsla er þegar fullunnin og ráð-
stafað og því verður ekkj kippt
í lag héðan af, og bændur verða
enn í ár að nota „maðkað korn
og myglaða vöru“ þeirra einokun-
arkaupmanna, en það skal verða
5 síðasfa sinn.
Því að við ykkur, bændur, vil
ég segja þetta:
Eg skora á ykkur, alla sem einn,
neitið að taka við íslenzka „kjam-
anum“, fyrr en hann hefur verið
endurbæltur! Og neitið að búa við
einokunarverzlun í hvaða mynd,
sem hún birtist! Standið saman,
bændur. Allir sem einn, að öllum
hagsmunamálum ykkar, þá mun
enginn dirfast að tala um að ráð-
stafa ykkur til eins eða annars.
Með vlnsemd og kærum kveðj-
um.
Skrifað að Austurhlíð mánudag
inn 20. apríl 1904.
Guðrún B. Helgadóttir.
ÁVARP
Framhald af 13. síðu.
mestu horflnn. Verkalýðshreyf-
ingin er andvíg verðbólgu og
þeirri dýrtíð sem í kjölfar henn-
ar fylgir og hún mótmælir þeirri
staðhæfingu að kauphækkanir
verkafólks séu orsök dýrtíðar-
innar enda hefur verð á vöru og
þjónustu vaxið stórum meira en
kauphækkunum nemur og verka
fólkið enga kjarabót fengið fyrr
en það hefur búið mánuðum sam
an bótalaust við skertan hlut.
Kauphækkanir verkafólksins
eru því afleiðing dýrtíðarinnar
en ekki orsök.
Þrátt fyrir þann varnarsigur,
sem verkalýðurinn vann í des-
emberdeilunni á verkafólkið enn
í vök að verjast. Enn verða
verkalýðssamtökin að krefjast
réttmætra bóta vegna vaxandi
dýrtíðar — krefjast þess að
kaupmáttur launanna verði auk-
inn.
Umfram allt krefst verkafólk-
ið verðtryggingar þeirra launa,
sem um er samið hverju sinni.
Stytta verðjur hinn óhóflega
langa vinnudag, með óskertum
Iaunum og lengja orlof verka-
fólks til jafns við það sem al-
mennt er orðið með nálægum
þjóðum. Þá verður og að géra
raunhæfar ráðstafanir til þess að
lækka húsnæðiskostnað verka-
fólks og stórauka lánsfé til hóf-
legra fbúðabygginga.
VerkalýðssamtöMn eru reiðu-
búin til samstarfs við stjómar-
völd landsins um leiðir til þess
að koma á kyrrð og jafnvægi í
launa- og verðlagsmálum, enda
verði réttmætar krðfur samtak-
anna viðurkenndar.
Frjálsan samningsrétt verka-
lýðsfélaganna um kjaramálin má
í engu skerða. Leið gerðardóms
eða lögþvingana í stað frjálsra
samninga strfðir gegn löghelg-
uðum grundvallarréttindum
verkalýðshreyflngarinnar og býð
ur heim kjaraskerðingu eins og
láglaunafólk í hópi opinberra
starfsmanna hefur fengið að
re5ma nú nýlega.
Meginkröfur verkalýðshreyf-
ingarinnar í dag eru þessar:
1. Kauphækkun, verðlagslækkun
eða aukning kaupmáttar á ann
an hátt er .bæti verkafólki upp
þá kjaraskerðingu, er verð-
bólga síðustu ára hefur vald-
ið alþýðuheimilum.
2. Verðtrygging launa, þannig að
hægt verði að semja um raun-
verulegt kaup.
3. Stytting hins langa vinnudags
án skerðingar heildartekna.
4. Rækilegar úrbætur í húsnæð-
ismálum láglaunafólks.
5. Lenging orlofs og löggjöf um
vinnuvernd til hagsbóta fyrir
verkafólk.
Þessum kröfum vill islenzk
verkalýðshreyfing fá framgengt
nú með friðsamlegum hætti, en
reynist það ekki unnt hlýtur
öllum mætti samtakanna að
verða beitt til að tryggja þann
ótvíræða rétt verkafólks, sem
hér er kraflzt.
Reykvísk alþýða, sýndu í dag
vilja þinn til að bera kröfur
verkalýðssamtakanna fram til
sigurs, með því að fjölmenna í
kröfugönguna og á útifundinn.
Höldum hátt á loft þvi merki,
er hafið var með fyrstu kröfu-
göngunni á íslandi fyrir meira
en 40 árum.
Sameinuð munum við sigra.
Lifi eining íslenzkrar alþýðu.
Lifi bræðralag verkalýðsins
um heim allan.
Reykjavík, 1. maí 1964.
1. maí-nefnd Fulltrúaráðs
verkalýðsfélaganna í
Reykjavík.
Óskar Hallgrímsson,
Guðjón Sigurðsson,
Benedikt Davíðsson,
Eðvarð Sigurðsson,
■lóna Guðjónsdóttir,
Guðjón Jónsson.
Launþegar
samtök
samvinnu-
hreyfingin
eru tvær
T í M I N N, fösfudagur 1. maí 1964.
17