Tíminn - 20.06.1964, Blaðsíða 14

J
Eyrím Guðmundsdóttir
og Sveinn Þorláksson
Það hefur verið hljótt um þau
sæmdarhjón, Svein Þorláksson
símstjóra í Vík og Eyrúnu Guð-
mundsdóttur, sem nú eru horfin
af sjónarsviðinu í hárri elli. Mér
finnst hlýða að minnast þeirra að
nckkru, þó seint sé, sem gamall
vinur og nágranni um áratugi.
Sveinn var fæddur að Þykkvabæ
í Landbroti 9. ágúst 1872, sonur
hjónanna Þorláks Sveinssonar,
bónda þar og Steinunnar Þorsteins
dóttur frá Núpum í Fljótshverfi.
Sveinn var elztur barna þeirra
hjóna, sem voru alls 7. Þrír synir
húsa síðan. Réði það miklu um
símstjóraveitinguna að Sveinn
vann að mestu heima við iðn sína,
jafnframt þvi sem kunnugt var
um skyldurækni og grandvarleik
hans í öllum viðskiptum.
Símavarzlan var fábrotin í fyrstu
og lítið borguð. En með árunum
þróaðist notkunin hröðum skref-
um unz það varð fullkomið starf
að anna. Því það var mikið happ
að þeim hjónum skyldi falin for-
sjá símstöðvarinnar — frúin gætti
einnig símans þegar hún mátti frá
önnum heimilisins. Vart mun hægt
eru á lífi: Stefán í Amardrangi,
Þórður í Vík, Anna í Króki í Með-
allandi og Þorbjörg í Ameríku.
Þau þrjú sem látin eru dóu með
mánaðarmillibili á s. 1. hausti,
tvær systur, er báðar báru nafnið
Agnes og Sveinn. — Hann ólst
upp í foreldrahúsum og vann þeim
til ársins 1899, en hann kvæntist
þá um haustið 2. nóv. Eyrúnu.
Hún var fædd að Ytri-Dalbæ í
Landbroti 5. marz 1876, dóttir Guð
mundar Jónssonar bónda þar og
Ingibjargar Eyjólfsdóttir. Á ungl-
ingsárum dvaldi -Eyrún á ýmsum
stöðum þar eystra. Árið 1900 um
vorið hófu þau Sveinn og Eyrún
búskap í Vík í Mýrdal. Veturinn
áður var Sveinn við ■ skósmíðanám
á Eyrarbakka. í Vík áttu þau
heimili síðan til dánardægurs. Þau
eignuðust alls 15 börn. Eru 11
þeirra á lífi, Þorlákur bóndi í
Sandhól í Ölfusi, Ólafur loftskm.
í Reykjavík, Anna, ógift í Reykja-
vík, Guðmundur og Páll
í Reykjavik, Sigurður bóndi í
Hrauni í Landbroti, Sigríður og
Kjartan í Reykjavík, Guðný hús-
frú í Kópavogi, Helga, símstjóri í
Vík og Þorbjörg húsfrú í Vík. —
Bergur drukknaði á ungum aldri,
Ólafur og Guðmundur dóu í
bernsku og eitt fæddist andvana.
Sveinn andaðist 23. des. s.l. 91
árs og Eyrún 25. apríl þ. á. 88 ára.
Þegar þau Svein og Eyrún hófu
búskap í Vík, voru efnin lítil. —
Sveinn stundaði skósmíði. í þá
daga voru gúmmístígvélin ekki
komin til sögunnar. Margir reyndu
eftir því sem efnin leyfðu að eign
ast vaðstígvél úr leðri og þeim
fór fjölgandi með árunum. Því var
það að Sveinn hafði oftast nóg
verkefni, þegar annað féll ekki
til, svo sem sjóróðrar og uppskip-
anir, og tók stundum lærlinga.
Þegar síminn var lagður til Vik
ur, árið 1914, kom þáð í hlut
Sveins að ->'erða símstjóri og var
síminn lagður í hús hans. en þar
hefur símstöðin í Vík verið til
hægt að hugsa sér trúverðugri
þjónustu en hjá þeim var, ekki að-
eins í því sem að símanum sjálf-
um sneri, heldur og einnig ein-
stæð greiðvikni og hjálpsemi við
þá er símann notuðu, langt út
fyrir þann tíma er sikyldan bauð.
Alveg sérstaklega ber að minnast
þess hve mikið far þau hjónin
gerðu sér um að fylgjast með
þeim sem á. ferðalagi voru í vá-
legum veðrum og reyna að fá
fregnir af þeim, einnig að greiða
fyrir öllum lækniserindum, sem
þau höfðu margan snúninginn fyr
ir án þess um væri talað. Þetta áttí
ekki sízt við um fyrstu árin með-
an síminn var ekki eins víða á
heimilum og síðar varð. Eg hygg
að þeir hafi ekki verið margir,
sem í einhverri mynd urðu ekki
aðnjótandi greiðasemi þeirra á
símstöðinni í þessum og öðrum
efnúm. Þá var eigi síður aðdáun-
arvert hve skyldurækinn Sveinn
var um það er að símanum sjálf-
um laut. Hve vond sem veður
voru, þegar símaþræðir vildu snú
ast saman og fleira fór úr lagi, var
hann ávallt hlaupinn út til að fara
með símanum og koma honum í
lag.
Þó Sveinn hefði lítillar skóla-
menntunar notið, varla annað en
læra að lesa og draga til starfs,
þá annaðist hann sjálfur allt bók-
hald símstöðvarinnar. Var reglu-
semi hans slík í því starfi að vart
mun betur verða gert. Á hverju
kvöldi var allt í röð og reglu, engu
ólokið. Mánaðaruppgjör sitt fór
hann með reglulega á pósthúsið 2.
hvers mánaðar ef ekki var helgur
dagur, það brást ekki. Þetta starf
hafði Sveinn á hendi í nær 50 ár.
Síðasta uppgjöri skilaði hann
rúmum mánuði áður en hann dó,
þá kominn á tíræðisaldur Munu
ekki mörg slík dæmi. Hafi nokk-
ur átt skilið viðurkenningu fyrir
trúverðug störf í opinberfi þjón-
ustu þá er það víst að Sveinn Þor-
láksson var þeirra verðugur. —
En þeir gleymast oft, sem ekki er
lyft í hin æðsta sess.
Við sem nutum hins frábæra
starfs þeirra Sveins og Eyrúnar
við símann í Vík, stöndum í þakk
arskuld fyrir þá ómissandi þjón-
ustu er seint mun fyrnast þeim er
nutu,
Þau hjónin, Sveinn og Eyrún,
boru bæði gædd mikilli skapfestu
og gengu heilshugar að hverju því
er þeim var til trúað, en óhlut-
deilin um annarra hag. Eyrún var
mikil atgjörviskona, fríð sýnum og
fönguleg, svo sem hún átti kyn
til. Hún var framúrskarandi vel
vinnandi og lagði gjörva hönd á
allt það er konum var nauðsyn-
legt að annast, svo sem saumaskap
og matargerð svo orð var á haft,
enda varð henni oft mikið úr litlu
af útsjónarsemi og hagsýni. Sveinn
var nettur maður, grannvaxinn og
kvikur í hreyfingum. Stálminn-
ugur og langfróður um menn og
málefni. Glaðsinna og bjó yfir ó-
tæmandi sjóði af léttri kímni, sem
varð tilefni margra ánægjulegra
stunda í návist hans.
Ekki verður annað sagt en að
þeim hjónum hafi farnazt vel I
lífinu. Með sparsemi og nýtni í
ölluim hlutum komust þau í góð
efni, eftir því sem um gat verið að
ræða I Vík. Hjá þeim var jafnan
margt gesta og vel fyrir þeim séð
í hvívetna. Aldrei heyrðust þau
mögla undan þeim mikla erli er
oft var á símstöðinni.
Eg held mér sé óhætt að segja
að öll þau mörgu ár sem þau lifðu
í Vík, hafi þau hjón notið hlýhug-
ar og virðingar flestra sinna sam
ferðamanna. Þau létu ekki mikið
á sér bera á strætum og gatnamót-
um, en voru ávallt á sínum stað og
það rúm var vel skipað.
Sem næsti nágranni þeirra um
mörg ár, get ég trútt um þetta
talað. Þakka ég nú þessum horfnu
vinum ánægjulega samfylgd sem
aldrei bar skugga á.
Alla sina ævi voru þau Sveinn
og Eyrún heilsuhraust. Fyrir fá-
um árum missti Eyrún þó heilsuna
en var þó í heimahúsum. Einnig
mátti Sveinn láta undan fangbrögð
um ellinnar. Þess skal hér getið
að Helga dóttir þeirra, sem lengst
Framhald á bls. 23.
íistján Eggertsson
Kristján Guðmundur Eggerts-
son, — en svo hét hann fullu
r,afni, — var fæddur að Helgastöð
um i Reykjadal í S.-Þingeyjar-
sýslu, hinn 1. febrúar 1893, sonur
hjónanna Eggerts Jochumssonar,
kennara og konu hans Guðrúnar
Kristjánsdóttur. Var Kristján því
bróðursonur þjóðskáldsins, séra
Matthíasar Jochumssonar og hálf-
bróðir séra Matthíasar Eggertsson
ar ,er lengst var prestur í Grím':-
ey, Samúels Eggertssonar skrauf-
ritara og þeirra merku systkina.
Alsystkin á lífi eru: Ástríður
Guðrún, ekkja Þórarins Gr. Vík-
ings bónda, Jochum Magnús, rit-
höf., Helga, ekkja Ludvigs Kaab-
ers bankastj. Öll búsett I Reykja-
vík.
Kristján lézt að Fjórðungssjúkra
húsi Akureyrar þann 8. júní 1963
og var jarðsunginn í heimagraf-
reit að Víkingavatni í Kelduhverfi
þann 15. s. m.
Ungur að árum hneigðist Krist
ján til mennta en námsfé mun hafa
verið af skornum skammti hjá
honum eins og flestum á þeim
tíma. Þó komst hann I unglinga-
skólann á Húsavík, veturinn 1097
—8 og var þá skólagöngu lokið
um sinn. En haustið 1912 nóf
hann nám í Kennaraskólanum og
lauk þaðan góðu prófi. Var hann
svo barnakennari I Presthóla-
hreppi I N.-Þingeyjarsýslu til árs-
ins 1920 og í Keldunesshreppi frá
1920—22. Hélt hann jafnframt
unglingaskóla á þessum árum.
Árið 1922 kvæntist Kristján Guð
rúnu Þófnýju Jóhannesdóttur,
frá Víkingavatni. Þau ungu hjón
in reistu bú I Krossdal og bjugju
um hríð þar og á Víkingavatni.
Þeim hjónum varð 6 barna auð
ið og eru 4 þeirra á lífi.
Guðrún Anna, húsfreyja á Hja’t
eyri. Þórhildur Björg. húsfreyja
á Raufarhöfn. Sigríður Jóhanna,
húsfreyja á Kópaskeri og Eggert
Örn, sjómaður í Grímsey, ógiftur.
Konu sína missti Kristján árið
1935, eftir langvinna vanheilsu.
Eftir að Kristján kom til Gríms
Sigurjón Olafsson
„Vel er að fauskar fúnir klofni
felli þeir ei hihn nýja skóg.
En hér féll grein af góðum stofni
grisjaði dauði meir en nóg“.
(Sigurður Sigurðsson)
Við íslendingar erum fámenn
þjóð, og skiptir því miklu, að hver
einstaklingur sé vel búinn að
•manndómi og siðrænni menningu
í þjóðlífsbaráttunni.
Einn af þessum jákvæðu þjóð-
félagsþegnum var borinn til mold-
ar 4. þ. mánaðar. að viðstöddu
fjölmenm; en hann lézt 27. maí
síðastl.
Sigurjón var fæddur I Reykja-
vík 31. des. 1898. sonur Ólafs Ól-
afssonar skósmiðs og konu hans
Þórönnu Jónsdóttur, bæði komin
af skaftfellskum ættum; en eins
og kunnugt er, hafa Skaftfellingar
lagt þjóðinni til marga mæta og
ötula þ.ióðfélagsþegna. Og víst er
um það að Sigurjón var þar eng-
inn ættiari i sínu lífsstarfi. Og
heyrt hef ég til þess tekið, hve Sig-
urjón nafi verið ötuli og ókval-
ráður í flutningaferðum yfir Hell-
isheiði að vetrarlagi, jafnvel í
blindhríð Á yngri árum dvaldi
Sigurjón í sveit fram yfir ferm-
ingaraldur að Tjarnarkoti i Bisk-
upstung’tm Mun hann þar hafa
litið undrandi barnsaugum hversu
„moldarundrið glitrar og grær“
og drukkið i sig frjómagn sveita-
lífsins, >em ætíð vai hans hálfi
heimur. 1924 kvæntist Sigurjón
Guðrúnu Ámundadóttur frá
Kambi í Flóa, hinni myndarleg-
ustu og ágætustu konu. Eignuðust
þau hjón 8 börn, 6 dætur og 2
syni, sem öll eru hið myndarleg-
asta fólx 6 búendur í Reykjavík,
1 I Keflavík og 1 I Kópavogi.
Fyrir 35 árum stofnuðu þau
hjón heimili, er bau nefndu „Geir-
|land“ úr landareign LækjarL
ibotna (Lögbergs) úr Seltjarnar-:
Ineshreppi. En afi Sigurjóns bjó
í að Geirlandi á Siðu í Skaftafells-|
, sýslu.
Þegar tílaöldin hóf innreið sína,
jhélt Sigurjón uppi flutningum áj
■mjólk fyvir efri búendur Seltjarn-:
arness, bar ti’ hann hóf starf hjá;
Skógræktarfél. Rvíkur, er hann
st.arfaði r,,iá I 16 ár, eða til dauða-
dags
j Nú er þessi ötuli maður fallinn
í valinn fyrir aldur fram, aðeins
65 ára
Þegar cg. =em þetta rita. flutti
úr heimahögum mínum, öllum
ókunnugui hér syðra. bæði fólk
og umhverfi tel ég það mikið lán,
að eiga Sigurjón að nágranna, svo
reyndist hann mér I allri liðveizlu
og drengskap sem ég þakka af
alhug
Að lokum vctta ég eftirlifandi
konu hans. börnum og öðrum ást-
vinum. mína innilegustu samúð, íi'
fullu trausti þess. að þar sem
.góðii nenn fara liggja guðs
\egir“.
Bjarni ívarsson.
eyjar, árið 1928, var hann fyrst
kennari, bæði við barnaskólann og
unglingaskólann og bjó jafnframt
sem bóndi á Básum. Árið 1929
gerðist Kristján deildarstjóri við
Grímseyjardeild Kaupfélags F,y-
firðinga og seinna útibússtjóri, Ul
ársins 1953. Hreppsnefndarmaðrr
var hann óslitið frá 1928—53, odd
viti frá 1928—46 og 1950—53. Vtð
urathuganir hafði hann á hendi
um margra ára skeið og póst- og
símaþjónustu um árabil. •
Eftir að Kristján ; flutti fjá
Grímsey, haustið 1954, vann hann
á skrifstofu K.N.-Þ. á Kópaskeri
En fáum árum seinna þraut heilu
hans og var hann sjúkur lengst ai
eftir það; seinustu árin var hann á
héraðssjúkrahúsinu á Akureyri ig
þar andaðist hann, þ. 8. júní 1963.
Kristján Eggertsson var einn
þeirra manna, sem jafnan marka
I umhverfi sínu spor, sem hvirfil-
vindar augnabliksáhrifa og tízku-
fyrirbæra megna ekkj að má burt,
skilja eftir myndir og minningar
sem þokuslæða múgmennskunnar
getur ekki hulið, — sterkur
persónuleiki, sem ekki lætur skl?
ast af sérhyggju og sýndar-
mennsku, en hefur það óhaggan-
lega markmið, að starfið beri já-
kvæðan árangur, hvað sem eigln
hagsmunum líður.
Öll störf sín rækti Kristján af
slíkri alúð og samvizkusemi, að
fátítt er. Voru störf hans þó ein-
att umsvifamikil og tímafrek, þar
sem um var að ræða afgreiðsiu
I sölubúð, verzlunarreikninga aila,
póst og síma, veðurathugun, odd-
vitastörf og alla reikninga fisksöiu
samlags Grímseyinga, sem haun
hafði einn með höndum um laagt
árabil og þar að auki nokkurn bú
skap.
En öllu þessu skilaði Kristján
með slíkri prýði, að hvergi var
í vant, og sparaði til þess hvorki
tíma né fyrirhöfn, og gekk bá
stundum svo langt I ósérhlífni, að
nærri lét öfgum.
Kristján var í meðallagi á vöxt
og vel á sig kominn. Andlitið /ar
karlmannlegt, svipurinn bjartur
og einarðlegur og bar vott um
drengskap og einbeittan vilja, og
þó mildur og aðlaðandi. Það var
eitthvað I fasi hans og framkomu,
sem vakti traust og virðingu, þag-
ai við fyrstu kynni. Enda var á
almæli að Kristján væri einn
þeírra manna. sem örugglega
mætti treysta til að gera og *ala
í einu og öllu samkvæmt bezt.u
sannfæringu, hversu sem á stæði
og hver sem í hlut æt.ti. Eg minn
ist þess, að eitt ''"n e- við áttum
tal saman um ýmis efni, sem ift
bar við, sagði Kristján: ,,Það er
ekkert aðalatriði að lifa lengi, heid
ur að lifa rétt!“
Kristján var alla tíð mikill
menntaunnandi, víðlesinn og frrð
Framhald á bls. 23.
14
T í M I N N, laugardaglnn 20, |úní 1964