Tíminn - 20.06.1964, Page 22

CLEMENTINE
KONA CHURCHILLS
staðar mætt á kosningaíerðum
sfnum, hafði sýnt þetta, svo að
ekM varð um villzt. Þannig hélt
hún áfram.
Winston vissi, að hún var and-
legur jafningi haris. Hún var tign-
arleg og stolt á sigurstund, og
jafnframt har hún þá keim auð-
mýktar. Þegar ósigra, sorgir og
vonbrigði bar að höndum. varð
(hún aldrei niðurbrotin.
Hún fylgdi honum og barðist
fyrir hann gegn allri mótstöðu,
hvaðan sem hún barst. Það hafði
oft koiriið fyrir á ævi hans, að
hann þurfti umfram allt á ein-
hverjum að halda sem skildi hann,
— varði hann gegn óvinunum og
gegn þeim, sem í fávísi sinni og
hleypidómum gegn þeim, er snjall-
ari voru en þeir sjálfir, hefðu
varpað honum til hliðar.
Þetta hefði getað riðið hverj-
um sem var að fullu, enda líf hans
fullt af þversögnum og mótlæti, en
hún gaf sig aldrei. Og aldrei bil-
aði trú hennar á hann né fram-
tíðina, og heldur ekki nú.
Margir vina þeirra lögðu að
honum um, að láta af þingstörf-
um og einbeita sér eingöngu að
því, að rita styrjaldarsöguna. Cle-
mentine var algerlega mótfallin
því, þó að hún í rauninni hefði
enga löngun til að sjá hann taka
að sér forsætisráðherraembættið
að nýju. Hann hafði þjónað landi
sínu með miklum sóma, þó að
þjóðin virtist ekki þakka honum
það. Samt sem áður mælti hún:
„Það er óhugsandi fyrir Winston
að fara af þingi — hann er barn
Neðri málstofunnar.“
Og Winston á heldur ekki að
láta af forystu stjórnarandstöð-
| unnar, sagði hún. „Það væri auð-
| velt fyrir mig að láta af störfum
i dálítið seinna", sagði hann, ,,og
baða mig í ánægju og unaði sem
frjáls borgari, og ég hafði oft velt
| því fyrir mér. En mér finnst nú
ástandið svo alvarlegt og svo óviss-
I ar framtíðarhorfur, að ég er á-
I kveðinn i að halda fánanum á
lofti svo lengi. sem mér auðnast
að halda nægilegum kröftum.1'
Um að láta af forystustörfum í
flokknum, sagði hann: „Það kann
að vera að hestur minn sé ekki
sem beztur, en það er að minnsta
kosti betra að hafa hann, heldur
en að vera í fótgönguliðinu".
Winston og Clementine Chur-
chill fluttu úr Downing Street
nr. 10.
„Við eigum eftir að koma aft-
ur, Clemmie“, sagði hann um leið
og dyrnar lokuðust að baki þeirra.
21. KAFLI
STÍGVÉLAMERKIÐ
Nú byrjaði rannsóknin mikla.
Almennir borgarar og hermenn
nutu sigurvímunnar eftir stórsig-
ur sósíalistanna, en undir niðri
skömmuðust þeir sín fyrir það,
sem þeir höfðu gert Winston.
Þeir reyndu að róa samvizkuna
með því að taka undir yfirlýsingu
Verkamannaflokksins:
„Hann var ekki maðurinn til að
bæta þjóðfélagsgalla fortíðar-
j innar.“
íhaldsmenn skýrðu ósigurinn á
þann hátt, að auðvaldsandstæð-'
ingar hefðu notað styrjaldarárin
til undirróðursstarfsemi gegn hon-
um sem innanríkisstjórnmála-
manni og hefðu sáð fræjum á-
róðurs síns af kostgæfni. Aðrir
skýrðu hann á þann hátt, að fólk-
ið hefði kosið breytingu eftir sex
styrjaldarár, og bættu því við, að
hefði Winston ekki tekið við for-j
ystu þess flokks, sem var við völd
í stríðsbyrjun,hefði hann orðið for
sætisráðherra á ný. Fólk sagði við
sjálft sig, að það hefði ekki kosið
gegn honum, heldur flokki hans.
Winston var boðið konunglega
Bathheiðursmerkið. Hann hafnaði
boðinu og sagði: „Hvernig á ég
að geta tekið við Bathmerkinu,
þegar enska þjóðin hefur nýlega
sæmt mig stígvélamerkinu!"
Sama dag gekk hann inn í
Neðri málstofuna. Hann var ekki
lengur forsætisráðherra, en for-
ystumaður st j órnarandstöðunnar.1
Clementine sat í áheyrendastúku
heldra fólks.
Þegar hann kom inn í þingsal-
inn, var beizkleikinn jafnvel
meiri en nokkru sinn áður, og
hún þurfti að senda honum allani
sinn styrk, þegar hann þurfti aðj
hlýða á nokkra sigurreifa þing-
menn sósíalista taka að syngja
,Rauða fánann“ og það á þeim
stað, sem hann hafði alla ævi
. I
sína litið á sem musteri trúar
sinnar.
Hann starði með fyrirlitningu á
ríkisstjórnarbekkinn handan við
og sýndi þannig hve hann for-
smáði þessa móðgun við venjur og
helgi brezka þingsins. I
í miðri styrjöldinni hafði hann
unnið að áætlun um þjóðfélags-
þróunina í Bretlandi, er friður
kæmist á. Hann hafði haldið, að
hann mundi geta fengið henni \
framgengt, að minnsta kosti á
tveggja þinga kjörtímabili eða tíu
ár. Nú hafði þjóðin snúið baki
við stjórnmálamanninum Winston,
þó að hún bæri enn aðdáun og
virðingu fyrir manninum Winston.
Einmitt þegar sigurinn var unn-
inn, varð Clementine vottur að
einhverju versta áfalli, er Win-
ston varð fyrir á sínu pólitíska
skeiði. En það var þegar þing-1
bekkir sósíalista öskruðu af hlátri,
á meðan hann hélt eina harðsvír-
uðustu árásarræðuna gegn rikis-
stjóm Attlees.
Hlátursrokurnar hittu hann
eins og svipuhögg. Hann starði,
án þess að trúa eigin augum.
Þegar hún hitti hann fyrir utan
málstofuna, endurtók hann sífellt
fyrir munni sér, eins og hann
tryði því ekki sjálfur:: „Þeir
HLÓGU að mér . . . þeir HLÓGU
að mér!“
Undrun hans varð að beizkju-
fullri gremju, og nú var jafnvel
Clementine of særð sjálf til .að
geta á einhvern hátt reynt að
draga úr sviðanum eftir þetta
nýja áfall.
Mikill mannfjöldi safnaðist fyr-
ir framan Buckinghamhöll, þegar
konungurinn tók á móti Winston
í styrjaldarlokin. Konungurinn
bauð honum hvern þann heiður,
sem Winston vildi við taka — þar
á meðal hertogadæmi. Winston
109
svaraði stöðugt: „Ef yðar hátign
vildi leyfa mér að hafna boðinu
— ég á enn margt ógert.“
Konungurinn lagði ekki hart að
honum.
Winston hafði ekki í hyggju að
láta sparka sér fyrst út úr Down-
ing Street og verða síðan fluttur
úr Neðri málstofunni — og skipti
engu hve góður'hugur lá á bak
við.
í fyrstu leiddi gremja hans hann
til geðvonzkulegra, nærri barna-
legra árása á andstæðingana á
þinginu Áður en leið á löngu,
komu margir, og það jafnvel nánir
vinir þeirra, að máli við Clernen-
mentine og kvörtuðu yfir því, aði
hann gengi svo langt í ákafa sín-
um við að reyna að gera sósíal-
istunum miska, að hann segði og
gerði hlut.i, sem væru aðeins hans
eigin flokki til tjóns.
f fyrsta sinn eftir að hann
hafði tekið við stjórnartaumunum,
tóku margir af framámönnum
Torya að líta á „gamla manninn",
sem byrði, og uppástungur komu
fram um að hann léti af forystu
st j órnarandstöðunnar.
En Winston var ekki á þeim
buxunum. Uppáhaldssvar hans við
slíkum uppástungum var; „Glad-
stone var forsætisráðherra, átt-
ræður að aldri. Ég er unglingur!"
Og þá, eins og til að leggja frek-
ari áherzlu á merkingu þeirra
orða, rak hann út úr sér tunguna
eins og óþægur skólastrákur fram-
an í ráðherra sósíalista, sem sátu
andspænis honum í þinginu.
Þrjózka hans og gremja var jafn-
vel farin að svæfa með honum til-
finningar hans fyrir helgi og virð-
ingu þingsins.
Þá var það, sem Clementine
ákvað að fá hann til að hverfa um
st'und af stjórnmálasviðinu til þess
að geta tekið sér hvíld og leyfi,
HULIN FQRTID
MARGARET FERGUSON
16
hvað þér eigið við. Ég man ekki
nokkurn hlut frá því sem hefur
skeð fyrir slysið. Vissuð þér það
ekki?
— Ég veit að fjölskyldan hefur
sagt fólki það og þau trúa því
kannski. En ég er viss um . . . ja,
að þú hafir verið smáringluð eft-
ir slysið og að þú hafir uppgötvað
að það var ágæt hugmynd að lát-
ast hafa misst minnið, þegar þú
kæmir heim. Það mundi gera allt
auðveldara fyrir alla aðila, þegar
Mark losnar út aftur. Já, ég er
virkilega hrifinn af hugmyndinni,
ástin mín, en við skulum ekki
ganga of langt. Við erum cin
hérna þess vegna veitti ég þér
eftirför hingað. Mig grunaði að
þútæriijþessa leið.
Hann rétti fram stóra þykka
hönd og hún hörfaði snarlega
nokkur skref frá honum. Henni
fannst loftið orðið ískalt, kvöldið
ógnarlega dimmt og ljósið frá
þorpinu virtust óravegu í burtu.
— Mig grunaði ekki að neinn
veitti mér eftirför . . . . ég hef
heldur enga hugmynd um, hver
þér eruð . . . þér eruð mér full-
komlega ókunnugur. Ég er ekki
að leika neitt hlutverk — ég misst
minnið og það er hinn voðalegi
sannleikur . . .
Hún snerist á hæli, hrasaði um
hundinn, en Neville brá við skjótt
og tók af henni fallið.
— Það er engin ástæða til að
verða svona hrædd, sagðí hann
og studdi hana og brosti lítið eitt.
— Ef svo er, þá er ekkert sem
mælir á móti því að byrja frá byrj-
un aftur? Kannski verður það
bara skemmtilegra. Við skulum
byrja á því að . . .
En hún reif sig lausa, snerist
á hæli og hljóp eins og fætur tog-
uðu eftir veginum og niður stíg-
inn heim að húsinu. Hún óttað-
ist að hann elti hana, en hún
heyrði ekki, neitt, þegar hún
staðnæmdist við hliðið að mat-
jurtagarðinum. Hún hraðaði sér
gegnum garðínn og gekk inn og
í dagstofuna. Þar sat Brett í hæg-
indastól og las í bók. Hann lagði
frá sér blaðið og leit undrandi á
hana og stóð upp.
— Ég hélt þú værir uppi á her-
berginu þínu, Tracy. Hefurðu ver-
ið úti? Er allt í lagi?
Hún uppgötvaði allt í einu, að
hún greip andann á lofti, vonleys-
ið og hræðslan var sjálfsagt mál-
að á andlit hennar og reyndi að
jafna sig.
— Auðvitað. Hún strauk fingr-
um yfir úfið hárið.
— Ég fékk mér göngutúr, til
að skoða rústirnar betur. Ég hélt
þær væru enn tilkomumeiri í
rökkrinu og það reyndist rétt. Ég
hélt að blaðamennirnir væru farn-
ir í bili — og ég varð heldur
ekki vör við neina.
— Nei, ég býst við þeir hafi
gefist upp í dag, en þeir koma
líkast til aftur á morgun. Komdu
og seztu við arininn, þú skelfur
af kulda.
Henni var ískalt á höndunum og
fötum, en hún reyndi að láta ekki
mjög á því bera.
— En veiztu, ég hitti mann,
sem hefur víst þekkt mig, sagði
hún síðan eins kæruleysislega og
henni var unnt — Hann sagðist
heita Neville. Ég geri ráð fyrir
hann búi í grendinni.
— Neville Rollo! Brett hafði
verið í þann veginn að bjóða
hehni sígarettu, nú stöðvaðist
hönd hans í loftinu. —- Þekktirðu
hann ekki aftur?
— Auðvitað þekkti ég hann
ekki — hvernig átti ég að geta
það? Hér kom það enn einu sinni
þessar ósjálfráðu bendingar að
minnisleysi hennar væri uppgerð
ein. En hvers vegna . . . hvers
vegna . . . héldu þau — og meira
að segja Brett líka . . . að hún
væri að gera sér allt upp og létist
ekki muna.
— Ég hafði ekki hugmynd um,
hver hann var og ég held hann
hafi móðgazt.
Hún tók sígarettu úr öskjunni
sem Brett rétti að henni.
— En kannski voru það eðlileg
viðbrögð, ef hann er góður vinur
fjölskyldunnar?
— Hann er mjög góður vinur
þi . . . okkar allra, við höfum
þekkt hann lengi. Andlit Bretts
var svipbrigðalaust meðan hann
kveikti í sígarettunni hennar.
— Hvernig vildi það til að þú
hittir hann?
— Ég gekk eftir veginum að
rústunum til að fá mér frískt loft.
Hann skaut upp kollinum rétt fyr-
ir aftan mig — og talaði til mín
áður en mér var ljóst, að þarna
var nokkur. Ég hélt hann væri
blaðamaður og kannski var það
sem honum gramdist.
— Mér þætti fróðlegt að vita
hvað Neville hefur viljað þarna
á þessum tíma sólarhrings. Um
þetta leyti er hann yfirleitt á
einhverjum börum ásamt félög-
um sínum. Hann er ekki vanur
að fara í gönguferðir einn síns
liðs.
Tracy las hugsanir hans. Hann
áleit, að hún hefði laumazt út frá
Pilgrims Barn vegna þess hún
vissi að Neville Rollo beið henn-
ar — til að fara á stefnumót við
Neville þennan í rökkrinu. Hún
roðnaði af reiði og drap í sígar-
ettunni.
— Ég veit ekki, hvað hann var
að gera þama. Ha/n sagði mér,
hvað hann héti — og ég kannað-
ist ekki við það nafn — og mér
fannst ég þurfa að biðja afsökun-
ar á að þekkja hann ekki — og
síðan fór ég beint heim. Ég hefði
aldrei vogað mér út, ef ég hefði
búizt við að ég gæti rekizt á ein-
hvern sem þekkti mig.
— Þú mátt ekki vera hrædd
við það. Andlit Bretts mildaðist
lítið eitt.
— Allir skilja, hvernig ástatt
er fyrir þér núna, þótt Neville
hafi kannski ekki skilið það.
Hann á stóran bóndabæ í grennd-
inni og er duglegur bóndi, þótt
hann líti ekki út fyrir það. Þú
manst áreiðanlega eftir okkur öll-
um, áður en langt um líður, Tracy,
vertu ekki kvíðafull.
Mig langar ekki vitund til að
muna eftir Neville Rollo, ætlaði
hún að segja, en hætti við það.
Brett mundi ekki skilja, hvað
hún meinti, þar sem hún skildi
það ekki sjálf til fulls. En þess-
ari hugsun hafði lostið niður í
hana, þegar Neville rétti fram
feita og freknótta höndina í átt
til hennar.
— Ég ætla að fara í rúmið,
þótt ekki sé framorðið, sagði hún
stuttlega. —Þetta hefur verið lang-
ur dagur. Mér þykir mjög leiðin-
legt að hafa valdið ykkur öllum
þessum vandræðum og erfiðleik-
um, Brett. Ég skil, hvað það er
sárt fyrir ykkur að mál Marks
skuli nú rifjað upp aftur í blöð-
unum — eftir allt sem þið hafið
orðið að þola vegna þess í fyrra.
Ég vissi ekki að heimkoma mín
mundi vekja slíkt umtal. Góða
nótt.
— Góða nótt, Tracy. Og hugs-
aðu ekki meira um þetta. Eftir
fáeina daga hafa allir gleymt því
aftur. Sofðu vel.
Nú hafði hann haft tæMfæri að
segja henni það sem eftir var sög-
unnar og hann vissi það var
heimska að nota það ekki. En
honum hafði brugðið illa þegar
hann heyrði, að hún hafði hitt
Neville. Og af einhverri undar-
legri ástæðu hafði henni einnig
verið brugðið. En kannski var
ástæðan ekki ýkja merkileg. Eld-
rautt hárið og skarpleitt andlit
hans hlutu að hafa vakið með
henni kenndir, sem hún skildi ekki
en skelfdu hana. Neville hafði
sjálfsagt verið á vakki í grennd
við húsið í þeirri von að hitta
hana og ganga úr skugga um
hvort minnisleysi hennar væri
raunverulegt. Fjandinn eigi hann
— hann var ekki á þeim buxunum
að gefast upp í fyrstu lotu.
Tracy kom árla morguns niður
til morgunverðar. Enginn var í
borðstofunni, en hjá disknum
hennar lá bréf. Hún fékk hjart-
slátt þegar hún sá rithöndina.
Hún þekkti hana núna. Það var
skrift Marks. Síðustu vikuna sem
hún var á sjúkrahúsinu hafði hún
fengið mörg bréf með þessari rit-
22
T í M I N N, laugardaginn 20. júnf 1964 —