Vísir - 22.12.1952, Qupperneq 14

14
JÓLABLAÐ VÍSIS
aí þeirn yröi þyrmt. enda hefðu eyra hans: ,,SIáið þá bára niöúr
■verkast vildi, .snúið : algerlega
'við og verið hinn blíðasti.
;Sögðu menn, að deila mætti
um, hvort lýsingar hans af
iúmnaríki eða Hel væru .betri
•og kjarnyrtari.
III.
Þá er andaktstímanum í
Ikirkjunni var lokið og merm
-voru á leiðinni út, voru njósn-
armennirnir að koma í hlaðiö.
Kváðu þeir engan vafa gela
á því leikið, að hætta væri á
zferðum. „Við sáum glögglega
;.glampa á eitthvað gljáandi
Iþárna vesturfrá, og svo virtist.
sem einhver hreyfing væri
þar.“ Töldu þeir sennilegast, að
jþetta væri ræningjaflokkur,
sem ætlaði sér að ráðast á
Ibyggðina meðan allir sváfu.
.Hik þeirra kunni ef til að hafa
;stafað af því, að þeir hafi heyrt
Iklukknahringinguna og væri
jþví aðgætnari, og hefðu frest-
aö atförinni af þeirri ástæðu.
Menn urðu þöglir er þessi
i;íðindi bárust þeim að eyrum.
.Allir höfðu haldið sér dauða-
Ihaldi í vonina um að smölun-
íum hefði missýnzt.
Loks tók séra Jón Jónsson
"ítil máls:
„Vér skulum flýta oss hver
-til síns heima og leita að ein-
Ihverju því, sem gæti talizt
mothæft sem vopn. Eg býst við,
sað vér séum allir á einu máli
ram, að oss beri að verja hendur
-vorar. Eg á sjálf ur gamla byssu,
«eður muskedonner. Vona eg að
3iún sé ekki örðin svo ryðfallin,
.-að takast megi að skjóta með
jhenni. Eg tel bezt að ráðast á
]þá að fyrra bragði.“
Góður rómur var gerður að
<orðum prests, þó að sumum
-veittist erfitt að leyna glamr-
3nu í tönnum sínum.
„Ætlar presturinn þá að vera
íoringi okkar?“ spurði maður
mokkur með skjálfandi rödd.
„Sé það vilji ykkar, er eg
lús til þess,“ svaraði séra Jón
•og það glaðnaði yfir honum við
]þenna vott trausts. „En lát-
■um oss ekki gleyma, að hér er
vandi á höndum og eg verð að
Ikrefjast skilyrðislausrar hlýðni.
■■Og göngum svo til starfans,
Ikæru bræður,“
„Já, já,“ glumdi svarið, svo
mð undir tók í torfkii'kjunni.
Menn hlupu heim til bæja
:sinna til að búast í herferðina.
'Öllum var Ijóst, að þeirra beið
ef til vill sár og dauði, en eng-
inn vildi bregðast skyldu sinni.
Séra Jón fór að athuga
Ijyssuhólkinn og reyndi iiann.
Tlann hlóð, hleypti af, og
Ihvellurinn heyrðist víðsvegar.
IBrosti hann ánægjulega um
leið og hann hlóð byssuna aft-
ur. Hundtyrkinn átti lítið að
:gera í hendurnar á honum,
þegar hann var svo vel vopn-
vum búinn.
Séra Jón var bæði hreykinn
<og hræddur í senn. Hann hafði
;glímuskjálfta og minntist allt
í einu víkinganna. Var hann
<hin vonbezti um árangur þess-
■nrar farar. Og hugur hans reik-
Æiði til þeirrar stundar, er
þessu væri lokið. Hann leit i
anda yfir orustuvöllinn, þar
:sem fallnir fjendur lágu í blóði
ssínu á sandinum. Bændurnir
jnyndu verða trylltir, er þeir
:sæu óvinina. Þeir myndu ganga
á röðina og höggva höfuðið af
'Tyrkjanum og setja þaú upp
ú stjaka. Ekki einum einasta
þeir ekki átt slíka miskunn
skilið.
. En honum var ekki nóg að
staldra við unninn sigur í hug-
anum. Hugurinn reikaði aldir
fram í tímann, þá er hann var
horfinn af sviðinu fyrir löngu.
Nafn hans myndi verða að
finna í bókum og annálum, og
börn framtíðarinnar myndu
nefna nafn hans með hinni
mestu virðingu. — Það var
hann, séra Jón Jónsson á
Skarði, sem hafði frelsað landið
úr einni hinni mestu hættu,
sem yfir það hafði dunið. —
Nú, en þetta gat raunar skeð
miklu fyrr. Yfirvöldin hlutu að
taka eftir honum. Og hver
vissi, nema hann yrði boðinn til
kóngsins Kaupinhafnar einn
góðan veðurdag, þar sem
hann yrði heiðraður af hátign-
inni sjálfri fyrir afreksverk
sitt. Hann var staðráðinn í að
drýgja samskonar dáðir og
Kristján fjórði þarna suður 1
Þjóðverjalandi, og hlyti þvi
kóngi að renna blóðið til
skyldunnar. Báðir voru þeir að
berjast gegn óvinum hinnar
hreinu trúar, og þeir kaþólsku,
sem gerðu hátigninni svo
margar skráveifur, voru, að því
er sannorðir menn sögðu, ekki
stórum betri en þeir fúlu Ma-
hómetsdýrkendur.......
Séra Jón rankaði við sér víð
háværar samræður úti fyrir.
Hann leit út um gluggann. Úti
stóðu bændurnir í hóp. Hann
greip vopn sitt og kvaddi kon-
una. Hún var rauðeyg og
óstyrk vegna kvíða. Bjóst hún
augsýnilega ekki við að sjá
mann sinn fyrr en þau mætt-
ust í Paradís. Hinn nýbakaði
herforingi sagði nokkur hug-
hreystandi orð við hana. Það
hreif; hún brosti og hvíslaði í
eins og hunda!“
Það er vafasamt, hvort ann-
ar eins herflokkur og sá, er
prestur leiddi til víga í þetta
skipti, átti sinn líka i veröld-
inni. Bændur voru vopnaðir
með hinum einkennilegustu
hlutum. Ljáir, pálar, heykrók-
ar, skeifur bundnar á sköft,
nautskjálkar og margt fleira
báru þeir í stað vopna. Að-
eins einn maður, auk séra Jóns
hafði haglabyssu. En herflokk-
ur þessi var einbeittur og fús
á að sýna hreysti sína, en það
var meira en hægt var að segja
um kóngsins menn í landi
þýzkra. Kváðu þeir svo að
orði, að eigi myndi Tyrkinn
koma skrámulaus af þessurn
fundi.
Prestur skipaði svo fyrir, að
njósnarmennirnir skyldu fara
fyrir, til þess að vísa „höfuð-
hernum“ rétta leið, svo að ó-
vininum kæmi ekki njósnir of
snemma.
IV.
„Svo látum oss þá ganga í
stríð í herrans nafni!“ sagði
séra Jón hátíðlega og axlaði
byssuna. Hann hafði áður
athugað lið sitt með mestu ná-
kvæmni.
Herinn komst á hreyfingu,
fyrst hægt, en brátt hertu þeir
gönguna. Það glampaði á vopn-
in í kvöldsólinni. Það var orð-
ið áliðið kvöldsins. Veður var
fagurt, og kyrrð og ró var yfir
öllu. Sumir stríðsmannanna
urðu bljúgir í huga; það var
sárt að þurfa að kveðja ver-
öldina á slíkum degi. En þeir
bældu brátt svo óhermannlegar
hugsanir. Það voru ekki þeir,
heldur Tyrkinn, sem átti að
kveðja þetta líf, og það var
rétt mátulegt......
Herinn gekk í fylkingu vest-
ur yfir sandana, sem voru vot-
ir eftir síðustu rigninguna. —
Hægt og hægt nálgaðist hópur-
inn takmarkið. Flestir. voru
orðnir órólegir —• nú var
stundin komin. Eftir stutta
stund komu þeir auga á hreyf-
ingu langt fyrir vestan sig'. Þar
voru óvinirnir. Séra Jón skip-
aði félögum sínum að • nema
staðar. Réðu þeir ráðum sínum
dálitla stund. Kvað prestur
sýnt, að óvinirnir skýldu sér
bak við melkollanna. Varð það
úr, að séra Jón ákvað að hefja
áhlaup á þá þegar í stað. Hinir
tveir, sem höfðu byssur að
vopni, skyldu ganga fremstir
og hleypa af, þegar óvinirnir
væru í skotfæri. Síðan skyldu
þeir ráðast á Tyrki og' höggva
þá niður eins og hráviði.
„Áfram nú!“ hrópaði séra
Jón og fór á stað fyrstur manna
á harða stökki með byssuna
tilbúna til að hleypa af. Menn
eggjuðu hverir aðra með
sterkustu orðum tungunnar;
bölbænum og guðsorði í einum
hrærigraut. Nú var allur órói
horfinn frá þeim. Þeir soru
þess dýran eið að falla heldur
en að flýja.
Hinir fyrstu í herflokknum
nálguðust nú sandháls þann, er
óvinirnir hlutu að hafa faiiö
sig bak við. Taugar séra Jóns
voru spénntar til hins ýtrasta.
Honum sortnaði fyrir augum
rétt sem snöggvast; svo herti
hann sig upp og kallaði hárri
og hvellri röddu:
„Áfram, bræður! Skjótið ekki
fyrr en þið eruð svo nálægt ó-
vinunum, að þið sjáið þá glöggt
og eruð vissir um að hitta.
Áfram!“
Hermennirnir hlupu óhikað
upp sandhálsinn. Sandurinn
var laus og gaf eftir í hverju
spori, en upp komust þeir þó
um síðir — séra Jón fyrstur.
Blés hann nú eins og smiðju-
belgur.
„Skjótið!" hrópaði hann og
rniðaði byssunni. En svo datt
allt í dúnalogn. Hér voru engir
Tyrkir sýnilegir, en í stað þess
sáu þeir hormagra kláðakind,
sem varla gat staðið upprétt.
Bjarni á Strönd rak upp
•skellihlátur, sem þó var ekki
''aus við vonbx-igðahreim.
„Það er þá svona! Við höfur*
látið gabbast. Og þarna eru
vopnin!“ Hann benti á melkoll,
þar sem eitthvað glampaði í
kvöldsólinni.
Sáu þeir nú strax hvernig
þetta hafði atvikast. Það, sem
menn héldu að hefði verið gljá-
andi hjálmur, var koparplata
úr skipi, sem lá á sandinum.
Það hafði strandað fyrir nokkr-
um árum, en platan hafði legið
þarna síðan. Hún var talin eign
séra Jóns, en það hafði dregist
hingað til að flytja hana heim.
Mennirnir stóðu nokki a
stund þöglir. Vonbrigðasvipur
var á andlitum þeirra, þótt þeir
á hinn bóginn væru fegnir að
losna við að lenda í blóðugum
bardaga. En engum líkar að
vera gabbaður.......
Séra Jón stóð einn sér í
þungum hugsunum. — Það
hvarflaði að honum, að þetta
væri ekki allt með felldu. Hver
vissi, nema hér væru töfra-
menn að verki? Gat hugsazt,
að einhverjir í sveitinni gengju
erinda ræningjanna, og hefðu
eert þá ósýnilega? Tortryggnin
læddist inn í hug hans. Ákvað
hann að ræða þetta nánar við
sýslumanninn við tækifæri. —
Hann þagði vandlega yfir þess-
um grunsemdum sínum. Það
myndi brátt koma í ljós, hvort
þær hefðu við rölc að styðjast.
Hann mælti:
„Þið segið engum lifandi
manni frá þessu — þessu með
kláðakindina! Þeir munu ekki
skilja það! Hitt sldlja þeir, að
Tyrkinn hafi sloppið okkur úr
greipum. Það er alvanalegt i
hernaði!“---------
Þá er flokkurinn var kominn
heim að prestsetrinu, skildu
menn og fór hver heim til sín.
En séra Jón tók aftur til við
að semja ræðuna um útrekstur
hins vonda. Hann átti vökunótt
í vændum.
Ef við höfum misst nokkuð
af glaðlyndinu með árunum,
getum við fengið það aftur
með því að véra glöð, starfa óg
tala eins og glaðlyndi væri okk-
ar innsta eðli. Og ef við óskum
að vera hugrökk þá eigum vio
að haga okkur, eins og við vær-
um það, beitá vilja okkar að
því, og áður en langt um líður
mun hið ytra hugrekki reka
öttann á brott. Ef við gefúm
okkur á vald illum hugsunum,
bindum við áthygli vöra við
þær og styrkjum þær. En ef
við högum okkur eins og þær
væri ekki til, hnmu þessar ó-
velkomnu tilfinningar brátt
laumast á burt eins og þjófur
á nóttu. (William James).
Höfum offast fyrirliggjandi hina þektu
SEI8ERL1NG hjólbaröa og siöngur í
flestum stærðum.
$ • <t
Sveinn Egilsson h.f.,
Símar 2976 - 3976
Laúgaveg 105 — Reykjavík.
■ ií CpJ V'Oí. " Öí
/-n ’úu

ílt \.ml 'n