Vísir - 21.12.1957, Blaðsíða 9

JÓLABLAÐ VÍSIS
9
't/ærukærir, en menjar úr gröf-
'um þeirra segja annað. Þar
jhafa íundizt bein úr risum allt
að 210 cm. á hæð og hundruð
málverka, sem sýna, að í þeirra
Valhöll var ávallt dansað, leik-
ið og glímt, eða þá farið á veið-
ar, líkt og meðal Indíána.
Tryggð í hjúskaparmálum
hefir verið líkt og meðal Ind-
verja, ekki óalg'engt, að hjón
fylgdust að í dauðann. Þegar
'líða tók á blómaskeið Etrúska,
verður grafhýsagerð aðal metn-
aðarmál ættbálkanna, hver
borg hefir sitt dauðraríki og
hver ætt kumbl með þrepum
fyrir tugi af Iitlum kistum rneð
öskuleifum eða leirkrukkum.
Gerð grafhýsanna er margs-
konar; hver borg hefir þar sín
einkenni. Það oru ýmist borg-
arhlaðin hús. bar sem bakið
hvílir á súlu i miðjunni, cða
vinkilbyggðar neðanj arðar
hvelfingar og hellar meitlaðir
í kletta. Við Volterra er kennt
rétthyrnda byggingarlagið,
hringlaga borgir við Cervetri,
en hellar og krukkur við Orvi-
edo.
Grafhvelfingar þessar hafa
sumar áður verið rofnar, rupl-
að og rænt þaðan gersemum
bæði í gulli, silfri og bronsi. Þó
hefir svo mikið verið skilið eft-
ir, að á fáum árum er búið að
safna saman gripurn í söfn, sem
taka flestum öðrum fram. Er
þó talið, að fáít eitt sé komið í
Ijós.
Mesta undrun vekur þó, að
mörg beztu verk, sem áður voru
talin rómversk, eru verk Etr-
úska. Þar á meðal ýmsar ijóna-
myndir og úlíynjan, sem tálin
var ættmóðir Rómverja, hinir
sjúgandi synir eru verk síðari
tíma!
Endurvakningartímabil í-
talíu grundvallast á grafhýsa-
meimingu Etrúska og fyrir-
myndum, sem þáverandi höfð-
ingjar rændu úr gröfum. Eru
greinileg Etrúskaeinkenni á
listaverkum þeirra tíma, þrekn-
ir líkamir, eggmynduð höfuð
með stórum augum og fram-
stæðri höku, brosandi andlit,
vel snyrt. Trúarsiðir hafa
breytzt með öldunum, sem
liðu, Dionýsos er þá ekki ein-
göngu guð frjóseminnar, heldur
líka dauðans. Fyrst var hann
aðallega táknaður með hlé-
bþróum eða Ijónúm, en síðar
einnig rneð englavængjum.
Hinar vængjuðu verur, er
kristnir menn hafa sem tákn
himnanna, eru verðir dauðans
— Hadesar — eða dauðaríkis
Etrúska. Því mcð graíarsiðun-
um nýju fyigja hugmyndir um
jarðvist hinna framliðnu. Þó
er haldið áfram að brenna hina
dánu, en þeir fá eins rikulegan
búnað af öllu tæi fyrir hinstu
för sína eins og tíðkaðist þá með
al norrænna manna og áður hjá
Egyptum. Algengt hefir verið
að geta móðurnafns jafnhliða
föðurnafni. Móðurrétturinn
hefir verið hafður í hávegum
hjá þessu ágæta fólki.
Enginn vafi er á því, að dul-
hyggja og' stjörnuvísdómur hef-
ir verið iðkaður meðal Etrúska.
Sagt er, að þeir hafi getað kall-
að eldinn (eldingar) yfir höf-
uð óvina sinna og spilað svo á
flautur sínar og horn, að múrar
rofnuðu. Vitringar þeirra voru
oft til kallaðir, er vanda bar að
höndum. Til er frásögn frá dög-
um Súllu og Maríusar (tæpri
öld fyrir Krists burð) um hvaða
álit Rómverjar höfðu á frásðum
etrúskra spámanna: Senatið
hafði fengið fréttir af fyrirbær-
um og stórmerkjum. Hrafna-
hjón höfðu borið ófleyga unga
sína á aðaltorg Rómar og étið
þá þar upp til agna. Brunnið
höfðu merki herdeilda ljósum
logum, sem enginn gat slökkt.
Mýs höfðu nagað gull muster-
isins, fætt 5 hárlapsa unga og
etið þrjá þeirra nýfædda. Það
sem mesta undrun og hræðslu
vakti var, að lengi dags heyrð-
ist í Róm skær flaututónn ofan
úr hinminúm, háp.og skerandi.
Að áliti senatsins gátu engir
ráðið þessi teikn guðanna nema
vitringar Etrúska. Það var sent
eftir þeim. Með ínikilli viðhöfn
sögðu þeir fram spádónia sínaj
í hofi stríðsgyðjunnar Bellónu:
Þeir sögðu fyrir blóðugt stríð
(Súllu og Maríusar), úrslit þessdjúpvitrir men'n,'og einnig að
og grimmd, ásamt fleiri stór-
viðburðúm, sem urðu á næstu
öldum, þar á meðal, að mektar-
dagar Etrúska væru brátt tald-
ir, eða um það bil og sá síð-
asti hinna spöku manna væri
líflátinn.
Vitringur úr hofi skapanorn-
arinnar Nortiu sagði fyrir um
morð Cæsars og að það yrði
hrun veldis Rómverja. Hann
var neyddur til að segja fram
sannleikur og drengskapur var
þeim heilagur.
Ekki reiknuðu Etrúskar ald-
irnar í ákveðnum árafjölda.
Þeir tala um tímabil, sem væru
88—120 ár, eftir gangi himin-
tungla og afstöðu þeirra. Á
löngum tíma jafngilti eitt tíma-
bil þeirra einni öld meðal He-
brea og Rómverja.
Pólstjarnan var leiðarmerki
Etrúska, og aðsetur Tmias hins
þessa spásögu. sagði, að það, Suðs. Þess vegna var norð-
myndi hafa dauða sinn í för j ur aðalátt hins fjórskipta lirihgs
með sér. Hann dó samstundis jurðarkringlunnar, en vestur
og orðin voru töluð án sjáan- eðsetur myrkraafla; þar réði
legra orsaka.
Þessar og fleiri sagnir, sem
guöinn Vejovis. Vestastá borg
Etrúska hét líka Veji, og var
söguritarar hafa skrásett, bera Þ5^ sú borg, sem Rómverjar
með sér, að Etrúskar voru f Framh. á bls. 29.
Cement
Hvítt cement
Kalk
Snowcem

Mótavír
Bindivír
Saumur
Pappasaumur
Þaksaumur
Steypustyrktarjárn
Vírnet
MurhuSunarnet
GirSinganet
GluggagirSi
Slétt járn galv.
Þakjárn
Þakpappi
ínnanhússpappi
Steypuþéttiefm
Léttblendi
Steinull
Skolppípur
og pípuhlutar
Hafnarhvoll . Simi 1-1228