Morgunblaðið - 08.03.1956, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 8. marz 1956
MORGUNBLAÐIÐ
19
RAFúrka eyk$t itr
2 feiilj. liw,
í
Sbíilj.
notfca,
Læknisrád vikunnar:
Þegar barnið sýgur sig
Uppdrátturinn sýnir, að 700 km. langt stöðuvatn mun myndast fyrir ofan stífluna. Frjósamar
ekrur munu fara undir vatn í Súdan, og þar munu 50 þús. manna verða heimilisiausar. Talið er að
stíflan verði ekki byggð á skemmri tíma en 10 árum, ef við hana vinna 15 þús. manns að stað-
aldri. Pýramídinn mikli var byggður á 28. öld fyrir Krists burð, og tók smíðin 100 þús. þræla — 20 ár.
— Aswan-stíflan —
hennar er stórkostlegt
framfaramál egypsku þjóðarinnar
t,FURÐUVERKIN“ ERU
SMÁSMÍÐI í SAMANBURÐI
VIÐ STÍFLUNA MIKLU
Fyrir nokkrum dögum var það
tilkynnt, að Alþjóðabankinn hafi
boðið Egyptum 200 milljón
dollara lán til byggingar Aswan-
stíflunnar. Vesturveldin og Rúss-
ar hafa einnig hvort um sig boð-
ið Egyptum fjórhagslega aðstoð
til að hrinda þessu verki í fram-
kvæmd. Boð Bandaríkjanna og
Breta hefur verið þegið, en Rúss-
ar hafa hingað til fengið nei.
Þessi fyrirhugaði stíflugarður,
sem verður um 950 km. fyrir
sunnan Kairó, verður eitt af
mestu mannvirkjum, sem nokk-
urn tíma hafa verið reist í heim-
inum. AJlar stórbyggingar forn-
aldarinnar, sem enn standa í
Egyptalandi — og hafa verið
nefnd „furðuverk heimsins" —
verða smásmíði í samanburði við
stífluna miklu við Aswan. Þetta
er ef til vill ekki sambærilegt,
því að hið nýja mannvirki verður
byggt með aðstoð þeirra full-
komnustu og stórvirkustu tækja,
sem vísindin ráða nú yfir. Engu
að síður er talið, að stíflan verði
17 sinnum meira mannvirki en
egypzku pýramídarnir, sem þó
hafa verið taldir miklar bygg-
ingar.
SU FYRSTA BYGGÐ
UM ALDAMÓTIN
En hugmyndin um stíflugarð
í Níl er ekki ný. Þegar þessi lífæð
Egyptalands flæðir yfir bakka
sína, skilur hún eftir þunnt lag
af frjósömum jarðvegi á ökrun- j
um — og gegnvætir allt gróður-í
lendi — og gefur því aukinn gró-
mátt. Vegna þessa hefur áin hlot-
ið þetta tignarlega heiti — lífæð
Egyptalands. Fyrr á öldum,
reyndu egypskir bændur að veita
vatni úr N'i yfir akra sína —
með smástíflum, en það var ekki
fyr en árið 1898, að hafizt var
handa um að byggja stíflugarð
yfir fljótið þvert. 18 þúsund menn
unnu að stíflu þessari í fjögur
ár, og var hún þá talið eitt hið
stórkostlegasta mannvirki, sem
gert hafði verið í heiminum fram
á þann dag.
VARÐ STRAX OF LÍTIL
Á þeirra tíma mælikvarða var
þetta mjög fullkomið áveitu-
kerfi, og var það álit stjórnar-
valdanna, að hún gæti séð bænd-
um Nílardalsins fyrir nægu vatni
á akrana — að minnsta kosti í
næstu fimmtíu árin.
En þá var ekki reiknað með,
að notagildi áveitunnar yrði eins
mikið og á daginn kom. Hún olli
því nefnilega að hægt var að
auka ræktað land í Nílardalnum
að miklum mun — og fólksfjöld-
inn á þessum slóðum fór að vaxa
jafnt og þétt — úr átta milljón-
um — upp í 21 milljón í dag. Er
fólkið fór að streyma til hinna
nýju landsvæða, varð það strax
ljóst, að stíflan fullnægði ekki
aukinni þörf áveituvatns.
YFIR FLÓÐATlMANN
VERÐUR AÐ OPNA ALLAR
FLÓÐGÁTTIR
Árið 1912 var því byrjað að
stækka stífluna til muna — og
aftur var hún stækkuð skömmu
eftir 1930. Síðan hefur hún ekki
verið endurbyggð — og er nú
svo sem að líkum lætur, farin að
láta á sjá. Þrátt fyrir að gamla
stíflan sé mikið mannvirki, er
hún hvorki nægilega sterk eða
stór til þess að taka við öllu
vatnsmagni Nílar, þegar vöxtur
er í fljótinu. Yfir aðal-flóðatím-
ann, frá júlí fram í miðjan októ-
ber, verður þess vegna að opna
stíflugarðinn algerlega — og
rennur þá vatnið óhindrað til
wm

„Furðuverkin“ munu ekki falla í gleymsku, þrátt fyrir að Egypt-
ar byggi nú 17 sinnum meira mannvirki en Pýramídinn mikli er.
Myndin er tekin af eystra bakka Nílar, og bera Pýramídarnir hátt
við himin hinum megin fljótsins.
sjávar. Er óhætt að reikna með,
að 40% af samanlögðu vatns-
magni fljótsins komi þar af leið-
andi ekki að notum til áveitu.
NYJA STIFLAN ER MIKLUM
ERFIÐLEIKUM BUNDIN
Egypska stjórnin skipaði árið
1953 nefnd, sem rannsaka átti
möguleika á endurbótum á gömlu
stíflunni — eða byggingu nýrr-
ar. Komst nefndin að þeirri nið-
urstöðu, að hagkvæmast yrði að
byggja nýja stíflu skammt fyrir
sunnan þá gömlu. Þó voru tvenn-
ir erfiðleikar í því sambandi, sem
virtust lítt yfirstíganlegir. f
fyrsta lagi yrði verkið ofviða
efnahagi Egypta — og í öðru
lagi mundi hinn nýi stífluveggur
leggja stórt landsvæði innan
landamæra Sudans undir vatn.
FJÁRHAGSÖRDUGLEIKAR
Fjármagnið, sem til hinnar
nýju stíflu þarf, er geysilegt.
Upphæðirnar, sem nefndar hafa
verið eru allt frá 12 til 23 mill-
jörðum ísl. króna. En fjárútlát
þessi eru Egyptum ofviða, þrátt
fyrir að reiknað væri með lægstu
áætlunum.
Egyptar leituðu þá hófanna hjá
Alþjóðabankanum, en hann dauf-
heyrðist í fyrstu við öllum slík-
um lánbeiðnum. En þá komu
nýir aðilar til sögunnar, sem áttu
eftir að breyta öllum gangi mál-
anna. Rússar byrjuðu að viðra
sig upp við Egypta — og árang-
urinn var sá, að kommúnistar
sendu þeim ógrynnin öll af vopn-
um. í haust mun svo hafa borizt
boð frá Kreml þess efnis, að
Rússar væru reiðubúnir til þess
að veita Egyptum lán til fram-
kvæmdanna.
NASSER ÞÓTTIST SKYNJA
HÆTTUNA
Nasser sá, að það gat haft
hættulegar afleiðingar í för með
sér fyrir Egypta, að þeir snéru
sér algerlega í austur. Þeir höfðu
þegið mikil vopn frá kommún-
istum — og tækju þeir lán hjá
þeim til stíflubyggingarinnar,
mundu þeir þar með reisa vegg
milli sín og hinna frjálsu þjóða.
En hættulegra yrði það þó fyrir
Egypta, að með slíkri alhliða
aðstoð af hendi Rússa, efldust
ítök þeirra í Egyptalandi um of
— og Nasser þorði ekki að hætta
á slíkt.
Efnahagsmálaráðherra Egypta-
lands, Moneim, fór því í skyndi
til Washington til viðræðna við
ráðamenn þar. Árangurinn af
þessari för Moneims var sá, að
bæði Bretar og Bandaríkjamenn
buðu Egyptum efnahagslega að-
stoð. Alþjóðabankinn kom síðan
í kjölfarið, eins og flestum mun
nú vera kunnugt.
Framh. á bls. 31
ÞAÐ er mjög algengt að unga-
börn sjúgi á sér fingur og
mun það vera af eðlilegri þörf.
En þörfin fyrir að sjúga er mjög
misjafnlega mikil hjá hinum ein-
stöku börnum. Sumum nægir að
sjúga á meðan þau eru að tæma !
brjóstið eða pelann, en önnur 1
hafa þörf fyrir að sjúga bæði
lengur og oftar og þá uppgötva ,
þau fljótlega að hægt er að not- j
ast við fingurinn.
Sagt er að brjóstabörnum sé
ekki eins tamt að sjúga fingur
eins og börnum sem drekka úr
pela. Ef það er rétt mun ástæðan
sennilega vera sú að móðirin læt-
ur barnið nokkurn veginn um
það hve lengi það liggur við
brjóstið, en þegar barnið sem
drekkur úr pela hefur tæmt hann
er pelinn tekinn burt.
Það er þó engin ástæða til að
víkja að verulegu leyti frá fyrri
reglum um máltíðir brjóstabarna.
Barn sem hefur fengið nægju sína
á 10 mínútum á ekki að liggja
við brjóstið í 40 mínútur. Stund-
um er gott ráð að setja mjög
lítil göt á „túttu“ pelabarnsins til
þess að það geti fullnægt hvöt
sinni til að sjúga um leið og það
tekur til sín mjólkina.
— Hvað er þá um „snuðið“ að
segja?
— Auðvitað er hægt að notast
við fingurinn í staðinn fyrir
snuðið. En áðallega eru tvær
ástæður fyrir því að læknar hafa
verið því mótfallnir að börnin
séu vanin á að hafa „snuð“.
1) Þeim hefur fundizt það óeðli
lega að beinlínis kenna börnum
að þykja vænt um „snuð“, þó þau
hafi ef til vill enga þörf fyrir
það. Mörgum börnum er „snuð“
alveg óþarft, en ef snuði er stung
ið þráfaldlega upp í það, þá getur
vel svo farið að barnið láti sér
það lynda fyrst í stað, en verði
það síðan ómissandi. Því á að
kenna börnum slíkan óþarfa ef
þau verða honum síðar háð?
Ungabarn sem hefur vanizt
„snuði“ fer að gráta um leið og
„snuðið“ dettur út úr því.
2) Ef ekki er gætt hins fyllsta
hreinlætis getur „snuðið“ oft haft
áhættu í för með sér. Að vísu
‘ geta þeir sem eru með og þeir
sem eru á móti „snuðinu" deilt
um þetta atriði lengi án þess að
j komast að nokkurri niðurstöðu.
Þegar sá sem er á móti segir:
, „snuðið" getur dottið á gólfið,
en það gerir fingurinn ekki, þá
svarar hinn: ef ,,snuðið“ óhreink-
ast, þá má sjóða það, en ekki er
hægt að sjóða fingurinn. Ef lækn
ar væru sannfærðir um að í
hvert sinn sem ,,snuð“ óhreink-
ast væri það soðið, áður en því
væri stungið aftur upp í barnið,
þá skipti ef til vill öðru máli, því
ekki er hægt að neita því að
„snuðið“ er til bóta þegar um
óróleg börn er að ræða.
Ekki er hægt að skýra á sama
hátt þegar stærri börn gera sér
það að venju að sjúga fingurinn,
eins og þegar ungabörn gera það.
Þá orsakast það af því að barn-
ið finnur einhverja huggun í
vandamálum tilverunnar með því
að sjúga fingurinn. Þumalfing-
inum er stungið í munnin, þegar
barninu finnst það vera útundan,
þegar því leiðist eða þegar það
er þreytt, ef stöðugt er verið að
setja ofan í við það, ef það fær
aldrei að gera það sem það lang-
ar til að gera, þegar það er hrætt
eða kvíðafullt fyrir einhverju.
Venjulega er hér um að ræða
börn sem höfðu mikla þörf fyrir
að sjúga frá fæðingu. Sjaldan
byrja börn á því að sjúga fingur
þegar þau eru komin á annað ár.
Ef tekið er tillit til þess hverj-
ar eru orsakir þess að stærri börn
sjúga fingur, liggur það í augum
uppi að ekki er ráðlegt að refsa
þeim eða þvinga þau til að hætta.
Hvoru tveggja gerir aðeins illt
verra. Menn ættu heldur að minn
ast þess að börn, sem að öllu
leyti eru heilbrigð, líkamlega og
andlega, og sem líður vel og una
sér vel, sjúga sjaldan fingurinn.
Gerir þá nokkuð til þótt unga-
börn sjúgi fingurinn?
— Á meðan börnin eru tann-
laus, gerir það ekkert. Fingurinn
þolir það vel. Ef börnin halda
áfram að sjúga fingurinn eftir að
mjólkurtennurnar eru komnar,
getur það stundum orsakað að
framtennurnar ganga fram i efri
góm og framtennurnar í neðri
góm ganga inn. En venjulega lag
ast það aftur af sjálfu sér, án þess
að það skaði kjálkann eða full-
orðinstennurnar.
Nigeríumenn
ánægðir með
ísl. skreiðina
FRÁ Samlagi skreiðarframleið-
enda hefur blaðinu borizt skýrsla
Braga Eiríkssonar fulltrúa, um
ferð hans á vegum samlagsins til
Afríku.
Þangað er nú seld árlega skreið
í allstórum stíl, svo íslenzka
skreiðin er orðin vel þekkt verzl-
unarvara í Nigeríu og brezku og
frönsku Cameroon. Er innflutn-
ingurinn langsamlega mestur til
Nigeríu.
Það kemur fram í skýrslunni,
að ísl. skreiðin er í góðu áliti
þar syðra. Ríkisstjórnin í Nig-
eríu t. d. er mjög ánægð með
skreiðina. Innflutningur hennar
þangað hafði haft það m. a. í för
með sér, að verðið er frekar við
hæfi almennings. Ríkisstjórnin
þar hefur mikinn hug á því, að
fá sem allra bezta vitneskju um
framleiðsluhætti hér.
Eitt mesta vandamál allra
skreiðarinnflytjenda í þessum
Afríkulöndum er stærð skreiðar-
farmanna. Vegná strjálla skipa-
ferða til Nigeríu, berst oftast of
mikið að í einu.
í skýrslunni bendir Bragi Ei-
ríksson á þrjú veigamikil atriði
í sambandi við skreiðarfram-
leiðsluna. Hausun er áfátt, of lítið
af hnakkafiskinum fylgir bolnum,
en á norsku skreiðinni er hnakka
fiskurinn allur með. Neytendur
skýrðu Braga frá því að þeir
keyptu fyrst á markaðnum þá
skreið, sem hnakkafiskurinn væri
á, en síðan er hinn fiskurinn
keyptur. Bragi getur þess að
skreiðin sé matreidd á þann hátt
að bleyta hana upp, síðan er hún
soðin með kryddi, ávöxtum og
grænmeti í mauk eða stöppu.
Annað atriði, sem hann bendir
á í skýrslunni er nauðsyn þess,
að fiskurinn hangi á lífoddanum,
með því verður hann fallegri út-
lits. Þriðja atriðið er, að það
kemur fyrir, að fiskurinn bogni
eða brotni þegar honum er þrýst
saman um leið og vírbinding hans
fer fram.
Varð umlir rafmagns
sfaur oa færbrofnaði
AKRANESI, 3. marz. — Fyrir
réttum hálfum mánuði, varð það
slys upp við Belgsholt í Mela-
sveit, að maður lærbrotnaði, er
verið var að losa rafmagnsstaura
af bíl. — Var það Björgvin Ól-
afsson bílstjóri, til heimilis að
Suðurgötu 94, Akranesi.
Björgvin kom með bíl sinn
fermdan rafmagnsstaurum er losa
átti í Belgsholtslandi, en er búið
var að leysa bóndin af hlassinu,
rann bíllinn til. Björgvin skauzt
inn í bílinn til þess að setja hann
í gír, en er hann fór út aftur,
hrundu tveir staurar á hann með
þeim afleiðingum að hann lær-
brotnaði.
Símað var eftir héraðslæknin-
um á Akranesi og sjúkrabíl. Var
Björgvin fluttur í sjúkrahúsið á
Akranesi og þar gert að sárum
hans. Honum er nú farið að líða
vonum fremur. •—Oddur.