Morgunblaðið - 08.03.1956, Blaðsíða 12

28
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 8. marz 1956

I
ttff og annaö frá Fqareyjum
!
Þrjár milljónsr bruggara
í Frakklartdi

í KLAKKSVÍK hefur allt verið
rólegt að kalla upp á síðkastið.
Þó’ h'ef ur gætt nokkurrar óánægju
bæjarbúa vegna réttarhaldanna
og dómanna'í málum út af óeirð-
unutii s. 1. haust. Kom margt fram
í réttarhöldunum, er áður var
ekkí kunnugt. Fóru þau fram í
Þórs,höín. Réttarhöldin fóru fram
að Viðstöddu vopnuðu lögreglu-
liði, óg var almenningi meinaður
aðgangur.
Eiím hinna ákærðu, Viggo
Jöeösen og kona hans áttu silfur-
brúðk'tup í byrjun desember, en
þá hafði hann hlotið dóm sinn.
Hefuj silfurbrúðkaupi sjaldan
verið eins vel fagnað í Klakks-
vík sem þessu. Lúðrasveit lék til
heiðurs hjónunum, og flaggað var
um állan bæinn.
EiScher Heinesen, hafnarstjóri
í; Klbkksvík, sem fékk þyngsta
dóminn eftir réttarhöldin, 1 % árs
igelsi, var settur í Þinganes-
angeisið í Þórshöfn, en dómin-
r iVar áfrýjaö til Landsréttar
Ðanmörku.' Mun Heine-
áen ikjálfur maeta í réttinum í
Kaupmannahöfn.
SKIP BRENNUIt í HAFI
Nokkrum dögum fyrir jól kom
upp eldur í færeyska fiskiskip-
mti Götunes, þegar það var á
sigtaigu út af Mykinesi, sem er
vestast í Færeyjum. Bjargaðist
áhöfnin um borð í bátinn Sökan,
sem kom til aðstoðar. Nokkrum
stundum síðar hafði eldurinn
gereyðilagt skipið, og sökk það
skömmu síðar. Skipið var nýupp-
gert og var í fyrstu veiðiföi sinni
á árinu. Rússneskt skip kom
einnig til hjálpar Götunesi, eftir
að áhöfnin var komin um bcrð
í Sökina, og reyndi að taka skip-
ið í tog, en það misheppnaðist.
Báturinn Sökan hafði þrem
vikum áður siglt á Klakksvíkur-
bátinn „Mækjuvík“ í mynni
Klakksvíkur, við tangann undir
fjallinu Klakki, með þeim afleið-
ingum, að „Mækjuvík" sökk 3
mínútum síðar. Var báturinn að
koma úr róðri fullfermdur. Mann
björg varð.
Nýlega er kominn út fyrsti
hluti af Siglingasögu Færeyja
(Föroya siglingersöga), eftir Pál
J. Nolsöe, skjaiavörð. Er þetta
mjög fróðlegt rit og skemmti-
legt. Mikill hluti fyrstu bókar-
ínnar fjallar um hinn þekkta sjó-
garp Nólseyjar-Pál. Bókin er 368
bls. að slíero.
Allgóður afli var hjá hinum
stærri fiskibátum Færeyinga í
desembermánuði, einkum línu-
bátum um miðjan mánuðinn.
FÆREYSK LISTSÝNING í
KAUPMANNAHÖFN
Eins og áður hefur verið sagt
frá í Mbl., héldu færeyskir lista-
menn sýningu á verkum sínum í
Kaupmannahöfn í desember.
Vakti hún mikið umtal í dönsk-
um blöðum og útvarpi. Fengu
margir listamannanna lofssam-
leg urnmæii, og seldust margar
myndir þeirra strax fyrsta dag-
inn. Forsætisráðherra Dana, H.
C. Hansen, hélt ræðu við opnun
sýningarinnar, sem haldin var í
sýningarsöiunum hjá „Der. Frie
Udsti!ling“. Formaður færeyska
listaféiagsins, H. D. Joensen,
iandsiæknir, var viðstaddur hina
hátiðlegu opnun.
Um tuttugu færeyrskir lista-
menn tóku þátt í þessari sýningu.
Af þeirn skal helzt nefna þá
Mykines, William Heinesen,
Kampmann, Janus Kamban,
Fríðu Zachariassen og Stefan
Dáni'isen. Beztu ummælin í blöð
unum hlaut Mykines. Auk hans
var einna mest rætt um Stefan
Danie'sen frá Nólsey, einn yngsta
málaranna. Alls voru um 150
málverk og höggmyndir á sýn-
ingunni.
Fréttabréf til Morgunblabsins
Frá Klakksvík
Þórshafnarbúar hafa ráðhús-
vandamál, engu síður en Reyk-
víkingar. Er mjög þröngt um bæj
arskrifstofurnar í Þórshöfn í nú-
verandi húsnæði. En nýlega kom
sú snjalla tillaga fram á bæjar-
stjórnarfundi þar, að gera gamla
barnaskólahúsið í bænum að ráð-
húsi Þórshafnar, þegar nýi barna
skólinn, sem er stærðar nýbygg-
ing, hefur verið tekinn í notkun.
DANIR NEITUÐU UM ÁBYRGÐ
Lánbeiðni þeirra (50 millj.
fær. kr.), sem Færeyingar sendu
Englendingum í sumar, hefur nú
verið vísað frá, vegna þess að
Danir veita ekki ríkisábyrgð fyr-
ir láninu. Ef lánið hefði fengist
átti að nota það til uppbygging-
ar togaraflotanum í Færeyjum
og til verksmiðjubygginga.
Færeyingar samglöddust ís-
lendingum, er það spurðist, að
íslendingur hefði hlotið Nóbels-
verðlaunin. Komst færeyska
blaðið Dagblaðið svo að orði við
það tilefni:
„Millurn teirra sum fáa heið-
urslönina í Stockhólmi, er ís-
lendski rithövundurin Halldór
Kiljan Laxnes. Verður tað rokn-
að fyri serstakan heiður fyrir ís-
land, at hann fekk heiðurslönina.
íslendska stjórnin hevur sett
fram uppskot um, at Laxnes skal
ikki gjalda skatt av heiðurslön-
inni — annars kom jú lítið at
verða eftir av henni til hansara.
Á Landsbókasavninum (í Þórs-
höfn) finnast nógvar av bókum
Laxnesar“.
SEÐLAR INNKALLADIR
Allir gamlir færeyskir pen-
ingaseðlar voru innkallaðir fyrir
áramótin. Féllu þeir úr gildi þá,
og er nú ekki hægt að fá þá inn-
leysta, hvorki í bönkum í Fær-
eyjum eða Danmörku.
Eitt skipanna í rússneska veiði-
flotanum við Færeyjar, síldveiði-
skip nr. 186, strandaði norðan
við Eiðisbyggð fáum dögum fyr-
ir jól. Einn af áhöfninni hætti
sér í land, en hlaut við það illt
fótbrot. Leizt hinum Rússunum
ekki á blikuna og héldu kyrru
fyrir í skipinu um stund, en þeg-
ar það var mjög hætt komið af
leka, fóru þeir allir að lokum á
land, um tuttugu að tölu. Fengu
þeir góðar viðtökur hjá fólkinu
í Eiðisbyggð, en sama dag kom
dráttarbáturinn Purga, frá flot-
anum og sótti þá. Þá var mikill
sjór kominn í skipið.
Útflutningur frá Færeyjum,
jan.—sept. 1955 var tæpar 40
millj. fær. króna, móti 47%
millj. á sama tíma árið áður.
Aðalút.flutningsafurðirnar eru
saltfiskur, síld og lýsi.
—Fréttaritari.
ÞŒeMM tmsS®sk£ £ kám
£ Rau&astsndshreppi
Kennt um slæmum fóbrum
Hvallátrum, Rauðasandshreppi, 6. marz.
TÍÐARFAR var ágætt í Rauðasandshreppi seinnipart Þorra og
framan af Góu. Var þá snjólétt og jörð víða auð. Fyrir um
það bil viku síðan, gerði frost og talsverða snjóa.
VEGIR BÍLFÆRIR
Bílvegir hafa verið færir innan
hreppsins fram til þessa. Að vísu
þurfti að moka vegi nú eftir
hretið víða í hreppnum, en vel
tekizt að halda þeim opnum. Er
nú bíifært að Látrum.
FÉ LÉTT Á FÓDRUM
Fé hefur verið létt á fóðrum
í vetur, enda hefur verið hægt
að beita því með gjöf flesta daga.
Fjörubeit hefur verið ágæt á
þeim stöðum sem um hana er
að ræða.
VEIKI í KÚM
Talsvert hefur borið á lasleíka
í kúm í hreppnum. Á Hvalskeri
kvað svo mikið að þessu, að
slátra þurfti tveimur kúm. Einn-
ig þurfti að slátra tveimur öðr-
um á Rauðasandi. Á öðrum bæj-
um hafa kýrnar veikzt, en ekki
alvarlega. Er um kennt slæmum
fóðrum.
GOTT HEILSUFAR
Heilsufar hefur verið gott að
telja má í sveitinni, að imdan-
teknu því, að mænuveiki hefur
stungið sér niður á nokkrum
bæjum, en álvarleg tilfelli hafa
engin orðið.
FUNDAHÖLD
Á föstudag og laugardag s.l.
voru haldnir í Örlygshöfn spari-
sjóðsfundur, almennur hrepps-
fundur, búnaðarfélagsfundur og
aðalfundur slysavamadeildarinn-
ar Bræðrabandið.

v \ \.i

m
»H ULOFUN ARHKIINGAR
14 karaca og 18 karata
PIERRE MENDÉS FRANCE hinn
víðkunni franski stjórnmálamað-
ur er algjör bindindismaður og
afskipti hans af áíengismálum
Frakka hafa vakið heimsathygli.
En það leikur ekki á tveim tung-
um, að hann er ekki einn um þá
skoðun frammá-manna Frakk-
lands, að ástand éfengismálanna
þar í landi, sé eitt alvarlegasta
og um leið erfiðasta vandamál,
sem þjóðin á við að glíma nú.
Nýlega birti blaðið Jeune
Europe, sem er málgagn „Æsku-
lýðshreyfingar Evrópu“ í Frakk-
landi undir fyrirsögmnni „Kven-
fólkið kýs gegn áfengisklíkunni“
frásögn af ráðstefnu, sem haldin
var um áramótin síðustu í París
þar sem vísindamenn og stjórn-
málamenn ræddu áfengismálin.
Hin franska landsnefnd gegn
áfengisbölinu boðaði til ráðstefn-
unnar. Meðal þeirra sem þátt
tóku í ráðstefnunni, voru: Rhoda-
in aðalritari hjálparsamtaka
katólikka, Charles Westphal próf.
varaforseti mótmælendasam-
bandsins Heuyer prófessor, yfir-
maður borgarsjúkrahúss Parísar
og Eugéne Claudius-Petit fyrr-
um ráðherra, svo nokkur nöfn
séu nefnd.
Frummælandi var Heuyer
prófessor og vakti ræða hans
mikla athygli. Meðan á styrjöld-
irlni stóð og nokkru eftir hana,
sagði hann, fór tala áfengis-
sjúklinga mjög fækkandi í Frakk
landi, en eftir því sem linað var
á hömlunum jókst tala þeirra
aftur svo og dauðsföll af völdum
áfengisneyzlunnar. Af hverj um
þrem atvinnuslysum eru tvö
vegna drykkjuskapar. Af drýgð-
um glæpum eru 40% — og sum-
um tilfellum allt að 72% af völd-
um áfengisins.
í ljósi þessara staðreynda, leit
Heuyer prófessor svo á, að fyrir-
huguð aukning sjúkrahúsa, með
byggingu tólf nýrra geðsjúkdóma
hæla, myndi hvergi nærri nægi-
legt.
Claudius-Petit fyrrum ráðherra
sagði meðal annars: Erindi mitt
mun hafa á sér nokkurn pólitísk-
an blæ. Á þjóðþingi voru er klíka
áfengisformælenda, sem er skip-
uð þingmönnum yst frá vinstri
og ýst frá hægri og allt þar á
milli — tengdir ósýnilegum
böndum og stjórnað að ósýnileg-
um leiðum.
Allt frá lokum fýrri heims-
styrjaldar hefur franska ríkið
,,yfirtekið“ alla offramleiðslu
áfengisframleiðenda, án nokkurs
gagns og nú nemur sú upphæð
sem varið er til kaupa af ríkis-
ins hálfu á þessari offramleiðslu
um 35 milljörðum. Árið 1954,
sagði Claudius-Petit, jókst áfeng-
isframleiðslan um 78 milljónir
hektólítra. Ekki var hægt að
losna við nema 60 milljónir
hektólítra, en því sem eftir var,
hefur verið breitt í brennivín.
Það kostaði 20 milljarða.
Þrjár milljónir opinberra
áfengisbruggara framleiða um
600 þúsund hektólítra áfengis.
En sannleikurinn er sá að þessa
tölu má margfalda með tveim.
En á vegum hinna 3 millj. brenni-
vínsbruggara, lætur nærri að
muni vera um átta til níu millj.
kjósenda, það skýrir vissulega
áhrifin á þjóðþingið og ýmsa
fulltrúa þar í afstöðunni til
áfengisframleiðslunnar. Til þeirr
ar afstöðu taka engin flokks-
bönd. Hægri og vinstri fallast
þar í faðma. Til styrkt.ar áfengis-
bruggurunum kaupir franska
ríkið áfengið á 70 franka líterinn
en selur hann aftur á 22 franka.
Afleiðingarnar eru augljósar’
Árið 1955 kostaði áfengis-
neyzlan frönsku þjóðma um 215
milljarði, upphæð sem samsvar-
aði byggingarkostnaði húsa yfir
430 þúsundir manna.
Gleðilegt tímanna tákn er þó
það, sagði Claudius-Petit að lok-
um, að konur Frakklands eru nú
sem óðast aðhertýgjast til baráttu
gegn allri þessari áfengisómenn-
ingu, sem oss hefur herjað um
of langt skeið. En vissulega eru
það og konurnar, sem harðast
hafa orðið fyrir barðinu á áfeng-
inu.
(Áfengisvarnarnefnd Rvíkur).
1
RÚSSNESKA tónskáldið Aram
Katshatúrian hefur skrifað hlý-
lega grein um ameríska tónskáld-
ið George Gershwin í tímaritið
„News“, sem gefið er út á #nsku
í Moskvu.
Katshatúrian sagði, að Gersh-
win væri „sannur tónsmíðamc ist-
ari og tónskáld, sem ævilrngt
hefði notið almennrar viðurkenn
ingar alþýðu manna og væri aug
sýnilega of lítils metinn af öðrum
tónskáldum". Og rússneska tón-
skáldið heldur áfram og segir:
„Nú eru liðin 18 ár frá því að
Gershwin lézt. Þúsundir af són-
ötum, sinfóníum og kvartettum,
sem samin hafa verið á þessum
árum hafa horfið í gleymskunnar
djúp. En tónverk Gershwins lifa
og ávaxtast. Þau eru komin í tölu
sígildra tónverka, sem ameríska
þjóðin er réttilega hreykin af og
nú á tímum ér því ekki hægt að
tála um ameríska tónlist án þess
að taka tillit til tónlistararfsins,
sem George Gershwin lét eftir
sig“.
Hinn 26. desember s.l. hófust
sýningar á hinni frægu negra-
óperu George Gershwins „Porgy
and Bess“, í Leningrad. Óperuna
sýndi amerískur leikflokkur, sem
undanfarin fjögur ár hefur ferð-
azt um flest lönd Evrópu og S.-
Ameríku. Hann er talinn vera
fyrsti ameríski leikflokkurinn,
sem heimsækir Ráðstjórnarríkin.
Stórblaðið New York Times seg-
ir, að í lok frumsýningarinnar á
óperunni í Leningrad, hafi áheyr-
endur staðið og klappað í meira
en 10 mínútur. Sendiherra Banda
ríkjanna, Charles E. Bohlen, og
háttsettir rússneskir embættis-
menn héldu ræður að sýning-
unni lokinni.
Lify Pons hefur
sungið 25 ár yið
Mefropéiít
an
•tass
HIN fræga kólóratúr-sópran-
söngkona, Lily Pons, var heiðr-
uð í Metrópólítanópex unni hinn
3 janúar s.l. Ákveðið var að halda
hátíðasýningu til að minnast þess
að 25 ár eru liðin síðan hún kom
fyrst fram hjá Metrópólítanóper-
unni. Það var hinn 3. janúar 1931
og fór hún þá með aðalhlutverk-
ið í „Lucía di Lammermoor". Á
hátíðasýningunni mun Lily Pons
syngja hlutverk Gildu úr Rigó-
letto, Lúcíu úr Lucia di Lammer-
moor og aríur úr óperunum
Linda di Chamouix, Mignon,
Lakme og Le Rossignol,
Aðeins eínu sinni áður hefur
Metrópólítanóperan haldið slíka
hátíðasýningu, en það var árið
1918 til heiðurs Enrico Caruso.
Voru þá liðin 25 ár, frá því að
hann byrjaði að syngja í óperum,
en hafði þó ekki starfað við
Metrópólítanóperuna allan þanht
tíma.
Starfsferill Lily Pons er ein-
stæður meðal óperusöngvara og
í sögu Metrópólítanóperunnar. —
I Lucrezia Bori hafði sungið hjá
Metrópólítanóperunni í 24 ár, er
hún dró sig í hlé árið 1936. Rosa
Ponselle söng í óperum í 20 ár,
Emma Eames í 19 ár og Ger-
I aldine Farrar í 16 ár. Lily Pons
hefur aldrei misst úr neitt starfs-
ár á þessu tímabili. í vetur mun
hún koma fram á ómleik-
um auk þess sem hún syngur í
1 óperum og í sjónvarpi.