Morgunblaðið - 26.05.1957, Blaðsíða 9

Sunnudagur 26. maí 1957
MORGUNBIAÐ1Ð
75 ára á morgun:
Þórarinn Dósótheusson
frá Þernuvík
Gréta Garbo og John Gilbert í
raunveruleiki?
ið voru þau perluvinir, bitt
veifið yrtu þau varla hvort á
annað.
í hlutverki Önnu Karenínu þótti
Garbo hafa sannað, að hún væri
raunveruleg listakona, sem vald-
ið gæti erfiðum viðfangsefnum.
Og næsta verkefni Grétu var að
leika Söru Bernhardt í kvik-
myndinni „Dásamleg kona“. Still
er lagði sig allan fram til að
reyna að fá í hendur leikstjórn
þessarar kvikmyndar, en árang-
urslaust. Landi hans og starfs-
bróðir, Victor Sjöström, hreppti
hnossið. Stiller hafði orðið ósátt-
ur við forráðamenn Paramounts,
og hann sá því þann kost vænst-
an að hverfa aftur heim til
Stokkhólms. Garbo og Stiller
kvöddust grátandi. „Við sjáumst
bráðlega“, hrópaði Garbo, þegar
lestin brunaði af stað.
I.ÁT STILLERS
En margt fer öðru vísi en
ætlað er. Stilier þjáðist af
ólæknandi blóðsjúkdómi og
lézt skömmu eftir að hann
kom heim. Garbo var að
æfingum á myndinni „Villt
brönugrös“, er hún frétti lát
hans. Enn er deilt um það,
hvort Garbo og Stiller hafi
elskað hvort annað. Hún kvað
einu sinni hafa sagt: „Ef ég
hefði getað orðið ástfangin af
nokkrum manni, var ekki um
annan að ræða en Mauritz
Stiiler“.
o—ár—o
í árslok 1928 fór Gréta í heim-
Bókn til Stokkhólms. Hún fór
þessa för til að hvfla sig — til
að sofa, eins og hún orðaði það
sjálf. En hún komst fijótt að
raun um, að heimsfræg kvik-
myndaleikkona á hvergi griða-
atað — og ef til vill sízt í heima-
landi sínu. Er von var á Grétu
til Hollywood, biðu margir for-
ráðamenn MGM á járnbrautar-
stöðinni auk fjölda blaðamanna
og aðdáenda. En Gréta kom ekki.
Hún hafði farið úr lestinni í San
Bernardino til að hitta John
Gilbert. En þess var ekki langt
að bíða, að Garbo yrði aftur
þreytt á bónorðum Gilberts, og
honum varð loks ljóst, að ást
hans var vonlaus og þau skildu
að skiptum.
„Ég VONA AÐ GILBERT
VERÐI MJÖG HAMINGJtT-
SAMUR“
Gréta var stödd á Catalinaeyju,
þar sem kvikmyndin „Siðferði
konu“ var tekin, er hún frétti,
að John Gilbert væri kvæntur.
„Ástriðum“. Var það leikur eða
Blaðamaður nokkur hafði leigt
sér flugvél til að geta orðið fyrst-
ur til að sýna henni fyrirsagnir
blaðanna. Hún var fáorð að
vanda. „Ég vona, að Gilbert verði
mjög hamingjusamur". Gilbert
lét hins vegar hafa það eftir sér,
að hann hefði saknað hennar
hvern dag, síðan þau skildu.
En nú var Gréta meir einmana
en áður. Hún hafði flutt úr
Miramargistihúsinu til Beverley
Hills gistihússins. En ásókn að-
dáenda hennar var svo mikil, að
hún sá þann kost vænstan að
flýja. Edington tók einbýlishús á
leigu fyrir hana við Chevy Chase
Drive, kyrrláta götu. í margar
vikur hélt hún heimilisfangi sínu
leyndu.
„SKANDINAVISKI
SFINXINN“
Hún vildi fela sig fyrir um-
heiminum, og það gaf goðsögn-
inni um hina leyndardómsfullu
konu byr undir báða vængi. í
blaðagreinum var hún kölluð
„konan, sem lokar sig inni“,
„Skandinaviski sfinxinn", og svo
mætti lengi telja. Og Gréta kunni
einverunni vel. Hún synti í sund-
lauginni, lá í sólbaði, fór í göngu-
ferðir, stundaði reiðmennsku eða
sótti kvikmyndahús í frístundum
sínum. Eftirlætistónlist hennar
var söngur Soffíu Tucker. Bók-
menntasmekkur hennar risti ekki
heldur djúpt. Hún las aðallega
kvikmyndablöð og klippti út úr
þeim greinar um sjálfa sig til að
senda móður sinni.
„SVEITASTÚLKAN VIÐ
CHEVY CHASE“
En smám saman tók Gréta að
skríða út úr hýðinu. Hún safnaði
um sig fámennum kunningjahóp.
Einkum geðjaðist henni vel að
Jaques Feyder og konu hans.
Samkvæmt ósk hennar var hon-
um falin leikstjórn síðustu þöglu
myndarinnar, sem hún lék í,
„Kossmum“.
Gréta hafði engan áhuga á að
taka þátt í samkvæmisiífinu í
Hollywood og afsakaði sig oft-
ast með því, að hún væii veik.
Oft átti hún það til að láta segja,
að hún væri ekki heima, jafnvel
þó að vinir hennar ættu í hlut.
Oft neitaði hún að tala við nokk-
urn dögum og jafnvel vikum sam-
an. Þá fór hún í gönguferðir,
svaf eða las. Hún gaf aldrei nein-
ar skýringar á þessu framferði
sínu, en það varð til þess, að
vinir hennar kölluðu hana sín á
milli „sveitastúlkuna við Chevy
Chase“.
ir fjórum árum. Brá hann búi
sinu í svipaðan mund.
Þórarinn í Þernuvík er dreng-
ur hinn bezti, hreinn og beinn í
allri framkomu, hjálpfús og
greiðvikinn. Gestrisin voru þau
hjón bæði í bezta lagi og lá
margra leið um heimili þeirra.
Námskeið í blokkflautuleik
á vegum frsebslumálastjórnarinnor
Á MORGUN, mánudaginn 27.
maí, á Þórarinn Dósótheusson,
fyrrum bóndi í Þernuvík í Ögur-
sveit, 75 ára afmæli. Þessi heið-
ursmaður sem nýtur vinsælda og
virðingar heima í sveit sinni
heldur nú sjötíu og fimm ára af-
mæli sitt hátíðlegt hjá börnum
sínum og tengdasyni hér í
Reykjavík. En enda þótt hann
hafi látið af búskap er hann þó
ennþá búsettur heima í Ögur-
hreppi og dvelur þar á sumrum.
Þórarinn er fæddur á Svein-
húsum í Reykf arfjarðarhreppi.
Ölst hann þar upp og aflaði sér
þeirrar menntunar, sem þá var
fáanleg ungum mönnum. Hann
fór í unglingaskóla á ísafirði og
mun sr. Bjarni Jónsson, núv.
vígslubiskup hafa verið einn af
kennurum hans þar. En hann var
þá skólastjóri á ísafirði.
Síðar fór Þórarinn í bændaskól
atm á Hvanneyri og aflaði si
þar búfræðiþekkingar.
Árið 1910 hóf hann búskap
Þernuvík og bjó þar frarn til árs-
ins 1953 eða hátt á fjórða ára-
tug. | BLOKKFUAUTAN
Þernuvík er ekki stór jörð og: Notkun einfaldra hljóðfæra
Þórarinn mun ekki hafa búið átvið tónlistarkennslu hefur mjög
rutt sér til rúms meðal nágranna-
þjóðanna síðustu árin. Má þar
fyrst nefna blokkflautuna sem
náð hefur gífurlegri útbreiðslu
og miklum vinsældum í Þýzka-
landi, Svisslandi og víðar, þar
sem tónlistarkennsla er á hvað
hæstu stigi. Hér á landi er blokk-
flautan hins vegar lítt þekkt
hljóðfæri meðal almennings.
Fræðslumálastjórnin hefur nú
ákveðið að ráða bót á þessu með
því að efna til námskeiðs í
blokkflautuleik, sem haldið verð-
ur í Reykjavík dagana 29. maí
til 9. júní og á Akureyri 11.—15,
júní. Þess má geta, að þessa sömu
viku fer fram uppeldismálaþing
á Akureyri. Námskeiðið er eink-
um ætlað kennurum, ekki aðeins
Þar voru öllum búnar hlýjar
innilegar móttökur.
Enda þótt Þórarinn njóti vA
hvildar og umhyggju hjá börn-
um sínum hér syðra, leitar hug-
ur hans með vorinu vestur í sveit
ina hans. Þar stóð lífsbaráttan í
gleði og harmi við önn dagsins.
Og enn vorar vestra, fugl og sel-
ur sveima um víkur og firði, jörð
in grænkar og grasið ilmar. Þá
heldur gamli Þernuvíkurbóndinn
af stað vestur. Hugurinn ber
hann hálfa leið. Lundin er sem
fyrr ör, áhuginn lifandi og hönd-
in starfsfús.
Til hamingju með 75 ára af-
mælið, gamli vinur og sveitungi.
— S. Bj.
Á UNDANFÖRNUM árum hafa
fræðslumálastjórnin og Söng-
kennarafélag fslands efnt til
nokkurra námskeiða fyrir söng-
kennara og áhugamenn um tón-
listnrkennslu. Hefur þar verið
lögð áherzla á að kynna bættar
kennsluaðferðir og nýjungar í
tónlistaruppeldi. Árangurinn af
þessu starfi hefur verið góður,
cnda jafnan úrvals-kennarar
fengnir til kennslunnar.
henni allri. En hann komst þar
vel af, og kom börnunum þar upp
með sæmd. Kona hans var Hall-
dóra Guðjónsdóttir, dugandi á-
gætis kona er reyndist manni
sínum, börnum og heimili hin
traustasta stoð.
Komust 5 barna þeirra til
þroska, en tvö dóu kornung.
Eru fjórar dætur þeirra á lífi,
þær Sigríður, sem gift er Jón-
asi Gunnarssyni, kaupmanni í
Reykjavík, Rannveig, Ásgerður
og Kristín, sem allar eru nú bú-
settar hér syðra. Einn son upp-
kominn misstu þau Halldóra og
Þórarinn. Hét hann Jón og var
hinn mesti efnismaður. Var að
honum hinn mesti mannskaði.
Konu sína missti Þórarinn fyr-
Fréttatilkynning frá U.M.F.Í.
Norrœn œskulýðsvika
NORRÆN æskulýðsmót eru nú
árlega haldin að tilhlutan ung-
mennafélaganna á Norðurlönd-
unum. Mótin eru haldin til skipt-
is í löndunum. Mót þessi standa
yfir í viku og hafa því hlotið
nafnið norræn æskulýðsvika.
Mót þessi hafa verið haldin ár-
lega síðan síðari heimsstyrjöld-
inni lauk. Sumarið 1954 var nor-
ræn æskulýðsvika haldin að
Laugarvatni.
Síðan árið 1948 hafa alltaf
nokkrir íslendingar sótt þessi
mót og verður vafalaust einnig
svo nú.
Á þessum mótum hefir það ver-
ið siður að hvert þátttökuland
’héldi uppi' einu kvöldi og kæmi
þá fram með einhver þau
skemmtialriði, sem kynntu land
og þjóð. Þetta skyldu þeir hafa
í huga, sem hvgsa ér að fara nú
í sumar, en í ár verður norræna
æskulýðsvikan haldin í Ringe-
rike lýðháskóla í Hönefoss, 7.—
14. júlí nk. Hönefoss er ca. 60
km frá Ósló.
Mótið verður sett eftir hádegi
7. júlí og verður slitið laugar-
daginn 13. júlí. Ætlazt er til að
gestir geti farið frá staðnum þeg-
ar á sunnudag.
Margir af forustumönnum ung
mennafélaganna á Norðurlönd-
um munu flytja þarna ávörp og
ræður, ennfremur verður margt
annað til skemmtunar og fróð-
leiks. Dagskráin í heild verður
væntanlega birt síðar.
Allur dvalarkostnaður á Höne-
foss er áætlaður 175.00 norskar
krónur. Fargjald með flugvél
fram og til baka Reykjavík-
Osló, mun vera ísl. kr. 2.646.00,
þá verður að gera ráð fyrir ein
hverjum kostnaði í Osló.
Að endaðri vikunni mun þeim,
sem vilja, gefinn kostur á
tveggja daga hringferð, þannig,
að farið verður frá Hönefoss 14.
júlí kl. 9 að morgni, upp í gegn
um Hallingdal til Gol, þaðan
verður farið yfir fjallið til Vald-
res, gegnum Östre — Slidre, til
hins þekkta vatns Bygdin. Það
an verður farið á bát til Eidsbu
garden, sem heyrir til Jötun-
heima, þar sem fjöllin eru yfir
2000 m há. Frá Eidsbugaarden
verður farið með bílum um Tyin
til Grov í Vestre-Slidre og gist
þar um nóttina. Morguninn eftir,
mánudag, heldur ferðin áfram
gegnum Valdresdalföret, til baka
að Hönefoss og komið þangað kl.
5 síðd., þá er nægur tími til að
ná næturlestinni til Osló.
Fargjaldið fyrir þessa hring-
ferð, er ekki ákveðið enn, en
verður upplýst strax og hægt er.
Væntanlegir þátttakendur í
þessari norrænu æskulýðsviku,
eru beðnir að setja sig í samband
vdð skrifstofu Ungmennafélags
fslands, Edduhúsinu við Lindar-
götu, Reykjavík, sem allra fyrst.
Þar verða gefnar allar nauðsyn-
legar upplýsingar og UMFÍ mun
væntanlega skipuleggja ferðina.
Á norrænu æskulýðsvikuna
eru allir velkomnir.
þeim sem fást við söngkennslu,
heldur og þeim sem kenna al-
mennar greinar. Einnig er nám-
skeiðið opið öðru áhugafólki,
meðan rúm leyfir. Kennslan
verður bæði miðuð við byrjend-
ur og þá sem eitthvað hafa lært
áður. Kennt verður í smáhópum.
I sambandi við námskeiðið verða
einnig leiðbeiningar í kórsöng og
kontradönsum.
KENNARAR
Kennarar á námskeiðinu verða
ungfrú Inge Schmidt frá Köln í
Þýzkalandi og ungfrú Ingibjörg
Blöndal frá Reykjavík. Þátttöku-
gjald verður kr. 100,00 fyrir nám-
skeiðið í Reykjavík, en kr. 70,00
fyrir námskeiðið á AkureyrL
Óskum um einkatíma verður
sinnt, ef kostur er. Blokkflautur
og nótur fást keyptar í tak-
mörkuðu upplagi í sambandi við
námskeiðið.
HLJÓÐFÆRI MEISTARANNA
Ingólfur Guðbrandsson náms-
stjóri skýrði Morgunblaðinu frá
því, að blokkflautan væri meðal
elztu og vinsælustu hljóðfæra.
Það var mjög í hávegum haft á
miðöldum og lengi fram eftir.
Meistarar eins og Bach, Tele-
mann, Hándel o. fl. sömdu mörg
verk fyrir blokkflautuna, og þeg-
ar farið var að leika verk þeirra
á sama hátt og þau höfðu verið
leikin í upphafi, vaknaði aftur
áhugi á blokkflautunni. Er mik-
ið af nýrri tónlist samið fyrir
þetta hljóðfæri. Benda má kenn-
urum á, að blokkflautan getur
auðveldað þeim mjög að halda
uppi söng í skólum, þar sem tón
flautunnar svipar mjög til barns-
raddarinnar. Hér er einstakt
tækifæri til að njóta leiðsagnar
úrvalskennara í meðferð einhvers
ódýrasta og einfaldasta hljóð-
færis, sem völ er á. Kennurum
skal einnig bent á, að þess getur
orðið langt að bíða, að annað
slíkt námskeið verði haldið.
TILKYNNINGAR UM
ÞÁTTTÖKU
Þátttaka óskast tilkynnt sem
allra fyrst og ekki síðar en 25.
maí til Fræðslumálaskrifstofunn-
ar, Arnarhvoli, sími 81340,
Ingólfs Guðbrandssonar söng-
námsstjóra, sími 2990 eða
Hannesar J. Magnússonar skóla-
stjóra á AkureyrL
Nýr forsefi Gæzlu-
verndarráðsins
NEW YORK, 22. maL
JOHN HOOD frá Astralíu var á
mánudaginn kosinn forseti
Gæzluverndarráðs Sameinuðu
þjóðanna, en það fer með mál-
efni þeirra verndarsvæða S. Þ„
sem áður voru nýlendur ákveð-
inna ríkja. Hood, sem hóf feril
sinn sem blaðamaður, hefur ver-
ið sendiherra Ástralíu í Indó-
nesíu og Vestur-ÞýzkalandL
Hann verður forseti ráðsins í eitt
ár og tekur við af Rafik Asha frá
Sýrlandi.