Morgunblaðið - 26.05.1957, Blaðsíða 13

Sunnudagur 26. maí 1957
MORCVNBLAÐIÐ
13
Tekjuafgangur Aburðar-
verksmiðjunnar á fyrra ári
varð 2,5 millj. kr.
ÁburSarsala á árinu nam 37,3 milljónum
AÐALFUNDUR Áburðarverk-
Bmiðjunnar h.f. var haldinn í
Gufunesi 24. maí. Fundarstjóri
var formaður verksmiðjustjórnar,
Vilhjálmur Þór, bankastjóri, og
fundarritari Pétur Gunnarsson,
tilraunastjóri. Mætti Gunnlaugur
Briem, ráðuneytisstjóri, í forföll-
um forsætis- og landbúnaðarráð-
herra fyrir hönd ríkissjóðs.
Formaður flutti ýtarlega
skýrslu stjórnarinnar um rekstur
fyrirtækisins á árinu 1956. Gat
hann þess í upphafi máls síns, að
framleiðsla og rekstur fyrirtækis-
ins hefðu gengið vel á árinu.
Hefði þar hjálpazt að gott ár-
ferði, svo og að starfræksla verk-
smiðjunnar og nýting á tækjum
hennar hefðu orðið góð,
og bar hann fram þakkir til allra
þeirra, er þar hefðu átt hlut að
máli.
353 DAGAR
Skýrði hann frá því, að meðal-
tal framleiðsludaga ársins 1956
hefði verið 353, eða því sem næst
eins og verkfræðingar þeir, sem
skipulögðu verksmiðjuna, hefðu
talið hæst mögulegt. Voru fram-
leiðsludagar 14 fleiri 1956 en á
árinu 1955.
Framleiddar voru samtals á
árinu 21.234 smálestir, og var
það 2.894 smálestum meira en
næsta ár á undan, eða 7,2 smá-
lestum meira á vinnsludag en
árið 1955.
Þá skýrði hann einnig frá því,
að á þeim 2 árum og 9 mánuðum,
sem liðin voru á síðastliðnum ára
mótum frá því að verksmiðjan
tók til starfa hefði komið í ljós,
að með því að næg raforka væri
fyrir hendi gæti verksmiðjan
framleitt 24.000 smálestir Kjarna
áburðar á ári.
AFSKRIFTIR —
TEKJUAFGANGUR
Niðurstöður rekstrarreiknings
ársins 1956 sýna, að þegar lög-
boðnar afskriftir, að upphæð
tæpar 9 milljónir króna, hafa
verið reiknaðar, nam tekjuaf-
gangur kr. 2,5 milljónum. Var
tekjuafgangi þessum varið til
þess að mæta lögboðnum tillög-
um í varasjóð fyrir árið 1956
og til þess að greiða skuld til
varasjóðs fyrir árið 1955, sem
ekki var unnt að greiða vegna
óhagstæðrar rekstrarútkomu fyr-
ir það ár. í varasjóð voru því
lagðar rúmar 2 milljómr króna,
en tæpum 0,5 milljónum króna
varið til niðurgreislu á rekstrar-
halla ársins 1955.
Þá gat formaður þess, að í fyr-
irtæki sem þessu væri raunveru-
lega alltaf um uppbyggingu að
ræða. Hefði vegna nauðsynlegr-
ar tryggingar fyrir rekstur fyrir-
tækisins verið lagt í fjárfestingar,
er námu rúmum 2 millj. kr. á
síðastliðnu ári.
Eixmig skýrði hann frá nýju
fyrirkomulagi, sem komið var á
með geymslu áburðar þannig, að
birgðastöðvar væru nú komnar
úti á landi, þar sem áburðarnotk-
un væri mest. Hefði þessu fyrir-
komulagi verið komið á með sam
vinnu og samningum milli selj-
enda áburðarins í héruðunum
annars vegar og verksmiðjunnar
hins vegar, báðum aðilum og not-
endum áburðarins til hagsældar.
ENGIN INNFLUTNINGSGJÖLD
Þá skýrði hann frá því, að unnt
hefði verið að halda óbreyttu
áburðarverði í ár frá því, sem
var 1956, og byggðist það á hinni
góðu afkomu síðastliðins árs, svo
og á því, að löggjafarvald og
ríkisstjórn hefðu fallizt á að und-
anskilja rekstrarvörur til áburð-
arvinnslunnar innflutnings-
gjöldum, til samræmis við
innfluttan áburð, sem er ekki
háður aðflutningsgjöldum, og
hefði heimild fyrir slíkri niður-
fellingu verið samþykkt á Al-
þingi fyrir skömmu síðan.
Þá ræddi formaður um nauð-
syn þess, að átök yrðu gerð í ís-
lezku athafnalífi til virkjunar
fallvatna til orkuvinnslu, er rennt
gætu stoðum undir aukna iðn-
væðingu í landinu.
HEILDARVERÐMÆTI 1956
Hjálmar Finnsson, framkv.st.,
las upp reikninga félagsins og
skýrði frá nokkrum atriðum í
sambandi við þá. Benti hann með-
al annars á, að orkunotkun verk
smiðjunnar hefði verið því sem
næst jafnmikil og orkunotkun
Rafmagnsveitu Reykjavíkur bæði
árið 1955 og 1956.
Heildarsöluverðmæti á árinu
1956 nam 37,3 milljónum króna,
og var það tæpum 8 milljónum
króna meira en næsta ár á undan.
Stafaði þetta af meira magni
seldu og hærra verði árið 1956
en 1955.
Fundurinn þakkaði s.tjórnend-
um fyrirtækisins störf þeirra, og
flutti Gunnlaugur Briem, ráðu-
neytisstjóri, fyrirtækinu og stjórn
þess sérstakar heilla- og árnað-
aróskir landbúnaðarráðherra.
STJÓRN VERKSMIÐJUNNAR
Endurkjörnir í stjórn Áburðar-
verksmiðjunnar voru þeir Ingólf- I
VIÐ hreinsun mjólkuríláta er
áríðandi mjög að hafa gott mjólk
urhús. Varast ber að hafa það í
beinu sambandi við fjósið, því
að tryggja verður örugglega, að
fjósþefur berist ekki inn í það.
í mjólkurhúsi þarf að vera út-
búnaður til þvotta á mjólkur-
ílátum, handlaug, handþurrkur,
burstar og þvottaefni, enn fremur
grind til að hvolfa ílátunum á
eftir hreinsun. Þó er betra að
hengja þau á vegg. Þar þarf
einnig að vera góð kæliþró.
1. Þegar eftir mjaltir skal
skola ÖU mjólkurílát með köldu
vatni til þess að skola burt mjólk-
urleifar. Hver mínúta, sem mjólk
fær að þoma í ílátunum, bakar
óþarfafyrirhöfn, sem eyðir tíma
og orku. Mjólk er vökvi, en hefur
þó föst efni að geyma, og þessi
efni mynda þétta skán, og þorni
þau alveg, mynda þau mjólkur-
stein.
2. ílátin skulu síðan þvegin úr
heitu "vatni. Bezt er að nota sápu-
laust þvottaefni, svo sem þvotta-
sóda. Sápa hreinsar ekki eins vel
og þvæst ekki heldur vel af. Hún
skilur ávallt eftir þunna húð eða
himnu, og milljónir gerla geta
ur Jónsson, alþingismaður, og
Jón ívarsson, forstjóri. Einnig
var endurkjörinn einn endurskoð
andi, Halldór Kjartansson, for-
stjóri.
Stjórn Áburðarverksmiðjunnar
h.f. skipa nú:
Vilhjálmur Þór, bankastj., form.
Ingólfur Jónsson, alþm.
Jón ívarsson, forstjóri.
Kjartan Ólafsson, skrifstofustj.
Pétur Gunnarsson, tilraunastj.
þrifizt í þeirri himnu. öll flát
skal þrífa með bursta, en alls
ekki tusku. Nauðsynlegt er að
sjóða burstann eftir hverja uotk-
un.
3. Síðan skal skola ílátin með
sjóðandi vatni, það hefur tvenns
konar áhrif. í fyrsta lagi skolar
það burt síðustu leifum af mjólk-
urskán og þvottalegi, og enn
fremur hitar það ílátin svo, að
þau þorna miklu fyrr.
4. Því næst skal hvolfa ílátun-
um á hreina grind eða hengja á
vegg. Varast skal að þurrka
ílátin með klút eða tusku. Þau
eiga að þorna af sjálfu sér.
5. Áður en mjaltir hefjast
næst, skal skola ílátin með gerla-
eyðandi efni, svo sem klórkalki
eða t.d. germidíni, en að því búnu
skola þau með hreinu vatni.
Notkunarreglur: Klórkalk.
Nota skal tvær vel fullar mat-
skeiðar af klórkalki (sem er duft)
í 10 lítra af vatni.
Germidín. Nota skal eina mat-
skeið af germidíni ( sem er lögur)
í 10 lítra af vatni.
Það skal tekið fram, að tilgangs
laust er að skola ílátin með gerla-
eyðandi efnum, nema ílátin séu
vel hreinsuð áður.
Hreinsun mjolkuríláta
4
LESBÓK BARNANNA
Strúturínn R \ S M U S
„Góðan daginn, stóri
maður. BeygðU þig niður,
svo ég geti séð, hvernig
þú lítur út“.
Stóri maðurinn kallaði
niður til Rasmusar: „Ég
get ekki beygt mig svo
mikið, ég er svo ógurlega
langur“.
„Þá skal ég hjálpa þér“,
Bvaraði Rasmus um leið
og hann hljóp og sótti
stóra hamarinn sinn. Svo
miðaði hann á skrítnu
buxnaskálmarnar stóra
mannsins, sem litu út eins
og þær væru búnar til úr
mörgum litlum tening-
um.
„Bang, bang og klírr,
klírr, kvað við og tening-
arnir ultu niður í stóra
hrúgu. Langi maðurinn
var að styttast.
„Gleður mig að kynn-
ast yður“, sagði Rasmus
kurteislega, „hvað er yð-
ur á höndum?"
„Ég ætlaði bara að
heimsækja þig“, svaraðl
maðurinn. „Ég var svo
langur, að ég hefði getað
tínt fyrir þig kókoshnet-
ur, en nú verðum við víst
að láta okkur nægja jarð-
arber.
una ljósta mann eða dýr
til bana, eða kveikja í
stærsta trénu í skóginum,
var eðlilegt að þeir héldu
að reiður guð hefði kastað
þrumufleygnum til jarð-
arinnar. f næstum öllum
írumstæðum trúarbrögð-
um var þrumuguðinn
dýrkaðiu: , sem hinn sterk
asti og ægilegasti af öll-
um guðunum. f Ásatrúnni
var Þór þrumuguðinn, og
þegar hann varpaði hamr-
inum Mjölni að jötnum
gekk á með þrumum og
•ldingum.
Benjamín Franklin
tókst fyrstum manna að
skýra vísindalega, hvað
eldingin væri. Ef ský hlað
ið jákvæðu rafmagni nálg
ast annað ský, sem hef-
ur neikvæða rafmagns-
hleðslu getur einangrun
loftsins ekki lengur hindr-
að að leiðsla verði milli
jákvæða og neikvæða
skautsins. Þá myndast
eldingin, sem er ekkert
annað en afar stór raf-
neisti. Á sama hátt getur
elding myndast milli skýs
sem hlaðið er jákvæðu
rafmagni og jarðarinnar,
sem hefur neikvæða raf-
magnshleðslu. Lýstur eld-
ingunni þá niður þar sem
hæst ber á, t. d. í hátt
hús, tré, símalínu o. s. frv.
Þess vegna er uppfinning
Franklins, eldingavarinn,
jafnan settur á háar bygg
ingar.
Skrítla
Elsa litla réttir fram
diskinn og biður um
þriðja skammtinn af epla
kökunni. Möramu hennar
finnst ástæða til að að-
vara hana:
— Ég vissi um litla
stúlku, sem borðaði svo
mikið af eplaköku, að
hún sprakk. Hvað segir
þú við því?
— Stúlkan hefur verið
of lítil, svaraði Elsa af
sannfæringarkrafti.
rh*
Ráðning á krossgátu i
síðasta blaði:
Lárétt: 1. Jón, 3. rani,
5. aa. Lóðrétt: 1. Jór* 2.
Nína, 4. aa.
16
1. árg.
Ritstjóri: Kristján J. Gunnarsson -jr 26. maí 1957
Frjálsar
Sankti Péturs
leikur
Hvers vegna þessi leik-
ur er kallaður Sankti
Péturs leikur, hefur vist
enginn hugmynd um,
enda er ekkert í leiknum,
sem minnir á Sankti Pét-
ur, nema nafnið. En eitt-
hvað hefur leikurinn nú
orðið að neita!
Sá, sem stjómar leikn-
um, skrifar nöfn þátttak-
endanna á pappirsörk,
hvert niður undir öðru, og
spyr síðan hvern einstak-
an: „Hvað dróstu marga
fiska úr sjó?“ Sá, sem
spurður er, nefnir þá etn-
hverja töiu frá 1—20, en
stjórnandinn gerir jafn
stundir
mörg strik aftan við nafn-
ið hans.
Þegar þessu er lokið, er
farið að telja fiskana, og
byrjað við efsta nafnið á
listanum. Níundi hver
fiskur er alltaf strikaður
út, hann hefur losnað af
önglinum. Strikin eru tal-
in ofan frá niður og síð-
an aftur byrjað efst o. s.
frv., þangað til allir fisk-
arnir hafa verið strikaðir
út nema einn. Sá þátttak-
andinn, sem á þann fisk,
er aflakóngurinn. Bezt er
að stjórnandi leiksins
skrifi nöfnin á töflu eða
stórt pappaspjald, svo að
allir geti fylgst með,
hvernig fiskunum fækk-
ar.
Lyftu fötunni
Veldu þann sterkasta í
hópnum. Þú spyrð hann,
hvort hann treysti sér til
að lyfta venjulegri vatns-
fötu, fullri af vatni. Vafa-
laust treystir hann sér til
þess. Þú lætur hann síðan
standa frammi fyrir vegg,
þannig að hann geti látið
ennið nema við vegginn,
þegar hann beygir sig.
Síðan á hann að beygja
sig, grípa um fötuna með
báðum höndum og rétta
sig upp án þess að flytja
fæturna úr stað. Það mun
koma í Ijós, að hann er
ekki nógu sterkur til að
lyfta fötunni!
Að hella vatni
í gla*
Tveir þeir liðugustu i
hópnum ættu að reyna að
leysa þessa þraut. Það er
nú svo sem ekki mikill
vandi, bara að hella vatni
úr hálffullu vatnsglasi i
annað glas ,sem er tómt!