Morgunblaðið - 23.10.1957, Blaðsíða 2

2
MORGUWBLAÐIB
Miðvikudagur 23. okt. 1957

>v
4
Norðurlandablöð ræða um
tollabandalag
Horfir ekki vænlega — Niðurstöður af um-
ræðum um fríverzlun Evrópulanda getur
ráðið úrslitum.
KAUPMANNAHöFN. — Blöð
Fréttir í stuftu máli
Stjórnarkreppa í Svíþjóð ? — S.Þ. rœða
deilumál Tyrkja og Sýrlendinga
BONN, 22. okt. — Konrad Adenauer var í morgun endurkjörinn
forsætisráðherra Vestur-Þýzkalands. Hann er 82 ára gamall.
Alþjóðanefnd um fiskimál kom saman til fundar í Lundúnum
í morgun.
Allur iðnaður var lamaður í Buenos Aires í dag af völdum alls-
herj ar ver kf alls.
Ráðherra i tyrknesku stjórninni, Zorlu að nafni, fór i dag
áleiðis til Saudi Arabíu í boði Sauds konungs. Eins og skýrt
hefur verið frá í fréttum, hefur Saud boðizt til að miðla
málum milli Sýrlands og Tyrklands. Settur utanríkisráð-
herra Sýrlands, Khalil Kallas, hefur hins vegar neitað því,
að Sýrlendingar hafi fallizt á slíka málamiðlun. Fréttamenn
segja, að Ráðstjórnin hafi verið andvig slíkri ihlutun Sauds
konungs í deilumái Tyrklands og Sýrlands.
Fréttir frá Stokkhólmi herma, að búast megi við stjómar-
slitum í Svíþjóð og Erlander forsætisráðherra hafi skýrt
konungi frá þessu. Gert er ráð fyrir, að Bændaflokkurinn
segi sig úr stjórninni á fimmtudag. Óvíst er um það, hvemig
ný stjórn yrði skipuð, ef til kæmi, að núverandi stjóm færi
frá.
í kvöld hófst umræða á Allsherjarþinginu um þá kröfu Sýr-
lendinga, að S.Þ. athugi deilumál Sýrlandsstjórnar og stjórnar
Tyrklands. Tyrkneski fulltrúinn bað um, að umræðunum yrði
frestað vegna þess að nú væri í athugun, hvort Saud konungur
gæti miðiað málum og einnig benti hann á, að illa stæði á fyrir
Tyrkjum vegna þess, að fyrir dyrum stæðu þingkosningar í land-
inu. Sýrlenzki fulltrúinn mótmælti og tók Gromyko undir það.
Var hann svo hvassyrtur í ræðu sinni, að forseti þingsins varð
að áminna hann um að halda sér við efnið. Gromyko sagði þá,
að forsetinn skyldi gæta betur að starfi sínu.
Tveir ráðherra í stjórn Jórdaníu sögðu af sér embættum í dag.
Hussein konungur kvaddi stjórmna á aukafund í kvöld til að skipa
nýja ráðherra.
Ráðgjafanefnd Evrópuráðsins situr á fundum í Strassburg um
þessar mundir. Ráðherrar aðildarríkjanna voru harðlega gagnrýnd-
ir fyrir áhugaleysi á störfum ráðsins og var samþykkt ályktun,
sem gekk í sömu átt (með 52 atkv. gegn 2).
Rætt um skólakostnað
Fjögur ný þingskjöl
á Norðurlöndum hafa birt grein-
ar um sameiginleg markaðs- og
tollamál landanna. Er það gert
í tilefni af greinargerð, sem sam-
in er af sameiginlegri nefnd og
birt hefur verið. Virðast blöðin
Frh. af bls. 1.
sundra, heldur til að sætta ólík
öfl í heiminum, en þar sem aðal-
markmiðið væri að stuðla að því,
að allir menn væru frjálsir orða
sinna og gerða, gætu félögin ekki
haldið að sér höndum, þegar
jafnvofeiflegir atburðir gerðust
og í Ungverjalandi um þetta leyti
i fyrra.
Samkoma í Gamla Bíói
Þá gat Tómas Guðmundsson
þess, að Frjáls menning mundi
efna til samkomu í Gamla Bíói
sunnudaginn 3. nóvember, en að
morgni 4. nóv. í fyrra réðust
rússneskar hersveitir inn í Búda-
pest, eins og menn muna. Á sam-
komu þessari, sem haldin verður
til minningar um ungversku
byltinguna, talar George Falúdi,
aðalritstjóri blaðsins Urodalmy
Ujsag, sem nú er gefið út í Lund-
únum undir nafninu Hungary
Literary Gazette. Þetta var aðal-
málgagn ungverska rithöfunda-
sambandsins fyrir byltinguna, og
varð eitt áhrifamesta blað þar
í landi. Skömmu áður en bylting-
in brauzt út, kom blaðið út í
30 þús, eintökum. Stjóm komm-
únista reyndi að bregða fæti fyr-
ir blaðið með því að skammta
því pappír og varð það til pess
að lækka eintakafjöldann, en þá
brá svo við, að blaðið var selt
á svörtum markaði, svo áfjáðir
voru Ungverjar að heyra sann-
leikann. Falúdi flýði land í bylt-
ingunni og stjórnar nú blaði sínu
í Lundúnum, eins og áður er
sagt. Þess má geta, að fleiri ræðu-
menn munu tala á samkomunni í
Gamla bíói, en ekki er enn á-
einna helzt hallast að því, að
málið eigi langt í land. Bent er
á það, að bezt sé að bíða átekta
og sjá, hvað gerist í fríverzlun-
armálum Evrópu, en þau hafa
verið rædd á fundum Efnahags-
stofnunar Evrópu, sem haldnir
hafa verið í París.
kveðið, hverjir það verða. Þá
verður flutt ungversk músík.
Tómas sagði um samkomu þessa:
„Ætlunin er, að þetta verði frið-
samleg samkoma, en mjög í
áminningarskyni.
Á blaðamannafundinum skýrði
Eyjólfur K. Jónsson frá því, að
Almenna bókafélagið hefði gef-
ið út bókina „Þjóðbyltingin í
Ungvcrjalandi“ eftir danska rit-
höfundinn og blaðamanninn Erik
Rostbþll. í henni eru frásagnir
sjónarvotta, sem þátt tóku 1 bylt-
ingunni. Tómas Guðmundsson
hefur þýtt bókina og má geta
þess, að hún hlaut góða dóma,
þegar hún kom út á forlagi
Gyldendals í marz sl. Allur á-
góði af bókinni rennur í Ung-
verjalandssöfnun Rauða kross
íslands. Bókin er tæpl. 160 bls.
á stærð með nokkrum myndum.
Hún kemur í bókaverzlanir í dag
og verður strax send umboðs-
mönnum Almenna bókafélagsins
úti á landi.
LUNDÚNUM, 22. okt. — í dag
var skýrt frá þvl í Lundúnum,
að eitt aðalumræðuefni Eisen-
howers Bandaríkjaforseta og
Macmillans forsætisráðherra
Breta yrði það, hvort Bandaríkin
ættu að gerast fullgildur með-
limur I Bagdad-bandalaginu. —
Einnig verður rætt um nánari
samvinnu Breta og Bandaríkj-
anna á sviði kjarnorkuvísinda.
Loks verður rætt um ástandið
í löndunum fyrir botni Miðjarð-
arhafs. Eins og kunnugt er, eiga
FUNDIR voru í gær í báðum
deildum Alþingis.
Skólakostnaður.
Á fundi neðri deildar var rætt
um frumvarp Péturs Ottesens um
að auka ríkisframlög til að greiða
kostnað við húsmæðraskóla og
heimavistarskóla gagnfræðastigs.
Frá frumvarpinu var sagt í Mbl.
sl. laugardag.
1 frumsöguræðu sinni minnti
flutningsmaður á, að frv.» væri
flutt eftir ábendingu fulltrúa
ýmissa sýslufélaga, er standa
undir kostnaði af héraðsskólum
og húsmæðraskólum í sveitum.
Hafa sýslurnar átt í örðugleikum
með að reka skölana á þann hátt,
er þær telja að vera þurfi, enda
oft um að ræða stærri stofnanir
en nauðsynlegar eru til að taka
við némendum úr viðkomandi
sýslufélagi.
Frumvarpinu var vísað til 2.
umr. og menntamálanefndar.
Útflutningssjóður
Á fundi efri deildar voru um-
ræður um stjórnarfrumvarp, sem
flutt er til staðfestingar bráða-
birgðalögum varðandi Útflutn-
ingssjóð. Efni frumv. er það, að
ríkisstjórnin geti undanþegið
yfirfærslugjaldi að öllu eða
nokkru: skipaleigur, nauðsynleg
Bandaríkjamenn aðild að sam-
starfi Bagdad-ríkjanna 1 efna-
hags- tíg hermálum.
Vitað er, að sú ósk hefur kom-
ið fram frá sumum aðildarríkj-
um bandalagsins, að Bandaríkja-
menn taki fullan þátt í störfum
þess, þar eð Sovétríkin láti æ
meira að sér kveða í löndunum
fyrir botni Miðjarðarhafs, eins
og sjá má glögglega í Sýrlandi
hinar síðustu vikur.
Fundir Macmillans og Eisen-
howers hefjast á miðvikudag.
skipagjöld og flugvélagjöld er-
lendis (sjá MbL 12/10).
Lúðvík Jósefsson hafði fram-
sögu og kvað frumvarpið fram
komið til að létta undir með ís-
lenzkum skipum, er stunda flutn-
inga í samkeppni við erlend skip
og verða að hlíta almennu mark-
aðsverði á farmgjöldum. Kvað
ráðherrann gjöld þessi hafa farið
lækkandi en innlendan tilkostn-
að hins vegar hækkandi.
Að framsöguræðunni lokinni
tók Sigurður Bjarnason til máls
og spurðist fyrir um afkomu Út-
flutningssjóðs á þessu ári. Urðu
af því tilefni allmikil orðaskipti
og er sagt frá þeim annars stað-
ar í blaðinu.
Frumvarpið um aðflutnings-
gjöld af jarðborum (sjá Mbl.
á sunnudag) var til 1. umr.
Frá þeirri umræðu er einnig
sagt annars staðar í blaðinu.
Ný þingskjöl
Þessi þingskjöl voru lögð fram
í gær: Frumvarp um tekju- og
eignarskatt, endurflutt af 5 þing-
mönnum úr Sjálfstæðisflokknum
og Alþýðuflokknum. Tillaga til
þingsályktunar um framkvæmda-
áætlun um vegagerð flutt af 3
Sjálfstæðismönnum. Þingsálykt-
unartillaga um útgáfu fréttayfir-
lits frá utanríkisráðuneytinu
flutt af Magnúsi Jónssyni og
Gunnari Thoroddsen. — Tillaga
til þingsályktunar frá Bjarna
Benediktssyni um skýrslu um
framlag rikissjóðs til lækkunar á
vöruverði.
Allra þessara þingskjala verð-
ur getið í Mbl. á næstunni.
KAUPMANNAHÖFN, 22. okt. —
Tveir ungir Pólverjar fiýðu í
morgun í lítilli æfingaflugu til
Borgundarhólms. Þar lentu þeir
heilu og höldnu eftir hættulegt
flug og báðu um landvistarleyfi
í Danmörku sem pólitískir flótta-
menn. Tvímenningarnir segja, að
skotið hafi verið á flugvél þeirra
Skógaskóli settur
Hemendur um 101 tasins
HERAÐSSKÓLINN að Skógum
var settur sunnudaginn 20. októ-
ber s.L að viðstöddum kennur-
um, nemendum, skólanefnd og
nokkrum gestum. Meðal gestanna
var sr. Friðrik Friðriksson, sem
nú heimsótti skólann fyrsta
sinni, en einmitt þennan dag
átti hann 57 ára prestsafmæli.
Athöfnin hófst með því, að sr.
Arngrímur Jónsson í Odda flutti
bæn. Þá flutti skólastjórinn Jón
R. Hjálmarsson skólasetningar-
ræðu, Hann gat þess, að nemend-
ur væru 101 alls í skólanum, nem
endur þriðja bekkjar komu í
skólann 1. október, en fyrsta og
annars bekkingar komu 15. okt-
Nemendur eru víðs vegar að af
landinu, en meirihlutinn úr skóla
héraðinu, sem nær yfir Vestur-
Skaftafells- og Rangárvalasýsl-
ur. Kennarar eru hinir sömu og
s.l. vetur nema ráðinn hefur ver-
ið ný kennslukona í handavinnu
kvenna, Hjördis Þorleifsdóttir úr
Reykjavík. Kennslugreinar eru
einnig hinar sömu nema tekin
hefur verið upp kennsla í vélrit-
un í þriðja bekk. Guðrún Sigurð-
ardóttir, sem hefur lengi verið
ráðskona mötuneytis skólans hef-
ur látið af því starfi, en við tekið
Sigurbjörg Pétursdóttir frá Akra
nesi.
Nokkuð hefur verið unnið að
lagfæringum á skólahú3inu á
liðnu sumri ög fíamkvæmdir
hafnar við væntanlega sundlaug
skólans.
í ræðulok áminnti skólastjóri
nemendur sérstaklega um að
ástunda kurteisi og umburðar-
lyndi hver ganvart öðrum, en
slíkt er hin mesta nauðsyn í þétt-
býli því sem hlýtur að vera i
heimavistarskóla. — Að lokinni
ræðu skólastj. flutti sr. Friðrik
Friðriksson ávarp og beindi hann
máli sínu til hinna ungu nemenda
og bað skólanum blessunar. Einn-
ig tóku til máls formaður skóla-
nefndar Björn Björnsson sýslu-
maður og Óskar Jónsson skóla-
nefndarmaður frá Vik.
Inflúenzu hefur orðið vart 1
skólanum og liggja allmargir
nemendur.
ðhagdæður vöru-
skiptajöfnuður
SAMKVÆMT tilkynningu Hag-
stofunnar hefir vöruskiptajöfn-
uðurinn orðið óhagstæður um
214,8 millj. kr. fyrstu níu mánuðx
ársins. Flutt var inn fyrir 915,5
millj. kr., en út fyrir 700,7 millj.
— Á sama tíma í fyrra var vöru-
skiptajöfnuðurinn óhagstæður
um 241,7 millj. kr. Innflutning-
urinn nam 924,7 millj., en út-
flutningurinn 683,0 millj kr.
I september var vöruskipta-
jöfnuðurinn óhagstæður um 45,1
milij. kr. Þá var flutt inn fyrir
132,6 millj., en út fyrir 87.5 millj.
kr. — í september í fyrra var
vöruskiptajöfnuðurinn óhagstæð-
ur um 7,1 millj. kr.
Ekki fingraför
SENDIRÁÐ Bandaríkjanna hér á
landi hefur tilkynnt, að ferða-
menn, sem sækja um vegabréfs-
áritanir til Bandaríkjanna, þurfi
ekki lengur að láta taka firtgra-
för sin. Þessi nýju ákvæði utan-
ríkisráðuneytis Bandaríkjanna,
ná til allra þeirra, sem sækja um
vegabréf til Bandaríkjanna, ann-
arra en innflytjenda. Þeir verða
I enn að uppfylia þetta skilyrði.
frá pólskum varðbáti, en sjólið-
arnir hittu ekki vélina. Þá fylgdu
pólskar orrustuþotur þeim eftir,
en fundu þá ekki vegna þoku,
sem skall skyndilega á og má
telja, að hún hafi bjargað lífi
þeirra. Pólverjarnir segja, að
flóttinn hafi verið undirbúinn
með góðum fyrirvara.
Eisenhower og Mocmillan ræðo
m. o. um Bngdod-bandnlagið
Hættulegur flótti pólskra flu«manna