Morgunblaðið - 21.11.1957, Síða 10

10
M oncins BT 4 ÐIÐ
Fimmtudagur 21. nóv. 1957
ifttMitiMfr
Otg.: H.f. Arvakur, Reyfejavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðairitstjorar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Ola, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kristmsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
ÁTAKIÐ í BYGGINGAMALUM
4VARÐARFUNDINUM í
fyrrakvöld hélt Gísli Hall-
dórsson, arkitekt, ágæta
ræðu, þar sem hann skýrði frá
nokkrum þýðingarmiklum stað-
reyndum í sambandi við bygg-
ingarmálin í Reykjavík. Eins og
kunnugt er voru þessi mál kom-
in í mesta óefni meðan fjárfest-
ingarhömlurnar voru í algleym-
ingi en það var fyrir forgöngu
Sjálfstæðismanna, sem gengið
var að því að losa um þessar
hömlur og var þar með rudd
brautin fyrir þeirri nýbyggingu,
sem þurfti að fara fram til að
fullnægja hinni miklu húsnæðis-
þörf. Allir sem um bæinn fara
sjá, hver stórfellt átak hefur ver-
ið gert, enda hefur aldrei verið
byggt jafnmikið á skömmum
tíma hér í bænum, eins og á
síðustu árum.
Á undanförnum árum hefur
verið unnið á skipulagðan hátt
að því að undirbúa ný bygging-
arhverfi í bænum, þannig að
hægt væri að bæta úr bygging-
arþörfinni. Stór hverfi í höfuð-
staðnum hafa þegar verið skipu-
lögð og er nú verið að skipuleggja
önnur ný og miðar þetta allt að
því, að menn hafi tækifæri til að
byggja yfir sig, hvort sem menn
velja þann kost að búa í stórum
sambýlishúsum eða í minni bygg-
ingum. Stærstu hverfin, sem
skipulögð hafa verið, eru á Há-
logalandi og á Melunum, auk
annarra minni hverfa, en stærst
af þeim hverfum, sem nú er unn-
ið við, er Hálogalandshverfið.
Talið er að rúm muni verða fyr-
ir um það bil 6—7 þúsund ibúðir
í þessum hverfum og þegar þær
eru komnar upp, munu búa á
þessum svæðum um 30 þúsundir
manna. Undirbúningur slíkra
byggingarhverfa er undirstaða
þess að byggingarþörfinni verði
fullnægt.
Á því kjörtímabili, sem nú er
að enda, hefur verið úthlutað lóð-
um fyrir um 4 þús. íbúðir, en auk
þess hefur verði byggt á lóðum
í einkaeign. Á árunum 1954—’56,
að báðum meðtöldum, voru
byggðar í Reykjavík 1756 íbúðir
og um síðustu áramót voru um
1635 íbúðir í smíðum en þar af
voru 1228 fokheldar eða lengra
komnar. Á jjpessu ári munu nú
þegar vera hafnar byggingafram-
kvæmdir við um það bil 900
íbúðir, svo alls verður unnið við
yfir 2600 íbúðir á þessu ári og
hefur aldrei fyrr verið unnið að
jafnmörgum íbúðum á einu ári
og nú. Ef ekki kemur neinn
óvæntur afturkippur í þessi mál,
svo sem skortur á efni, þá eru
horfurnar þannig að mestu hús-
næðisvandræðunum verður út-
rýmt á næstu árum.
Á vegum Reykjavíkurbæjar
eru miklar byggingar í gangi,
eins og kunnugt er, og er gert
ráð fyrir að á vegum bæjar-
ins verði búið að full-
gera um 300 íbúðir í lok næsta
árs. Eru þá liðin um það bil 3
ár frá því að Sjálfstæðismenn í
bæjarstjórn Reykjavíkur gerðu
hina miklu byggingaráætlun sína
og verði svo, sem allar horfur
eru á að þessar 300 íbúðir verði
fullgerðar í lok ársins 1958, þá
sést að á vegum Reykjavíkur-
i bæjar er fullgerð ein íbúð þriðja
hvern vinnudag á þessu tímabili
byggingaáætlunarinnar. Sést því
hve gífurlegt átak hér er um að
ræða af bæjarins hálfu til að
útrýma húsnæðisskortinum í
bænum og heilsuspillandi hús-
næði.
Þetta voru staðreyndir, sem
Gísli Halldórsson kom fram með
varðandi byggingamálin. Hann
talaði einnig nokkuð um lóðaút-
hlutunina en eins og kunnugt er
hefur hún verið alveg sérstakt
árásarefni af hálfu minnihluta-
flokkanna í bæjarstjórn Reykja-
víkur á hendur bæjarfélaginu.
Raunar sýnir það, hve mikið hef-
ur verið byggt að vel hefur ver-
ið staðið í ístaðinu að undan-
förnu um úthlutun byggingalóða
fyrir nýbyggingar. Gísli Halldórs
son tók fram, að sannleikurinn
væri sá, að það væri vafasamur
greiði við þá, sem nú væru að
byggja eða vilja byggja, að út-
hluta fleiri lóðum en gert hefur
verið, því slíkt mundi tefja bygg
ingaframkvæmdir hvers einstakl-
ings, þar sem ekki er meiri mann-
afli fyrir hendi en til að byggja
: þær íbúðir, sem nú eru í smíð-
um, á hæfilegum tíma. Eins og
ræðumaðurinn tók fram, þá
verður á næsta ári farið að út-
hluta lóðum í hinu nýja hverfi
á Háaleiti, en þar er búið að
skipuleggja íbúðarhverfi fyrir
um 3000 ibúðir, svo það sýnist
ekki þörf á að kvíða lóðaleysi hér
í bæ á næstu árum, hvað svo
sem Þjóðviljinn og aðrir slíkir
segja þar um. Aldrei hefur verið
úthlutað eins miklu af lóðum
undir íbúðarhús hér í Reykjavík
eins og á því kjörtímabili, sem
nú er að líða, enda má ætla að
2560 íbúðir verði fullgerðar á
þessum 4 árum. En um næstu
áramót ættu samt að vera um
16—18 hundruð íbúðir í smíðum
og þar af % hlutar fokheldir.
Á þessum fjórum árum hefði
þurft að byggja um 1510 íbúðir
vegna fólksfjölgunarinnar einnar
en vegna minnkandi fjölskyldu-
stærða og lækkandi giftingar-
aldurs má reikna með að við
þyrftum um 200 í viðbót, eða
alls 1710 íbúðir. Hafa því verið
byggðar um 850 íbúðir til þess að
bæta úr þeim skorti íbúða, sem
verið hefur hér í nokkur ár. Er
í þessu sambandi byggt á opin-
berum skýrslum.
í sambandi við það mikla á-
t^k í byggingarmálunum, sem
einstaklingar hafa gert og eru að
gera, verður að hafa það í huga,
að versnandi þjóðfélagsástand
getur orðið Þrándur í Götu þess-
arar þróunar. Sérstaklega gæti
efnisskortur haft alvarlegar af-
leiðingar í för með sér. Á síðustu
mánuðum hafa orðið miklar taf-
ir við byggingar, einmitt vegna
efnisskorts. I júní og júlí var
skortur á járni, í ágúst og sept-
ember á sementi og meginhlut-
ann af sumrinu var mjög mikill
skortur á raflagnaefni. Allt hef-
ur þetta orðið til að tefja. Við
búum við stjórnarfar, sem mið-
ar að því að kyrkja eðlilegt fram-
tak skortur og vandræði eru
leidd inn í herbúðir þjóðfélagsins
! og slíkt getur haft hinar örlaga-
| ríkustu afleiðingar.
UTAN IIR HEIMI
Husse/n konungur er
ssfelSt í Isfshœttu
Verndari hans9 Saud konungur,
lætur litið á sér bæra
HINN UNGI konungur Jórdaníu,
Hussein, er ekki öfundsverður
um þesear mundir. Fyrir um það
bili hálfu ári tókst honum að
berja niður mjög hættulegt sam-
særi, sem stofnað var til í þeim
tilgangi að steypa honum af stóii.
Hefði hann ekki notið stuðnings
sina tryggu bedúína, er ekki gott
að segja, hvernig farið hefði.
Tveir herráðsforingjar urðu að
hypja sig til Sýrlands vegna þátt
töku í samsærinu og með þeim
ýmsir stjórnmálamenn bæði
kommúnistar og andkommúnist-
ar.
★
í Jórdaníu sjálfri tók neðan-
jarðarhreyfing kommúnista til
starfa og vann meðal annars að
því að smygla inn tékkneskum
vopnum. Og í Damaskus hefir
verið stofnuð kommúnisk nefnd,
sem hefir það markmið að steypa
Hussein konungi af stóli og koma
Jórdaníu undir yfirráð Sýrlend-
inga. Kommúnistar hafa m.a. sam
I vinnu við landflótta leiðtoga
jórdanska Baathflokksins, Ab-
dullah al-Rimawi, sem hefir ver-
ið dæmdur í margra ára fangelsi
heima fyrir. Andstæðingar kon-
ungs njóta einkum stuðnings Ar-
aba, sem hafa flúið ísráel.
Lífshættulegur áróður
gegn konungi
Augljóst er, að rússneskir pen-
ingar hafa örvað efnahagslif
Sýrlendinga undanfarnar vikur.
Það er Rússum í hag að kynda
undir óró meðal Arabaþjóðanna.
Og þeir ráðast á garðinn, þar
sem hann er lægstur — í Jórdan-
íu, sem er bláfátækt land og fullt
af heimilislausum flóttamönnum.
En athygli manna hlýtur samt
fyrst og fremst að beinast að
þeim beinlinis lífshættulega á-
róðri, sem Egyptar halda uppi
gegn Hussein konungi. Kaíróút-
varpið, sem allar Arabaþjóðir
hlusta á, lætur mest til sín taka
í áróðrinum gegn Hussein, en
egypzk blöð láta sannarlega ekki
sitt eftir liggja. Fullyrt hefir ver-
ið, að Hussein konungur hafi íyr-
ir nokkrum mánuðum átt leyni-
fund með hinum gamla forsætis-
ráðherra ísraels, Davíð Ben Gur-
Tilkynningin um funtl með Ben
Gurion — haugalygi.
ion, í borginni Nablus. Áttu kon-
ungurinn og forsætisráðherrann
að hafa samþykkt að reyna að
finna friðsamlega lausn á deilu-
málum fsraels og Arabaríkjanna,
og Kaíróútvarpið hvatti umbúða-
laust til þess, að konungur yrði
drepinn.
Vilja konung feigan
í útvarpssendingu, sem var
beinlínis ætluð flóttamönnum í
Jórdaníu, var komizt svo að orði,
að flóttamenn hefðu nú misst
réttindi sín og gætu þakkað það
stefnu unga mannsins (Husseins)
sem væri mjög vinveit.tur Gyðing
um. Flóttamennirnir munu vafa-
laust sjá svo um, að hann hljóti
sömu örlög og afi hans, Abdullah
konungur, sem var myrtur. Varla
er hægt að kveða fastar að orði,
og egypzka blaðið „A1 Shaab“
bætti við, að Hussein konungur
hefði selt Gyðingum Scopusfjall-
i
Það fer ekki sérstaklega vel á því, að bílar fari í búðir — eins
og myndin sýnir. Bílstjórinn missti stjórn á farartækinu, og því
fór svo illa. Slysið varð í Springville í Utah í Bandaríkjunum,
og varðar okkur að nokkru, því að eigandi verzlunarinnar er
af íslenzkum ættum, John Y. Bearnsson, og hafa margir íslend-
ingar, sem átt hafa leið um Utah, notið gestrisni hans. Faðir
Bearnsons var islenzkur, og hefur Bearnson mikinn áhuga á að
koma til íslands. — Talið er, að tjón það, sem bíllinn olli í
verzlun Bearnson, nemi um 5 þús. dollurum.
ið í Jerúsalem og einnig eftirlát-
íð þeim Galíleu.
★
Gizkað hefir verið á, að ein á-
stæðan fyrir áróðursherferðinni
gegn Hussein sé sú að skyggja á
áform Nassers um að komast að
viðunandi samkomulagi við
fjandmenn sína frá í fyrra, Breta
og Frakka. Einnig hefir verið
bent á, að þróun mála í Egypta-
landi hafi verið með þeim hætti,
að mikilvægt sé fyrir Nasser að
beina athyglinni frá því með ár-
ásum á hinn unga, hugrakka kon-
ung.
Bæði í Kaíró og Damaskus hef-
ir Husscin konungur verið stimpl
aður sem sá, er vill selja land sitt
í hendur zíonisma og ofurselja
flóttamenn frá ísrael ömurlegum
örlögum heimilisleysis og eymd-
ar. Þess vegna á hann að deyja.
Hættulegar upplýsingar
Auðvitað svarar Hussein kon-
ungur áróðrinum skýrt og skorin
ort. í viðtali við enskt blað kallar
hann tilkynninguna um fundinn
við Ben Gurion háugalygi. Hann
ásakar Egypta og Sýrlendinga
um að ætla að eyðileggja Jórdan-
íu og gefur í skyn, að hann hafi
undir höndum hættulegar upplýs
ingar um stjórnir beggja þessara
landa — upplýsingar, sem enn
hafa ekki verið birtar. Ennfrem-
ur segir hann, að bæði löndin
hafi svikið loforð sín um að veita
Jórdaníu fjárhagsstuðning, eftir
að Jórdanir hafi afsalað sér efna
hagslegri aðstoð frá Bretlandi.
Segir hann það hreint ekki úti-
lokað, að Jórdanía rjúfi stjórn-
málasamband bæði við Egypta-
land og Sýrland.
Árásir' Egypta og Sýrlendinga
'á Kussein eru hohum mjög hættu
legar, og fá sennilega góðan
hljómgrunn meðal flóttamann-
anna, sem eru fullir af hatri
til Ísraelsríkis.
Óvi«5r í Bedúína-
herbúðum
Það er því mjög mikilvægt fyr-
ir Hussein konung að vera vei á
verði, einkum þar sem hann hefir
nú einnig eignazt óvini meðal
Bedúínahersveita sinna, að því
er fréttaritari New York Times í
Beirut segir. Fullyrt er, að hand-
teknir hafi verið fjölmargir ung-
ir liðsforingjar, sem gerðu sig
seka um að taka þátt í árásunum
á bandarísku upplýsingaskrifstof
una og tyrkneska sendiráðið í
Amman. Talið er, að einn fyrrver
andi herráðsforingi Jórdaníu, Ali
Abu Nuwar, hafi stjórnað þessum
árásum frá útlegð sinni í Egypta-
landi.
Hins vegar hefir verið tilkynnt
í Amman, að tvö hundruð manna
nefnd, sem kosin er af hálfri
milljón flóttamanna frá ísrael,
hafi fyrir skömrnu fullvissað kon
ung um trúnað við hann og kos-
ið hann formann fastaþings
flóttamanna. Lýstu þeir yfir því,
að þeir vildu ganga í herinn til
að vinna aftur réttindi, sem Gyð-
ingar hefðu tekið frá þeim.
★
Það ríkir því óneitanlega mik-
il ringulreið í Jórdaníu, og senni-
lega verður ekki hægt að bæta úr
því á skömmum tíma. En það eru
engar ýkjur, að konungurinn
ungi er sífellt í lífshættu. Hann
hefið beðið Bandaríkin og írak
um aðstoð. En kynlega hljótt er
um verndara Husseins, Saud kon
ung í Saudi-Arabíu, er svo mikl-
ar hættur steðja að skjólstæðingi
hans.