Morgunblaðið - 22.11.1957, Blaðsíða 16

10
MOnCVrfJiTAÐlÐ
Fosfnrtagur 22. nóv. 1957
Þorgeir Jónsson í Gufunesi:
Athugasemd vegna hundadráps
NÚ HXNAR' síðustu vikur gerist
mönnum fremur tíðrætt um
hunda. Rússar senda þá í hinar
fyrstu geimferðir. Bretar leggja
á sig langar þagnir þeirra vegna,
en hér heima á íslandi er ég
öðrum fremur við þá bendlaður í
augnablikinu, þótt nafn mitt hafi
fram til þessa verið fremur sett
í samband við önnur húsdýr. Það
hefur dregizt, að ég þó léti nokk-
uð sjálfur frá mér heyra. Veldur
því aðallega það, að ég vænti
þess, að blöðin sem fyrst fluttu
fregnir af málinu myndu leita
upplýsinga frá fyrstu hendi þ.e.
lögreglunni í Reykjavík eður
mér, ef þeim hefði sýnzt og birt
síðan þær upplýsingar.
Ég mun hér á eftir leitast við
að gefa þær upplýsingar, sem ég
veit sannastar vera, ef ske kynni,
að það leiðrétti að einhverju þann
misskilning, sem mér finnst ég
verða var við málinu viðvíkjandi.
Þar er þá fyrst til að taka, að
fyrir nokkrum árum fékk ég ó-
vænta, en fremur óþægilega heim
sókn hingað uppeftir. Voru þar
komnir hundar, sem lögðu leið
sína út í Geldinganes, þar sem
ég hafði fé mitt á beit. Heim-
sókninni lauk á þann veg, að þeir
höfðu að velli lagt um 50 kind-
ur; drepið þær og rifið á hol,
þetta var því heldur dýrkeypt
heimsókn, og þykist ég vita, að
almenningur skilji vel, að ég telji
hana hafa verið miður æskilega.
Líða svo fram árin. Heimsókn-
um hunda linnti ekki við þetta,
en hins vegar hefi ég síðan haft
á þeim ímugust og fullar gætur.
Síðan hefur sem betur fer, fram
til þessa árs, ekkert hent fé mitt
af hunda völdum. En tveim nótt-
um íyrir umræddan heimsóknar-
dag hundanna nú síðast, vaknaði
vetrarmaður minn við mikla og
stöðuga hundgá. Fór hann þegar
út fann hann eina af kindum
mínum aðframkomna af þreytu
og sliti. Hún komst vart úr spor-
unum, og þótti sýnt, hverjir hefðu
leikið hana á þann veg. Hundun-
um stuggði hann á brott og fagn-
aði ég því.
Smaladagur er sá dagur, sem
bændur helzt nota hunda sína,
sérstaklega ef þeir eru „sérlega
vel þjálfaðir til smalamennsku“,
eins og Jón bóndi á Reykjum seg-
ir í eftirmælum Tjáa síns, sem ég
heldur alls ekki rengi. Umrædd-
ur „hundadagur" hér í Gufunesi
var •inmitt smaladagur Mosfell-
inga, ag var hann boðaður fyrir-
fram, eins og lög gera ráð fyrir.
Að morgni þessa dags sáust 4
hundar — en ekki 10 — renna
fram hjá heimili mínu, stefndu
þeir til norðurs og hurfu brátt.
Síðar um daginn var ég, ásamt
öðruna vetrarmanni mínum í
timburflutningum að fjárhúsum,
sem eru í höfða nokkrum sunn-
an bæjarins. Hinn vetrarmaður-
inn var við áðurnefnda smölun.
Sjáum við þá frá fjárhúsunum,
hvar 4 hundar eru komnir í fjár-
hóp undan gömlu bæjarhúsunum,
sem standa vestan og sunnan
verksmiðjunnar. Láta þeir þar
mjög ófriðsamlega og tvístruðu
fénu í allar áttir, en þó rann
það mest norður í stefnu að
Fjósaklettum og eins til suðurs að
granda þeim, þar sem ég hefi
látið útbúa mér skeiðvöll. Hund-
arnir fylgdu með þeim hópnum
er til norðurs hélt, að því er
okkur virtist, en hvortveggja
hvarf sjónum okkar fjárhópur-
inn og hundarnir. Ekki komumst
við samt strax af stað, þótt okk-
ur þætti ill tíðindi gerast fyrir
sjónum okkar. Olli því, að vega-
ir undir suðurbökkum jarðarinn-
ar sem veit að Kleppi. Voru þeir
hinir ófriðlegustu. Þegar við
stugguðum við þeim, runnu þeir
austur til skeiðvallarins, en þar
var nokkurt fé, sem þeir höfðu
áður tvístrað. Voru þeir nú orðn-
ir eitthvað hræddir, því ekki
hlupu þeir þó strax í féð. Áður-
nefndur grandi er umluktur sjó
á þrjá vegu, og þótti mér því
ekkert betra gert, en láta vetrar
manninn vakta hundana, en fara
sjálfur og gera lögreglunni við-
vart. Hún hefur, sem kunnugt er
með höndum það hlutverk að
losa fólk undan ágengni hunda.
Fór ég því og hringdi til lög-
reglunnar í Reykjavík, en Gufu-
i es er í lögsagnarumdæmi Reykja
víkur, og beiddist ég þess, að
dýrin yrðu fjarlægð — má vera,
að ég hafi bent á nauðsyn þess
að þau yrðu endanlega skotin, —
en annars tel ég lögregluna eiga
að vera sjálfráða eigin gjörða.
Þegar ég hafði lokið samtalinu
við lögregluna, voru hundarnir
enn komnir í féð. Við tókum það
ráð að bíða lögreglunnar án af-
skipta af hundunum. Stundu síð-
ar hringdi ég aftur og spurðist
fyrir hvort lögreglan kæmi ekki,
því kalt var mjög fyrir vetrar-
manninn að híma þar á ber-
svæði. Spurði ég jafnframt hvort
mér væri ekki óhætt að fara því
ég átti erindum að sinna í Reykja
vík. Var mér tjáð að strax yrði
komið og ég mætti fara. Lögregl-
an myndi sjá um framkvæmd
málsins. Þegar ég hafði lokið
samtalinu við lögregluna, voru
hundarnir enn komnir í féð, lét
ég því vetr-armanninn hafa áfram
vörzlu á grandanum, en fór leiðar
minnar til Reykjavíkur. Er ég
því sjálfur úr sögunni, þótt ég
segi seinni hlutann en þar fer
ég eftir ummælum míns heima-
fólks.
Víkur nú sögunni aftur niður
á grandann. Hundarnir hömuð-
ust í fénu. Blöðin upplýsa, að þeir
hafi verið á lóðaríi, en þetta voru
3 hundar og 1 tík. Ekki urðum
J við þó vör við það háttarlag,
heldur eingöngu ásókn þeirra í
féð. Hér ár bænum er enginn
hundur. Vetrarmaðurinn tók
þann kostinn að bíða lögreglunn-
ar án frekari aðgerða. Kom hún
brátt á staðinn, og munu lög-
reglumennirnir hafa verið 5 og
þess utan dýravörzlumaður bæj-
arins. Blöðin segja lögreglu-
mennina hafa verið 10 og hund-
ana 6—8. Hundarnir hættu ásókn-
inni að fénu, en hlupu fram í
fjöruna. Einn þeirra synti yfir
voginn þá strax. Að hinum þrem-
ur skutu lögreglumennirnir einu
haglaskoti. Enginn hundanna
féll, en tíkin flumbraðist lítil-
lega á trýni.
Eftir þessa aðför dembdu hund-
arnir sér allir í voginn og syntu
yfir hann. Haglabyssan var þá
orðin skotlaus. Baukuðu lögreglu
mennirnir enn um nokkra stund
við hana, en fundu engin skotin.
Skutu þeir þá nokkrum skot-
um á eftir hundunum á sund-
inu, en hittu ekki. Hundarnir kom
ust allir yfir og runnu síðan 4
brott. Lögreglumennirnir stigu í
bíl sinn, og óku brott.
Samskipti vetrarmannsins og
þeirra munu engin hafa orðið.
Hann mun hafa staðið álengdar
og engu þar ráðið um aðförina.
Sá heimafólkið það síðast til lög-
reglumannanna, að þeir fóru að
talstöðinni hér uppi á melnum,
en héldu svo þaðan eitthvað á-
leiðis til Mosfellsdals. Skömmu
síðar munu þeir hafa fundið tík-
víst síðar fram á í brekkunum
ofan Elliðaánna. Dagar hans
munu þar með hafa Verið taldir.
Ég harma það, að umræddir
smalahundar skyldu ekki nýttir
þennan dag við sitt ætlunarverk,
en þess í stað leggjast á fé mitt
hér heima. Endúrtek ég það, að
ekki varð ég, eða mitt heimafólk,
vart við lóðarí hjá hundunum,
enda munu þær reglur gilda í
Mosfellshreppi að hundar skuli
vanaðir. Má það vera skýring
þess, að ekkert sást til þeirra neitt
„ástafar". Það, að tíkin var með
í hópnum, getur hvorki sannað
slíkt né afsannað. Hún er héðan
úr nágrenninu, af næsta bæ.
Þegar hundar gerast blóðþyrst-
ir og fara að ásækja bústofn
manna, þá er þeim vorkunn að
vilja stemma stigu við. Hefi ég
þar ýmsum mönnum fremur
reynslu af því, hvað af hundum
getur hlotizt. Hreinræktaðir ísl.
hundar munu orðnir fágætir —
nema þá í Ameríku, — en hund-
ar hér mikið blandaðir erlendu
blóði. Þykist ég vita, að eigend-
ur grimmra hunda, sem sækja í
fé, séu allir sammála um að það
þurfi að fjarlægja þá. Að sjálf-
sögðu skil ég vel, að í fyrstunni
gæti þar þó saknaðar og sviða.
Hundar hafa áður verið skotnir
hér um slóðir t. d. að Fellsmúla,
„Frisky" heitir þessi litli bíll, sem fyrir skemmstu var til sýnis
á bílasýningu í Englandi. Hann er með sæti fyrir tvo fullorðna
og tvö smábörn. Vakti bíllinn mikla athygli því að ekki er
hægt að neita því að hann er óvenju lítill — og fallegur.
en í Reykjavík munu drepnir á
annað hundrað hunda á ári
hverju. Mönnum mun víst ó-
heimilt hundahald á bæjarland-
inu. Bið ég menn að taka ekki
orð mín þó á þann veg, að ég
mæli því bót, að skotið skyldi að
hundunum, en þeir ekki hand-
samaðir. Þar réði ég engu um.
Maður, sem t.d. tilkynnti innbrot
gæti engu um það róðið, hvaða
meðferð þjófurinn fengi hjá lög-
reglunni, þegar hún kæmi á
vettvang.
Lýk ég hér sögu minni. Hefi
ég eftir beztu vitund greint frá
því einu, sem ég veit rétt vera.
Ég geri ráð fyrir þvi, að það
geti enn komið fyrir, að hingað
rekist einhverjir hundar. Slíkt
verður seint fyrirbyggt. Ég mun
eftir sem áður reyna að bægja
þeim á brott, með tiltækum ráð-
um, sýni þeir áleitni í fjárstofn
minn. Hann er nú einu sinni það,
sem ég og mitt fólk byggjum af-
komu okkar á.
Vonast ég að lckum til, að þessi
frásögn mín hafi leiðrétt allan
misskilning gagnvart mér í þessu
máli, hafi hann einhver verið.
Gufunesi, 13. nóv.
Þorgeir Jónsson, bóndi.
Ávarp til þjéðarinnar
Frá Landssamhandimi gegn áíengisböiinu
lengdin á milli var þó nokkur,! ina og 2 hundanna að Korpúlfs-
en krækja varð fyrir Leirvog-1 stöðum. Hinn þriðji mun hafa
inn, sem sjór hafði þá fyrir j runnið í áttina til Reykjavíkur.
nokkru fallið yfir. Bifreiðin stóð
föst í moldarsverðinum, en eftir
nokkurt þóf tókst okkur að leysa
hana, og var þá strax haldið á
vettvang. Til þess að fara fljótt
yfir sögu, skal þess getið, að eft-
ir nokkra leit fundust hundarn-
Ekki veit ég gjörla um viðskipti
þeirra lögreglumanna og ráðs-
mannsins þar, en ekki mun hann
hafa afhent tíkina sína. Hundana
tvo tóku þeir, en ekki veit ég
hvar né hvernig þeirra aflífun
fór fram. Þriðja hundinn óku þeir
MEÐ STOFNUN Landssambands
ins gégn áfengisbölinu haustið
1955 var efnt til samtaka meðal
allra þeirra félaga og félagasam
banda íslenzkra, sem hafa bind-
indi á stefnuskrá sinni, svo og
margra annarra fjölmennra fé-
lagasambanda, er á einn eða ann-
an hátt vinna að menningarmál-
um með þjóðinni. Nú teljast í
sambandinu 25 aðiljar, félaga-
sambönd ýmis ásamt áfengis-
varnaráði, og eru meðal þeirra
sambanda sum hin fjölmennustu
hérlendis, svo sem Alþýðusam-
band íslands, íþróttasamband ís-
lands, Kvenfélagasamband Is-
lands, Slysavarnafélag íslands,
og Ungmennafélag íslands, auk
margra annarra, sem hér yrði of
langt upp að telja. Með þessu
hafa þessir aðiljar lýst sig fúsa
til þess að vinna að því innan
sinna vébanda og út á við, „að
stuðla að bindindissemi, vinna
gegn neyzlu áfengra drykkja og
leitast við að skapa almennings-
álit, sem hagstætt sé bindindi og
reglusemi", eins og segir í lögum
sambandsins.
Þess er að vænta, er svo margir
og liðstyrkir aðiljar sameinast
um gott málefni, að þess megi
sjá nokkur merki í árangri. Því
miður er þó ekki enn unnt að
benda á mikla sigra. Síðan Lands
sambandið var stofnað, hafa ver-
ið opnaðar áfengisútsölur, sam-
kvæmt ákvörðun íbúanna, á
nokkrum þeim stöðum, þar sem
þær voru áður lokaðar. Svo hef-
ur þá einnig farið, að aldrei hef-
ur þjóðin varið meiri fjármunum
til áfengiskaupa en hún gerir á
því árT, sem nú er að líða. Hörmu-
legar afleiðingar áfengisneyzlu
blasa einnig æ skýrar við á mörg
um sviðum, í umferðarslysum, of
beldisverkum og glæpum, niður-
brotnum heimilum o.s.frv. Það
er því enn full ástæða til að
brýna þjóðina til að vakna til
skilnings á því, hvílíkan eitur-
snák hún elur við brjóst sitt, þar
sem er áfengisverzlunin, rekin
sem ágóðafyrirtæki ríkisins og
ein mikilvirkasta aðferðin til að
ná fjármunum þegnanna í fjár-
hirzlu ríkisins. Og það er ekki síð
ur mikils um vert, að þjóðinni
skiljist, hversu dýru verði þéir
peningar eru keyptir, sem þann
veg er aflað.
Það er knýjandi nauðsyn, að
allir góðir íslendingar, hvort
sem þeir eru skráðir meðlimir
einna eða annarra félagasamtaka
eður eigi, spyrni fótum við þeirri
siðspillandi og eyðandi drykkju-
tízku, sem nú ríkir um borg og
byggð. Gæti þess allir, er að fé-
lagsmálum vinna, hvort sem fé
lag þeirra hefur gerzt aðili að
Landssambandinu gegn áfengis-
bölinu eða eigi, að efna ekki til
þeirra mannfunda, hvorki í fé-
lagsheimilum, skólum né annars
staðar, þar sem áfengið flóir ljóst
eða leynt, og verður gildra mörg
um æskumanni, er þar tælist inn
á braut drykkjuskapar. Gæti þess
allir heimilisfeður og mæður, að
efna ekki til þeirra samkvæma,
þar sem drykkjutízkan ræður
samkvæmisháttum og sá þykist
fremstur gestgjafi, er ber fyrir
gesti sína mesta og sterkasta á-
fenga drykki. Útrýmið áfenginu
úr samkomum yðar, hvort heldur
er á heimilum eða mannamótum
eflið það almenningsálit, að það
sé engum manni sæmandi, að
stofna til drykkjugilda, hvorki í
smærri né stærri stíl, krefjizt
þess af leiðandi mönnum í stjórn
ríkis og bæjarfélaga, að þeir
gangi á undan með góðu fordæmi
og leggi niður allar veitingar á-
fengis í opinberum samkvæmum.
Alþjóð manna til sjávar og sveita
skal láta á sannast, að íslending-
ar eru vakandi þjóð, sem vill vita
fótum sínum forráð, ekki sóa fjár
munum sínum í skaðsamlegar
nautnir og tildur, og veita þann-
ig forystumönnum sínum það að-
hald, að þeir hljóti að sýna þeim,
sem undir þá eru gefnir, gott eft-
irdæmi í þeim efnum.
Landssambandið gegn áfengis-
bölinu heitir því á alla góða ís-
lendinga, og þó einkum þá, sem
standa innan einhverra þeirra fé-
lagasambanda, er gerzt hafa að-
iljar að sambandinu, að spyrna
nú við fótum, gerast sjálfir virk-
ir þátttakendur í baráttunni gegn
áfengisbölinu með því að hafna
sjálfir nautn áfengra drykkja, og
jafnvel þótt þeir treysti sér ekki
til að stíga sjálfir það spor, að
forðast að verða með fordæmi
sínu eða athöfnum valdir að því,
að aðrir, og þá sérstaklega hinlp
ingu, leiðist til drykkjuskapar.
i.eggið hver og einn yðar skerf
til þess, að þjóð vor megi í sann-
’eika vera algáð þjóð.
í stjórn Landssambandsin*
gegn áfengisbölinu: Björn Magn-
ússon, Kristinn Stefánsson, Aðal.
björg Sigurðardóttir, Axel Jóns-
son, Stefán Runólfsson.
í fulltrúaráði Landssambands-
ins gegn áfengisbölinu:
Fh. Alþýðusambands íslands
Karl Karlsson.
F.h. Bandalags íslenzkra skáta:
Hrefna Tynes.
'F.h; Hvítabandsins:
Jóna Erlendsdóttir.
Fh. Kvenfélagasambands Islands
Jóhanna Egilsdóttir.
F.h. Kvenréttindafélags íslands:
Jakobína Mathiesen
F.h. Landssambands K.F.U.M.:
Ingvar Árnason
Fh. Náttúrulækningafél. íslands:
Arnheiður Jónsdóttir
F.h. Sambands bindindisfélaga I
skólum: Ásgeir Sigurgeirsson
F.h. Sjöunda dags aðventista á
íslandi: Júl. Gumundsson.
F.h. Slysavarnafélags íslands:
Guðbjartur Ólafsson.
F.h. Stórstúku íslands I.O.G.T.:
Brynleifur Tobiasson
F.h. Ungmennafélags íslands:
Stefán Ól. Jónsson
F.h. Bindindisfélags ísl. kennara:
Kristinn Gíslason.
F.h. K. F. U. K.:
Gunnfríður Rögnvaldsdóttir
F.h. Samb. ísl. kristnisboðsfél.;
Páll Sigurðsson
F.h. Bindindisfélags presta:
Árelíus Níelsson
F.h. Landssamb. framhaldsskóla-
kennara: Helgi Þorláksson.
F.h. Áfengisvarnanefndar
kvenna í Reykjavík og Hafnar-
firði: Sigríður Björnsdóttir.
F.h. íþróttasambands íslands:
Ben. G. Waage.
F. h. B.F.Ö.
Sigurgeir Albertsson.
VESTMANNAEYJUM, 19. nóv. —
Fyrirhugað er að um 15 bátar
byrji aftur reknetjaveiðar, en
fullt útlit er fyrir áð aðeins 2—3
bátar komist af stað aftur, vegna
manneklu. Hafa skipstjórar leit-
að fyrir sér undanfarið, en ekki
tekizt að fá fulla áhöfn. Vantar
flesta 2—3 menn. Öðrum hefur
ekki tekizt að fá einn einasta
mann í skiprúm. Er því sýnilegt
að mun færri bátar munu komast
á reknet að þessu sinni, en fyrir-
hugað hafði verið. — Bj. Guðm.