Morgunblaðið - 23.01.1959, Blaðsíða 3

Fðstudagur 23. jan. 1959
UORGTJ1VBLAÐ1Ð
3
Býrðunum, sem lagðar eru
á þjóðina, verði jafnt skipt
Greinargerð L. Í.V. til ríkisstiórnarinnar
1 kolaporti Kol & Salt.
Kolaneyzlan eykst í kuldunum
ÞAÐ hefur lifnað yfir kolasöl-
unni hér í bænum, svo um mun-
ar. Hafa bæjarbúar, einkum þeir
sem á hitaveitusvæðinu búa, orð-
ið að kaupa kol í frosthörk-
unum að undanförnu. Sem kunn-
ugt er, hefur hitaveitan hvergi
nærri dugað í kuldanum. Geym-
arnir eru aðeins hálffullir á
morgnana, vegna hins gengdar-
lausa vatnrennslis um nætur. Um
dagin brá ljósmyndari Morg-
unblaðsins sér inn í kolaportið
hjá Kol & Salt. Þar var mikið
að gera. Þann dag höfðu kolabíl-
ar flutt um 100 tonn af kolum
úr portinu, mestmegnis til húsa
hér í bænum, en einnig suður í
Hafnarfjörð og víðar.
Forráðamenn Kol & Salt sögðu
Mbl. í gær, að svo mikil hefðu
kolakaupin verið undanfarið, að
þeir hefðu séð sig tilneydda að
taka skip á leigu, til að tryggja
að nægar kolabirgðir væru fyrir-
liggjandi. Myndi Askja fara til
Póllands og taka þar farm, sem
væntanlegur væri til landsins
upp úr næstu mánaðamótum.
VIÐ 1. UMRÆÐU niðurgreið&lu-
frumvarp.sins í neðri deild i gær,
las Emil Jónsson, forsætisráðherra
upp svohljóðandi greinargerð frá
Landssambandi íslenzkra verzlun-
armanna:
Landssamband ísl. verzluhar-
manna hefir haft til athugunar
frumvarp ríkisstjórnarinnar til
laga um niðurfærslu verðlags og
l>auna o. fl.
1 því samhlandi vill L.I.V. taka
eftirfarandi fram:
L.Í.V. hefir ekki aðstöðu til að
taka afstöðu til frumvarpsins í
heild.
L.Í.V. hefir ekki tök á að sann-
reyna ýmis veigamikil atriði, sem
þessar ráðstafanir munu hyggjast
á, svo sem t.d. hversu mikið sjáv-
arútvegurinn þarf til þess að
rekstrargrundvöllur hans ' sé
tryggður. Ennfremur virðast vísi-
töluákvæði frumvarpsins nokkuð
óljós.
L.l.V. telur að ef sjávarútveg-
urinn raunverulega þarf þær lag
færingar á rekstrargrundvelli sín-
um, sem honum eru ætlaðar með
aðgerðum þessum þá hafi sú leið,
sem valin er, niðurfærsluleiðin, ó-
tvíræða kosti fram yfir ýmisar
aðrar leiðir, sen. farnar hafa ver-
Stjórn Alþýðusambandsins klofin
í afstöðu til niður-
færslufrumvarpsins
SIAKSTEIMAR
1 FRAMSÖGURÆÐU sinni fyrir
niðurfærslufrumvarpinu í neðri
deild í gær, las forsætisráðherr-
ann Emil Jónsson samþykktir, er
ríkisstjórninni höfðu borizt frá
ýmsum stéttasamtökum. Stjórn
Alþýðusambands íslands hafði
klofnað um málið. Samþykkt var
með 5 atkvæðum kommúnista
gegn 4 atkvæðum Alþýðuflokks-
manna að senda ríkisstjórninni
svohljóðandi yfirlýsingu:
„Miðstjórn A.S.Í. fékk í gær,
sunnudag 18. janúar, til umsagn-
ar frumvarp ríkisstjórnarinnar
í efnahagsmálum og vill út af því
taka eftirfarandi fram:
1. Þessar ráðstafanir hafa ver-
ið ákveðnar af ríkisstjórninni án
nokkurs samráðs við verkalýðs-
samtökin, sem meðal annars sést
af því, að nú þegar hefur verið
lokið endanlegu samkomulagi
við Landsamband ísl. útvegs-
manna um aukna aðstoð við út-
gerðina á þeim grundvelli, að
frumvarpið verði lögfest.
2. Með frumvarpinu, ef að lög-
um yrði, er gert ráð fyrir því að
breyta löglega gerðum kjarasamn
ingum stéttarfélaganna stórlega
til lækkunar og ákveða þannig
kauplækkun með lögum. Getur
verkalýðshreyfingin ekki látið
undir höfuð leggjast að mótmæla
slíku harðlega.
3. Samið hefur verið við at-
vinnurekendur í sjávarútvegi
um tugmilljóna auknar bætur af
opinberu fé umfram það, sem
telst þeim til hagsbóta í kaup-
lækkuninni.
4. Engin trygging er fyrir því,
að fjár til þessara ráðstafana,
niðurgreiðslna verði ekki aflað
með nýjum álögum á almenning
síðar á árinu.
5. Miðstjórnin telur, að aðgerð
ir þessar brjóti í meginatriðum í
bág við stefnu þá, sem nýlokið
Alþýðusambandsþing markaði í
efnahagsmálum, þar sem með
henni er í senn gengið á samn-
ingsrétt verkalýðssamtakanna og
stefnt að stórfelldri kjaraskerð-
ingu.
6. Með vísun til framanritaðs
varar miðtjórn A.S.f. alvarlega
við samþykkt frumvarpsins og
bendir sérstaklega á þá hættu, er
í því felst að ætla að afgreiða
aðgerðir í efnahagsmálunum, án
eðlilegs samráðs og samstarfs við
launþegasamtökin í landinu.
Jafnframt lýsir miðstjórnin
yfir því, að hún er reiðubúin til
viðræðna við ríkisstjórnina um
aðgerðir verðbólgunni til stöðv-
unar á grundvelli þeirrar sam-
þykktar, sem þing Alþýðusam-
bandsins í lok nóvember sl., gerði
í þeim efnum“.
Minnihluti stjórnar ASÍ, Al-
þýðuflokksmennirnir 4, lögðu
hins vegar fram eftirfarandi tilr
lögu á viðræðufundi, sem stjórn
Alþýðusambandsins átti með
forsætisráðherra:
„Miðstjórn A.S.f. hefur átt þess
kost að kynna sér tillögur ríkis-
stjórnarinnar um fyrirhugaðar
ráðstafanir í efnahagsmálum og
ályktar í því sambandi eftirfar-
andi:
Síðasta þing A.S.f. taldi höfuð-
nauðsyn að þegar yrðu gerðar
ráðstafanir til þess að stöðva
verðbólguna. Jafnframt lýsti þing
ið sig samþykkt því að vísitalan
yrði stöðvuð við 185 stig, enda
leiddi það ekki til rýrnunar á
kaupmætti launa og fjár til nið-
urgreiðslu yrði ekki aflað með
nýjum sköttum á verkalýðsstétt-
ina.
í tillögum þeim sem núver-
andi ríkisstjórn hyggst leggja
fram til lausnar aðsteðjandi
vanda efnahagsmálanna, er gert
ráð fyrir að auk þess sem verð-
bólgan verði stöðvuð, verði verð-
lag og kaupgjald fært til baka
þannig að kaup verði greitt frá
1. febrúar samkvæmt vísitölu 175.
Er þetta talið nauðsynlegt
vegna þeirrar þróunar, sem orð-
ið hefur í kaupgjalds- og verð-
lagsmálum svo og vegna nýrra
samninga við bátasjómenn og út-
vegsmenn, ef unnt á að vera að
komast hjá hækkun yfirfærslu
og innflutningsgjalda, sem mundi
koma harðast niður á launþegum.
Miðstjórninni er ljóst, að ef
ekki verða nú þegar lagðar ráð-
stafanir til lausnar efnahagsmál-
anna, vofir yfir stöðvun atvinnu-
lífsins, og algjör upplausn, sem
hvorttveggja mundi leiða til stór-
felldrar kjaraskerðingar fyrir
alla launþega.
Þrátt fyrir yfirlýsingu síðasta
þings A.S.f. um að stöðva við
vísitölu 185, verður að telja, að
þingið hafi eigi tekið afstöðu
gegn þeirri leið sem felst í um-
ræddum tillögum ríkisstjórnar,
ef tryggt er að kaupmáttur launa
verði ekki rýrður frá því sem
hann var í október (miðað við
vísitölu 185).
Samkvæmt þeim upplýsingum
sem fyrir liggja og staðfestar
hafa verið á fundinum verður að
telja þetta tryggt.
í sambandi við framlagðar til-
lögur ríkisstjórnarinnar telur
miðstjórnin nauðsynlegt að eftir-
farandi verði tryggt:
1. Fjár til niðurgreiðslna og
fyrirhugaðra ráðstafana verði
aflað með sparnaði í rekstri rík-
isins og frestun á þýðingarminni
fjárfestingarframkvæmdum svo
og með því að verja til þess
greiðsluafgangi ríkissjóðs.
2. Niðurgreiðslur verði aukn-
ar þannig að tryggt sé að fram-
færsluvísitala verði eigi hærri
en 202 stig 1. marz n.k.
3. Síðari málsliður 1. málsgr.
1. gr. verði einnig látin taka til
bóta samkv. lögum um atvinnu-
leysistryggingar.
4. 4. gr. frumvarpsins verði
við það miðuð að hinn nýi vísi-
tölugrundvöllur verði látinn
koma til framkvæmda við gildis-
töku fyrirhugaðra laga.
5. Niður verði felld 2. málsgr.
6. greinar frumvarpsins.
Auk þess telur miðstjórnin
nauðsynlegt að bæjar- og sveit-
arfélög leggi vísitöluna 175 til
grundvallar við álagningu útsvars
ársins 1959“.
,KAUPMANNAHÖFN 22. jan —-
í danska þinginu hefur komið
fram tillaga um að efla atvinnu-
lífið á Grænlandi með því að
verja á næstu sex árum 57 millj.
kr. m. a. til hafnarframkvæmda,
fjölgun frystihúsa og annarra iðn
fyrirtækja í sambandi við sjáv-
arútveg Grænlendinga.
ið í þessu skyni á undanförnum ár
um. Þó vill L.l.V. mótmæla endur-
tekinni skerðingu rikisvaldsins á
frj álsum samningsrétti launþega
og vinnuveitenda. Telur L.Í.V. lög
þvinganir ríkisvaldsins í þessu
sambandi hættulegt fordæmi, sem
verkalýðsfélögin verði að gjalda
hinn mesta varhug við.
L.Í.V. vill leggja sérstaka á-
herzlu á. að þeim byrðum, sem
með frumvarpi þessu eru lagðar
á þjóðina, sé skipt jafnt, og vill
í því sambandi benda á eftirfar-
andi:
1. Nauðsynlegt er, að tryggt sé,
að í raun takist að fram-
kvæma þær lækkanir, sem
skv. frumvarpinu eiga að
verða á vörum og þjónustu
alls konar, þar eð auðvelt er
að fylgjast með ákvæðum frv.
um lækkun launa.
2. Kr. 0,85 verðjöfnunargjald
sem lagt var á landbúnaðar-
vörur sl. haust verði fellt nið-
ur eða a. m. k. fært niður sem
svarar niðurfærslu vísitölunn-
ar.
3. Þess verði stranglega gætt að
húsaleiga verði lækkuð að
sama skapi.
4. Vinna seld erlendum aðilum
lækki ekki og renni mismun-
urinn í ríkissjóð.
L. f. V. álítur nauðsynlegt að
ríki, bæjar- og sveitarfélög dragi
verulega úr útgjöldum sínum, sér
í lagi til óarðbærra framkvæmda.
Beinir skattar og útsvör verði
lækkuð hlutfallslega sem svarar
a. m. k. vísitölulækkun þeirri,
sem raunverulega á sér stað við
framkvæmd laganna.
L. í. V. álítur að taka beri upp
nýjan vísitölugrundvöll í sam-
ræmi við þær neyzluvenjur, sem
nú hafa skapazt.
Vita- og Iiafnar-
málastjóra embætt
ið laust
f LöGBIRTINGI, sem út kom á
miðvikudaginn, er slegið upp
embætti vita- og hafnarmála-
stjóra. Aðalsteinn Júlíusson, verk
fræðingur, hefur gegnt embætti
þessu frá því er Emil Jónsson
forsætisráðherra varð bankastjóri
við Landsbanka íslands.
í tilkynningunni er ekkert til-
greint um menntun umsækjenda.
A síðari árum hefur starf vita- og
hafnarmálastjóra einkum beinzt
að hafnarmálum og er það nú orð
ið aðalstarfið í embættinu. Um
sóknarfrestur er til 20. febrúar.
Forsetinn veitir émbættið, en
vita- og hafnarmálin heyra undir
samgöngumálaráðuneytið.
Slæmar fjár-
heimtur
VALDASTÖÐUM 20. jan. —
Nokkuð bar á þvi sl. haust, að
bændur heimtu ekki allt fé sitt
af fjalli. Dál. hefir úr þessu rætzt,
þó að enn vanti nokkuð. Nú eftir
áramótin, hafa komið fram nokkr
ar kindur, bæði hér innan sveit-
ar, og einnig hafa komið fram
kindur héðan, austur í Þingvalla-
sveit. Heyrt hefi ég að þar vanti
suma bændur töluvert af fjalli.
Hvað þessari vöntun veldur, mun
ekki vitað með vissu.
Dálítið hafa mislingar stungið
sér hér niður. Og hafa þeir lagzt
allþungt á suma, sem komnir eru
nokkuð til ára.
Hér getur ekki heitið, að snjór
sjáist nema í fjöllum. Og hæg-
viðri og bjartviðri er dag hvern,
og sól á sumum bæjum. En sums
staðar mun vera orðið litið um
neyzluvatn. St. G.
„Er það stökkbreyting“
Undir þessari fyrirsögn birti
Tíminn í gær svartletursgrein.
Hún hljóðar svo:
„Erfðafræðin kennir, að ýmsir
kynlegir kvistir og gjörólíkir upp
runa sínum geti myndazt við svo-
nefnda stökkbreytingu. Litið
mun samt fyrir því fara, að slíkra
fyrirbrigða verði vart hjá mann-
fólkinu. Mörgum mun þó hafa
komið í hug, að þannig hljóti að
vera ástatt um einn kunnan ís-
lending, svo frábrugðinn er hann
foreldri sínu og ættmennum
öllum, þeim, sem þekktir eru.
Þetta merkilega fyrirbæri er núv.
„aðalritstjóri“ Mbl„ Bjarni Bene
diktsson. ,
Benedikt Sveinsson, fyrrver-
andi alþingismaður, var hágáfað-
ur hugsjónamaður. Bjarni er að
vísu greindur í góðu meðallagi,
en honum hættir mjög til þess að
nota gáfur sínar í þágu lágkúru-
legra „hugsjóna“. Benedikt gerð-
ist ungur liðsmaður þeirra sveita,
er örast vildu sækja í áttina til
fulls sjálfsforæðis þjóðarinnar og
varð brátt einn áhrifamesti fyrir
liði þeirrar mannvænlegu fylk-
ingar. Bjarni er af ýmsum tal-
inn hafa ríka tilhneigingu til þess
að líta svo á, að sjálfstæði íslend
inga jaðri við að vera verzlunar-
mál. Benedikt var flestum mönn-
um skörulegri og drengilegur
jafnan í málflutningi sínum. Eng-
um dettur í hug skörungsskapur
í sambandi við Bjarna. Þess utan
er hann leiðinlegur og smáskít-
legur í „málefna“-pexí sínu, og
hefir tekizt að gera Mbl. svo ill-
yrt og rætið, að Agnar Bogason
getur átt þess von á hverri
stundu, að vera ekki lengur við-
urkenndur methafi á þessu sviði
blaðamennskunnar. Benedikt
horfði jafnan hátt og fram,
Bjarni lítur lágt og niður“.
„Sumir lýstu yfir“
Af hinni tilvitnuðu Tímagreln
er ljóst, að Framsóknarmönnum
er sérstaklega illa við „málefna“-
pex, þeim þykir það bæði „leiðin-
legt og smáskítlegt“. Já satt er
það, að mikill munur er á „mál-
efna-pexinu“ eða Tímagreininni
að tarna. Síðan segir Tíminn:
„----enginn íslenzkur stjórn-
málaflokkur hefir minna að því
gert en einmitt Framsóknarflokk-
urinn, að vinna með kommúnist-
um. >
Það er rétt, að sumir Framsókn
armenn lýstu því yfir fyrir síð-
ustu Alþingiskosningar, að þeir
væru mótfallnir stjórnarsam-
vinnu við kommúnista".
Mikið er, að Tíminn fékkst til
að játa þetta. En af hverju nefnir
hann ekki þessa „suma Fram-
sóknarmenn“. ,
Einfaldlega vegna þess, að
þetta var heitstrenging flokksins
alls en engan veginn viljayfirlýs-
ing aðeins „sumra“ flokksmanna.
Haraldur Guðmundsson gaf hið
fræga loforð sitt í áheyrn alþjóð-
ar fyrir hönd beggja Hræðslu-
bandalagsflokkanna. Hinu sama
var lýst yfir af Framsóknarmönn-
um á fundum um allt land.
„Ekki hót
samstarfshæfari“
í gær segir Tíminn:
„Hins vegar er „aðalritstjóran-
um“ það fullkunnugt engu síður
en öðrum, að eftir kosningarnar
1956 voru kommúnistar ekki ráð-
andi aflið í Alþýðubandalaginu“.
En á sjálfan kosningadaginn
1956 sagði sami Tími um Alþýðu-
bandalagið:
„Ekkert samstarf verður haft
við þetta bandalag kommúnist-
anna um stjórn, af því að þeir
eru ekki hóti samstarfshæfari en
j áður, þótt þeir haíi skipt um
' nafn“.