Morgunblaðið - 05.05.1959, Blaðsíða 2

2
MORGUNRLAÐIÐ
K. maí 1959
Fyrsti barnakór < Reykjavík.
Mikil sönghátíð barnaskóla bœjarins
á uppstigningardag
350 börn úr 6 skólum syngja
Á UPPSTIGNINGARDAG, 7. maí
nk. verður haldið fyrsta söng-
mót barnaskólanna í Reykjavík.
Verður það að líkindum fjölmenn
asta söngmót, sem haldið hefur
verið á íslandi, því að þar koma
fram um 350 ungir söngvarar og
tvær hljómsveitir, sem annast
undirleik.
Fræðslustjóri Jónas B. Jónsson,
formaður fræðsluráðs Reykjavík-
ur, Helgi Hermann Eiríksson og
Ingólfur Guðbrandsson söngnáms
stjóri, ræddu við blaðamenn í gær
um þetta skólamót og töldu þeir
þetta merk tímamót í söng-
kennslu skólanna. Skólarnir hafa
alla tíð lagt rækt við söngnámið.
Aftur á móti hefði þar ekki verið
um samræmda kennslu að ræða,
en síðan Ingólfur Guðbrandsson
tók að sér söngnámsstjórastarfið,
hefur á þessu orðið veruleg breyt-
ing til batnaðar.
Til móts þessa er stofnuð að
tilhlutun fræðsluráðs Reykjavík-
ur og söngnámsstjórans, Ingólf
Guðbrandssonar, en söngkennar-
ar barnaskólanna hafa annazt
undirbúning þess lengi vetrar.
Þátttakendur í mótinu eru allir
hinir stærri barnaskólar Reykja-
víkur. Kór Austurbæjarskólans
syngur undir stjórn Guðrúnar
Þorsteinsdóttur, kór Breiðagerðis
skóla undir stjóm Hannesar
Flosasonar, kór Langholtsskóla
undir stjórn Stefáns Þengils Jóns
sonar, kór Laugarnesskólans
stjórnar Kristján Sigtryggsson,
kór Melaskólans Guðrún Páls-
dóttir og kór Miðbæjarskólans
Jón G. Þórarinsson. Sungið er ým
ist með eða án undirleiks, píanó-
leikarar eru Erla Stefánsdóttir,
Kristjana Pálsdóttir og Sigurður
Jóelsson. Miðbæjarskólinn sendir
einnig hljómsveit, sem leikur
undir sönginn.
Verðlaunasamkeppni um sönglög
Mót þetta ber vott um vaxandi
áhuga á tónmennt og söng hjá
hinni uppvaxandi æsku höfuð-
staðarins, og er það góðs viti, því
að fáar tómstundaiðkanir hafa
jafnmikið og varanlegt gildi og
iðkun tónlistar. Því má telja
þetta fyrsta mót merkan atburð
í íslenzkum skólamálum, og þess
vill fræðsluráð Reykjavíkur
minnast með þvi að efna til sam-
keppni meðal íslenzkra tónskálda
um ný íslenzk sönglög við alþýðu
hæfi. Eftir úrskurði dómnefndar
verða veitt verðlaun að upphæð
kr. 10.000 fyrir bextu lögin, sem
berast í þessari keppni, en henni
lýkur fyrsta september nk.
í sambandi við „íslenzk söng-
lög við alþýðuhæfi“, sem nú á að
efna til samkeppni um, gat Ing-
ólfur þess að ekkert nýtt kæmi
fram af slíkum lögum. Aftur á
móti er skæðadrifa af alls konar
dægurlögum. Slík þróun sem
þessi er ekki vænleg. Því hafa
menntamálaráðherra og borgar-
stjóri heimilað að veita verðlaun
í samkeppni meðal tónskálda
vorra, til þess að semja lög við
auglýst nánar í dagblöðum næstu
daga.
Afmæli Hándels
Á efnisskrá söngmótsins eru
alls 28 lög, bæði íslenzk lög og
erlend, íslenzk þjóðlög og ætt-
jarðarlög, keðjusöngvar og sígild
erlend lög, m. a. lög eftir J. S.
Franz Schubert o fl. Hinn 14.
apríl sl. voru 200 ár liðin frá
dauða tónskáldsins G. F. Hándel,
og er þess minnzt á mótinu með
því að kór Laugarnesskólans
syngur kór úr óratóríunni Judas
Makkabeus og í lokin syngja
kórarnir sameinaðir með undir-
leik strokhljómsveitarlag úr óper
unni Bérénice eftir Hádel.
Hljómleikarnir í Austurbæjar-
bíói hefjast kl. 1.15 e. h. á upp-
stigningardag og verða endur-
Bach, G. F. Hándel, Mozart, teknir sama dag kl 3 síðdegis.
Stefnubreyting í skatta-
málum var nauðsynleg
Framsóknarmenn spáðu því að ný verð-
bólgualda væri skollin yfir, en þjóðin
hefur sloppið vel
Umræður urðu nokkrar í Neðri
deild Alþingis í gær í sambandi
við frumvarp um útflutnings-
sjóð. Tók þar til máls Halldór
Sigurðsson þingmaður Mýra-
manna. Hafði hann borið fram
tillögu um að lækka gjald af
innflutningi bifreiða. Kvaðst
ræðumaður harma, að horfið
væri frá þeirri stefnu, að skatt-
leggja allar vörur ...............
Ingólfur Jónsson fyrri þing-
maður Rangæinga kvað það þvert
á móti fagnaðarefni, að nú væri
horfið frá þeirri stefnu um að
skattleggja jafnvel brýnustu lífs
nauðsynjar fólksins sem lúxus-
vörur. Hann taldi og hafa tekizt
vonum framar að afgreiða fjár-
lög án þess að leggja á mikla
nýja skatta og minnti í því sam-
bandi á ummæli Hermanns Jón-
assonar er hann sagði af sér í
desember sl., um að verðbólgu-
aldan væri skollin yfir. Hefði
Hermann áreiðanlega ekki við-
haft þau ummæli, ef hann-hefði
séð nokkra leið til að afgreiða
greiðsluh.llalaus fjárlög án þess
að leggja á mikal skatta. Þá hefði
það og legið fyrir að ef miðað
væri við vísitöluna 202 þyrfti
400—500 milljónir króna í nýj-
um sköttum. En þá var jafnvel
fullyrt, að vísitalan myndi síðar
á árinu fara upp í 270 og hefði
áætlunin um nýja skatta þá ekki
hrokkið til, því að þá hefði hrun
og atvinnuleysi skollið á. Taldi
Ingólfur því að þjóðin hefði slopp
ið vel eins og viðskilnaður vinstri
stjómarinnar hefði verið, enda
þótt ekki væri hægt að komast
með öllu hjá skattahækkunum
Hvað viðvíkur innflutnings-
gjaldi af bifreiðum, sagði Ing-
ólfur að það bæri að hafa í huga,
að jafnvel 3—5 ára gamlar bif-
reiðir væri seldar manna á milli
á ekki lægra verði en nýjar bif-
reiðar kostuðu þegar innflutnings
og gjaldeyrisleyfi væru fengin.
Þá sagði Ingólfur, að það væri
ósæmilegt hjá Halldóri Sigurðs-
syni að koma nú fram með til-
lögu um að fella niður tekju-
öflunarlið útflutningssjóðs, án
þess að benda á nokkra aðra leið
Félag áhugamanna
um landatræði
Hundruðusfu ártiðar Alexanders
Humboldts minnzf
legra útgjalda Sagði Ingólfur að
lokum, að þótt Framsóknarmenn
hefði ekki enn áttað sig á því,
að stefna sú, sem þeir hefðu fylgt
væri röng, hefði allur almern-
ingur fyrir löngu gert sér grein
fyrir því, að stefnubreyting var
nauðsynleg.
Leninverðlauniii
MOSKVU, 4. maí. — Nefnd sú,
sem úthtutar „friðarverðlaunum
Lenins“ hefur undanfarið setið á
rökstólum. Nú hefur hún skýrt
frá því, hverja hún sæmdi verð-
laununum. Þeir eru:
Krúsjeff,
Dubois, bandarískur vísinda-
maður og rithöfundur,
Buchwits, þýzkur verkalýðs-
foringi,
Varnalis, grískt skáld,
Montague, brezkur fulltrúi
í Heimsfriðarráðinu
von
HINN 24. febrúar s.l. var hald-
inn fundur nokkurra áhuga-
manna um landfræði, var þar
ákveðið að stofna félag, er
skyldi heita LANDFRÆÐIFÉ-
LAGIÐ. Markmið félagsins er
að glæða áhuga á landafræði og
stuðla að aukinni þekkingu lands
manna á öðrum þjóðum. Mun
það einkum gangast fyrir mynda-
sýningum og fyrirlestrum land-
fræðilegs eðlis. Félagar „Land-
fræðifélagsins“ geta allir orðið,
sem áhuga hafa á ferðalögum og
kynnast vilja löndum og þjóðum.
Fyrir stofnfundinn var aðeins
af handahófi talað við fáa eina,
sem vitað var að hefðu áhuga,
og á þeim fundi og strax á eftir
gengu 50 manns í félagið.
íslendingar hafa frá fyrstu tíð
viljað fá gloggar frásagnir af
öðrum löndum, en ekki er nema
rúmur áratugur liðinn síðan
fólk gat almennt farið að kynnast
þeim af eigin raun. En hvort sem
menn hafa alltaf setið heima eða
haft tækifæri til að fara eitthvað
sjálfir er áhuginn mikill, enda
aldrei meiri ástæða en nú til að
kynnast sem bezt framandi þjóð-
um. Við getum varla hneyklazt
að ráði yfir þekkingarleysi út-
lendinga á okkur, þegar við för-
um að rifja upp okkar eigin þekk
ingu um ýmis lönd. Þess vegna er
það menntun jafnt sem skemmt-
un að heyra frá reynslu glöggra
ferðamanna. Og á síðari árum
hefur komið fram hið prýðileg-
asta hjálpartæki að gera slíkar
frásagnir lifandi, en það eru lit-
skuggamyndirnar, sem svo marg
ir eru famir að taka.
Aðalstarfsemi „Landfræðifé-
lagsins" á einmitt að byggjast á
því að fá víðreista menn til að
segja frá og sýna myndir. Væri
stjórninni mikill fengur að því
að fá ábendingar um slíka menn;
en í fyrstu stjórn „Landfræðifé-
lagsins“ voru kosnir:
Einar Magnússon, formaður,
Sverrir Sch. Thorsteinsson, ritari,
Valdimar Kristinsson, gjaldkerí
og meðstj órnendur Ólafur Björn
Guðmundsson og Eyþór Einars-
son.
Ákveðið var að hafa erindin og
myndasýningarnar eingöngu um
úlönd, þannig að ekki yrði farið
inn á svið félaga, sem þegar eru
starfandi.
„Landfræðifélagið" heldur
fyrsta fund sinn í I. kennslusofu
Háskólans miðvikudaginn 6. maí,
þ.e. annað kvöld, kl. 20,30. Er sá
alþýðuhæfi. Keppni þessi verður til að afla fjár til óhjákvæmí- Hiimir ke-7
Faxavík ................ 60
Baldur Þorvaldsson ..... 56
Von II................... 67
Nonni ................... 63
Helguvík ................ 63
Helgi Flóventsson ....... 57
Erlingur V............... 60
Vöggur .................. 50
Bára .................... 49
Trausti ................. 29
Sigurkarfi (útilegub.) .... 13
461,970
556,460
626,660
443,700
526,290
422,640
684,050
284,440
318,380
194.150
274.150
1953 16,477,410
Afli Keflavíkurbáta
KEFLAVÍK, 4. maí. — Um mán-
aðamótin voru komin hér á land
21.959,090 kíló af óslægðum fiski,
og þrátt fyrir slæmar gæítir og
lélegan afla framanaf vcrtíðinni,
er þetta um 1500 tonnum meiri
afli en á allri vetrarvertíðinni
1958. Hér fer á eftir yfirlit um
afla Keflavíkurbáta allt frá ver-
tíðarbyrjun til aprílloka, og sem
frr segir er afiinn miðaður við
óslægðan fisk:
Línu- og netabátar róðr. kg.ósl.
Guðmundur Þórðarson .... 67 563,600
Ólafur Magnússon ...... 68 774,220
Vilborg ............... 67 577,390
Sæborg ............... 60 427,880
Gunnar Hámundarson .... 64 450,990
Júlíus Björnsson ...... 62 487,810
Jón Finnsson .......... 67 664,650
Baldur ................ 53 208,820
Bjarmi ............... 61 636,090
Þorleifur Rögnvaldsson 62 534,870
Huginn ............... 55 395,520
Stjaman ............... 62 440,310
Einar Þveræingur ..... 63 541,210
Farsæll ............... 65 480,000
Sæmundur .............. 61 341,390
Geir .................. 60 557,160
Gylfí. II.........I... 57 520,970
Heimír ............... 59 489,870
Guðfinnur ............. 60 578,850
Reykjaröst ............ 52 403,310
Andri ................ 62 429,020
Kópur.................... 67 491,660
........_ 70 688.880
Net&bátar
Emma
Ólafur
Kári .....
róðr.
.......... 36
-----------45
.......... 46
Freyja .................. 47
Hólmsteinn .............. 47
Þorsteinn ............... 43
Vísir ................... 43
Björgvin ................ 42
Gylfi, Njarðvík ......... 44
Gullborg ................ 41
Týr ..................... 38
Stjarni • ............... 39
Garðar ................. 43
Gullver ................. 38
Sleipnir ................ 38
Erlingur KE ............. 33
Hilmir KE-18 ............ 28
Svanur .................. 22
Gylfi, Rauðuvík ........ 15
Húni ..................... 8
Dalaröst (lína) ......... 27
kg.ósl.
99,500
277,050
212,860
152,600
310,030
486,740
429,380
532,170
203.810
187,500
258.220
419,110
277,790
374,360
374,360
63,780
60,150
318,230
146.220
92,310
160,140
fundur haldinn í tilefni af hundr
uðustu ártíð Alexanders von
Humboldts, sem var frægastur
allra náttúrufræðinga á fyrri
hluta 19. aldar og hefur verið
nefndur faðir landafræðinnar,
enda mestur brautryðjenda þeirr
ar fræði og upphafsmaður sumra
greina hennar, t.d. lofslagsfræð-
innar.
Heimsfrægð hlaut Humboldt
fyrir leiðangur til Mið- og Suð-
ur-Ameríku 1799—1804. Hefur
verið sagt að með þeim leiðangri
hafi Ameríka fundizt öðru sinni.
Humboldt stundaði þar einkum
grasafræði- og jarfræðirannsókn
ir. í þeim löndum, sem hann fór
um, eru ein hin mestu eldfjöll á
jörðinni, en Humboldt var mikill
eldfjallafræðingur og hefur t.d.
Þorvaldur Thoroddsen þar margt
af honum lært.
Á þessum fyrsta fundi „Land-
fræðifélagsins" mun dr. Sigurður
Þórarinsson flytja erindi um
Humboldt og síðan sýna lit-
skuggamyndir frá þeim landsvæð
um í Ameríku er Humboldt fór
um, einkum Perú og Mexíkó.
Eins og áður er sagt eru allir
velkomnir á fundinn og geta þeir,
sem vilja, skrifað sig í félagið.
Þeir, sem gera það á þessum
fyrsta almenna fundi verða,
ásamt þeim sem fyrir voru, tald-
ir stofnfélagar.
760 5.481.680
— INGVAR.
600 lestir fisks
á land um helgina
AKRANESI, 4. maí. — 600 lestir
fiskjar bárust hér á landi um
helgina. í gær, sunnudag, lönd-
uðu 6 þorskanetjabátar og 16
trillur samtals 98 lestum, þar af
fiskuðu trillurnar 24,5 lestir. —
Aflahæstur var Ólafur Magnús-
son með 21 lest. Hæstu trillurnar
voru Viðir með tæpar 3 lestir,
Freyr með 2,5 lestir og Reynir
með 2,2 lestir.
16 bátar lönduðu hér á laug-
ardaginn 220 lestum alls. Trillu-
bátarnir reru ekki vegna norð-
anstroku á miðunum. Tveir þeir
aflahæstu voru jafnir, Sigurvon
og Reynir með 21 lest. Og afli
bátanna með jafnasta móti.
Hingað kom bæjartogarinn
Akurey aðfaranótt sunnudagsins
af Grænlandsmiðum með 283
lestir. Var sinn helmingurinn af
hvoru, þorski og karfa.
— Oddur.
Hátíðahöldin
á ísafirði 1. maí
ÍSAFIRÐI, 4. maí. — Veður var
dágott hér 1. maí, en fremur kalt.
Verkalýðsfélögin og Félag opin-
berra starfsmanna gengust fyrir
hátíðahöldum.
Hófust hátíðahöldin með úti-
samkomu kl. 1,30. Þar fluttu ræð-
ur Sverrir Guðmundsson, for-
maður verkalýðsfélagsins Bald-
urs, Sigurður Kristjánsson, for-
maður Sjómannafélags ísfirð-
inga og Halldór Ólafsson bóka-
vörður sem talaði af hálfu Félags
opinberra starfsmanna á ísafirði.
Lúðrasveit ísafjarðar lék undir
stjórn Vilbergs Vilbergssonar.
Kl. 4 var samkoma í Alþýðu-
húsinu, Ptéur Pétursson varafor-
maður Baldurs setti samkomuna.
Lúðrasveit lék, Björgvin Sig-
hvatsson, formaður Alþýðusam-
bands Vestfjarða flutti ræðu.
Þá söng Albert K. Sanders gam-
anvísur og að lokum var sýnd
kvikmynd af sögu norsku verka-
lýðshreyfingarinnar.
Um kvöldið var dansleikur í Al
þýðuhúsinu. Merki dagsins voru
seld á götum bæjarins.