Morgunblaðið - 01.11.1959, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 01.11.1959, Blaðsíða 12
12 MORGTJTSJtT, AÐlb Sunnudagur 1. nov. 1959 tfttMaMfr Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík. Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson. Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.) Bjarni. Benediktsson. Sigurður Bjarnason frá Vigur. Matthías Johannessen. Lesbók: Arni Óla, sími 33045. Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson Ritstjórn: Aðalstræti 6. Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480. Askriftargald kr 35,00 á mánuði innamands. 1 lausasölu kr. 2.00 eintakið. FYRSTI ÞÁTTUR OLÍUHNEYKSLISINS UTAN UR HEIMI AF skýrslu rannsóknardóm- aranna í olíumálinu á Keflavíkurflugvelli er sýnt, að það er eitt umfangs- mesta afbrotamál, sem til rann- sóknar hefur komið hér á landi. Það hefst með kæru tveggja lög- reglumanna á Keflavíkurflug- velli hinn 26. nóv. sl. Næsta dag er Gunnar Helgason skipaður sérstaljur umboðsdómari í mál- inu. Dómsrannsókn hófst 16. des. 1958 og hefur henni verið fram haldið æ síðan. Við rannsóknina kom hvað eft- ir annað í ljós, að málið var mun umfangsmeira en ætlað hafði verið. Þess vegna var umboð Gunnars Helgasonar víkkað 20. apríl 1959. Sú útfærsla rannsókn arheimildarinnar hrökk ekki til. Enn víðtækari rannsóknéirheim- id varð að veita 8. ágúst 1959. Þá var bert orðið, að málið væri svo umfangsmikið, að einum rann- sóknardómara væri ekki ætlandi að kanna það til hlítar. Guðmund ur Ingvi Sigurðsson var því skip- aður rannsóknardómari í málinu ásamt Gunnari Helgasyni. Til þess að greiða úr málinu, töldu rannsóknardómararnir sig þurfa að greina það sundur í þætti. Þrátt fyrir það, þótt rann sóknin hafi nú staðið í fulla 10 mánuði, er enn ekki búið að rann saka nema fyrsta þátt málsins og þó ekki til fullrar hlítar. ★ Eftir því, sem nú þegar liggur fyrir er sannað, að H.Í.S. og Olíu félagið hf. hafi heimildarlaust komið sér undan tollgreiðslu, m. a. á þessum innflutningi, að sögn rannsóknar dómaranna: „Þrjár benzínafgreiðslubifreið ir, 11 tengivagnar til afgreiðslu smurningsolíu o.fl. til flugvéla, 20 dælur til afgreiðslu á mótor- benzíni, 19 dælur til afgreiðslu á flugvélaeldsneyti og 2 loftdæl- ur, ásamt mælum. Ennfremur stálpípur, ventlar, lokur, rennsl ismælir, slöngur o.fl. í neðan- jarðarleiðslukerfi H.Í.S. vegna flugafgreiðslunnar á Keflavíkur fflugvelH, svo og varahlutir í benzín-dælur og bifreiðir, dekka viðgerðarefni, pípulagningarefni allskonar, krossviður, gólfflísar, 216,703 pund af frostlegi, 350 tunnur af terpentínu, 52.203 pund af ísvarnarefni og jafnvel áfengi“. Innkaupsverð á meginhluta þessa varnings er rúmlega 2 milljónir og 100 þús kr. Ekki eru þó enn öll kurl komin til graf- ar ,og ekki hafa verið reiknuð aðflutningsgjöld af þessum inn- flutningi. Þessu til viðbótar kemur, að Olíufélagið var búið að flytja inn vatnseimingartæki og vara hluta í Leylandbifreiðir, án þess að fá innflutningsleyfi eða greiða tolla. Leyfa var fyrst leitað eft- ir að rannsókn málsins var haf- ín og þurfti þá að greiða aðflutn ingsgjald af þessum vörum kr. 176.765,00. Leynir sér ekki, að félagið hefur einr.ig ætlað að ,,spara“ sér þær greiðslur, þó að óttinn við rannsókn yrði til þess, að annað yrði ofan á. Þá er einnig sannað, að félög- in hafa gefið rangar skýrslur til stjórnarvalda varðandi innflutn ingsleyfi fyrir afgreiðslutæki fyrir eldsneyti, sem sérstaklega voru sögð fyrir farþegaþrýstilofs flugvélar. Þar er ekki um að villast, að ætlunin var að kom- ast undan greiðslu lögmætra gjalda og e.t.v. að fá leyfi fyrir innflutningi tækja, sem ella hefðu ekki verið leyfð. ★ Stórfeld afbrot forráðamanna olíufélaga SÍS eru því nú þegar uppvís. Framkvæmdastjórinn ber að vísu fyrir sig skilning sinn á varnarsamningnum frá 1951, en eins og í fréttatilkynningu rannsóknardómaranna segir: „Upplýst er, að utanríkisráðu- neytið hefur aldrei veitt H.Í.S. leyfi til tollfrjálss innflutnings bifreiða, tækja, varahluta eða byggingarefnis." Aðfarir olíufélaga SÍS sýna og, að forráðamenn þeirra gerðu sér grein fyrir lögbrotunum og hög- uðu starfrækslu sinni beinlínis með það fyrir augum, að dylja íslenzk stjórnarvöld hvers eðlis innflutningurinn væri. í frétta- tilkynningu rannsóknardómar- anna segir: „í stórum dráttum gekk þessi innflutningur þannig fyrir sig, að fyrirtækin pöntuðu hjá Esso Export-Corporation, New York, munnlega eða skriflega, varn- inginn með beiðni um, að fylgi- skjöl með varningnum væru stíluð á varnarliðið eða erlenda verktaka á Keflavíkurflugvelli, en send H.Í.S. eða Olíufélaginu hf.“ Þarna hefur því verið beint samsæri hins erlenda fyrirtæk- is og olíufélaga SÍS um að rang færa eða öllu heldur falsa fylgi skjölin. Síðar segir: „Þegar varan var komin til landsins og fylgisskjölin í hend- ur Olíufélagsins hf. eða H.Í.S. voru farmskírteini send suður á Keflavíkurflugvöll til fyrir- svarsmanna H.f.S. þar, sem sáu um að afla yfirlýsingar varnar- liðsins um áritun á farmskír- teinin þess efnis, að varan væri flutt inn til notkunar fyrir varnarliðið". Þarna virðast og hafa verið samantekin ráð til blekkinga. ★ Það vekur athygli að Tím- inn einn blaða hefur ekki rúm til þess í gær að birta alla skýrsluna, en lofar þó að bæta úr því í dag. Þegar hugleitt er, að hér er aðeins um einn þátt olíuhneykslisins að ræða, verð- ur Ijóst, að óhugsandi er ann- að en forráðamönnum félag- anna, herrunum í SÍS, hafi verið kunnugt um ,að hér var eitthvað meira en lítið grugg- ugt. Engu að síður lét formað- ur félaganna, Helgi Þorsteins- son, einn af framkvæmdastjór- um SÍS, sig hafa það á aðal- fundi SÍS að láta sem ekkert væri athugavert. Framsóknarmenn fullyrða í öðru orðinu, að SÍS og fyrirtæki þess séu frábrugðin öllum öðrum af því þau séu eign almennings. Þar af leiðir, að almenningur á rétt á því að fá að fylgjast með þvi, frekar um þessi fyrirtæki en önnur, ef eitthvað bregður út af. Það er eitthvað annað en svo hafi verið farið að í þessu máli. Framsóknarmenn hafa frá upphafi gert allt, sem þeir gátu til að dylja þetta hneyksli fyrir almenningi. ÞEKKTUR rússneskur vís- indamaður heldur því fram, að „snjómaðurinn hræðilegi“ í Himalaja-fjöllunum, sem alltaf öðru hverju er „á dag- skrá“ — líka í rússneskum blöðum — sé ekki annað en sögusögn og hugarfóstur hjá- trúarfullra manna. ★ Dr. N. Kislyakov, sem er sagn- fræðingur, beinir skeytum sínum einkum að hinum rússneska leið- angri, sem undanfarna 18 mánuði hefur leitað sannana fyrir til- veru snjómannsins í frostbláum fjöllum Himalaja. — Það er ekki unnt að líta á sögurnar um „snjómanninn hræðilega" öðru vísi en sem tilbúning — þjóð- sagnir, segir dr. Kislayakov í grein, sem hann ritaði nýlega. — Ræðst hann einkum að foringja CHARLES Coburn hefur oft ver- ið nefndur „hinn aldraði ungling- ur bandarískra kvikmynda. Hann er víðþekktur fyrir hina léttu og skemmtilegu kímni sína í fjöl- mörgum hlutverkum „hálf- skúrka" og góðlátlegra glæfra- manna. — Coburn gamli er nú 82 ára — og ætlar að fara að gifta sig. — Sú hamingjusama er aðeins 41 árs, frú Winifred Natzka, ekkja óperusöngvarans Oscar Natzka og móðir tveggja stálpaðra pilta. ★ Hér á dögunum óku þau „aldr- aði unglingurinn" og konuefni hans upp að réttarhöllinni í Las Vegas — til þess að sækja „gift- ingarpappíra" sína. — Coburn gamli bað um að skjölin væru send til þeirra út í bílinn, þar sem hann ætti erfitt með að i ganga stigana upp á aðra hæð. fyrrnefinds leiðangurs, prófess- or Boris Porshney, hinum 54 ára gamla sagnfræðingði, sem eytt hefur mörgum árum við að rann- saka sannleiksgildi sagnanna um snjómanninn, bæði í Himalaja, Mongólíu og Kína og jafnvel inn- an Sovétríkjanna sjálfra. ★ Prófessorinn hefur í fyrirlestr- um og greinum lýst því yfir, að þessar athuganir hans væru liður í „alvarlegum, vísindaleg- Þetta var þó ekki annað en fyr- irsláttur og gamansemi há hon- um. Því að hann segir það sjálf- ur — og allhv kunningjar hans staðfesta það — að hann sé ekki aðeins óbetranlegur nátthrafn, sem aldrei fer í bólið fyrr en kl. 3—4 á nóttunni, heldur sé hann eitt mesta „dansfífl" kvikrnynda- borgarinnar. ★ „Mér þykir ákaflega gaman að dansa“, segir sá 82 ára og brosir kankvíslega. „Þegar ég hef fund- ið mér góða dömu, stíg ég gjarra sporið fram á ljósan dag. Og satt að segja líður mér aldrei betur en eftir slíka nótt . . .“. Allt er fertugum fært, segir þar. Charles gamli Coburn gat meira en tekið undir það á sín- um tíma — og nú getur hann með góðri samvizku sagt — allt er á færi hins áttræða .... Snjómaðurinn — teikning ger0 eftir lýsingu manns, sem kveðst hafa séð þessa furðuveru. um rannsóknum". Hefur hann látið í ljós þá skoðun sína, að snjómaðurinn sé annað og meira en sögusögn. — En Kislyakov gerir gys að öllu saman, ekki sízt að þeirri fullyrðingu rúss- nesku leiðangursmannanna, að þeir hafi raunverulega séð snjó- mann í Pamir-fjöllunum. Fáum dögum eftir að hin háðulegu ummæli Kislyakovs birtust, tilkynntu leiðangursmenn frá háskólanum í Moskvu og Kiev hins vegar, að þeir hefðu séð risavaxinn, alhærðan „mann“ í Dagestan. Leiðangrar þessir höfðu farið fram í norðurhluta Kaukasus til þess að rannsaka, á hverju byggðust frásagnir manna þar um slíka veru, sem stundum bæri fyrir sjónir ferða- manna á fjallvegum. ★ Einn leiðangursmanna hafði samband við prófessor Porshnev og sagðist hafa talað við nokkra heimamenn, sem héldu því fram, að þeir hefðu séð þessa furðulegu veru, sem gangi upprétt eins og maður. — Kennari nokkur, Ibra- him Gadzhiev að nafni, hafði þá sögu að segja, að einn þessara loðnu „manna“ hefði gengið í veg fyrir sig, er hann var að fara yfir þröngt fjallaskarð. Þetta átti sér stað um hádag, og kennar- inn kvaðst hafa séð veruna mjög vel. Apamaðurinn, eða snjómað- urinn, eða hvað við viljum kalla hann, urraði að kennaranum og virtist í fyrstu ætla að ráðast á hann — en hafði sig þó bráð- lega á brott. ★ Annar Rússi, veitingamaður- inn Gadzhi Gamzatobe, kvaðst oft hafa mætt þessum furðuverum, sem allar eru mjög hávaxnar — yfir tvo metra á hæð — og virðast óhemju-sterklega byggðar. ★ Prófessor Pershnev hefur ekki enn svarað árásum „kollega" síns, dr. Kislyakov — en það er ljóst af hinum fjölmörgu greinum í rússneskum blöðum um þetta efni, að deilumálið „snjómaður- inn“ — veruleiki eða hugarburð— ur“ er mjög vinsælt lesefni þar í .landi. — Hvort nokkurn tíma verður úr því skorið til fulls — og þá hvenær — er enn á huldu. Hinum lærðu ber ekki saman um sannleiksgildi sagnanna um hann — hvort hann sé raun- veruleiki eða hugarburður ... „Unglingur" 82 ára

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.