Morgunblaðið - 23.03.1960, Blaðsíða 13

Miðvilíudagur 23. marz 1960
MORG 11NBLAÐIÐ
13

X
Krúsjeff á í
erfiðleikum
eftir Edward Crankshaw
ÞAÐ hefir aldrei verið mikil á-
stæða til að ætla, að Krúsjeff sé
einræðisherra á sama hátt og
Stalín, með vald yfir lífi og lim-
um sérhvers manns í landinu,
þ. á. m. nánustu samstarfsmanna
sinna.
Jafnvel sumarið 1957, þegar
Krúsjeff hafði, að því er virtist,
rutt úr vegi öllum andstæðingum
sínum, var ljóst, að hann treysti
ekki einungis á stuðning sinna
eigin áhangenda, svo sem Kiri-
sjenkos, F. Kozlovs og Mukhitdin
ovs. Hann treysti einnig á stuðn-
ing manna eins og Suslovs, Mik-
oyans og Aristovs, sem áttu
Krúsjeff ekkert upp að inna en
Stalín allt að þakka. Af hinum
síðastnefndu var Mikoyan sjálf-
sagður og öflugur liðsmaður, en
ekki einu sinni hann leit (eins og
við höfum heyrt frá Krúsjeff
sjálfum) á hinn nýja leiðtoga
sem óviðjafnanlegt forðabúr allr-
ar vizku.
Um hina fyrrnefndu er óhætt
að segja, samkvæmt því sem við
vitum um þá, að þeir studdu
Krúsjeff ekki sem undirtyllur,
heldur sem voldugir stjórnmála-
menn með sín ákveðnu sjónar-
mið. Af einhverjum ástæðum
töldu þeir hentugt að styðja
Krúsjeff, sem sjálfsagðan leið-
toga, sem bezta forsætisráðherr-
ann, sem völ væri á. Þetta munu
þeir hafa gert í þeirri trú, að þeir
gætu haft áhrif á stefnu Krús-
jeffs, þegar þeir teldu það æski-
legt.
Slík ákvörðun var raunar eðli-
leg. Krúsjeff hefir greinilega
fleiri, stærri og stundum betri
hugmyndir en nokkur annar
meðal hinna æðstu manna. Hann
er sá eini þeirra, sem er fæddur
stjórnmálamaður (Rússland elur
ekki greiðlega stjórnmálamenn í
vestrænum skilningi þess orðs og
myndi ekki þykja gott, ef svo
væri). Hann er snilldarleikari;
hann er atorkusamur að vissu
marki; hann hefir ákafa sann-
færingu; og hann getur túlkað
sjónarmið sín. En þegar menn
kjósa leiðtoga, jafnvel í Sovét-
ríkjunum, þurfa þeir ekki endi-
lega að hætta að hugsa og tala
með sjálfum sér.
í fjarveru Krúsjeffs
Það er líka deginum lósara, að
nánustu samstarfsmenn Krús-
jeffs hljóta að fara með allmikla
stjóm á eigin spýtur. Ég hefi ekki
lagt saman, hve miklum tíma
Krúsjeff hefir varið síðastliðið ár
til að tala við gesti og ferðast
innan og utan Sovétríkjanna. En
það hefir verið alltof mikið fyrir
mann, sem þyrfti að stjórna
Sovétríkjunum í smáu og stóru.
Sovétríkjunum er eigi að síður
stjómað. Og jafnvel þótt Krús-
jeff kunni að marka stefnuna í
aðaldráttum, ef um sérstök meiri
háttar mál er að ræða — áreiðan-
lega oft að undangengnum hörð-
um umræðum í forsætisnefnd
flokksins — á eftir að leiða stefn-
una til lykta í smáatriðum jafn-
vel í stórmálum (við höfum eng-
in tök á að vita, hve margar fyrir
ætlanir, sem Krúsjeff voru hug-
leiknar hafa farið út um þúfur).
Enn fremur hljóta ákvarðanir
um stefnuna x fjölmörgum minui
háttar, en þó mikilvægum mál-
um að vera teknar í fjarveru
hans.
Nýlega hefir ein af hans
stærstu fyrirætlunum fengið
þungan skell, eins og skýrt hefir
verið frá. Það er enn of snemmt
að tala um Nýræktaráætlunina
sem hneisu, en það er viður-
kennt, að nú steðji að henni mik-
il hætta („Ástandið er mjög
vont, mjög vont“, sagði Krúsjeff
á fundi miðstjórnar kommúnista-
flokksins í desember). Þetta hef-
ir skaðað mjög alvarlega hina
mikilfenglegu áætlun Krúsjeffs
um stórkostlega útþenslu land-
búnaðarins, sem efnahagurinn í
heild er bundinn við.
Krúsjeff hefir sætt gagnrýni
fyrir þetta. Það er ljóst, að við
vitum ekki allt, sem sagt var
á þessum fundi, og við höfum
alls enga hugmynd um, hvað
sagt var á lokuðum fundum for-
sætisnefndar flokksins á undan
og eftir. En við sáum Krúsjeff
reka á dyr einn af trygguscu
fylgismönnum sínum, Beljaev,
aðeins fáeinum dögum eftir að
hann hafði fengið sérstakt lof og
gullorðu frá miðstjórninni fyrxr
starf sitt í Kazakstan.
Við sáum enn fremur minni
spámenn, svo sem Mazuroy, for-
sætisráðherra Bjelo-rússneska
lýðveldisins, dirfast að efast um
mat Krúsjeffs á hinum stórkost-
legu afrekum, sem unnin höfðu
verið í stórgriparæktinni í Ryan-
an. Krúsjeff hafði haldið þeim
fram sem ágætu fordæmi. Og
Mikojan á Keflavíkurflugvelli
Polyansky, sem á sæti á þin|i
forsætisráðherra Sovétlýðveld-
anna gagnrýndi Krúsjeff undir
rós fyrir það gáleysi að leggja
niður dráttarvélastöðvarnar. Um
fram allt sáum við Krúsjeff sjálf
an í varnarstöðu.
Stórbreyting
í kjölfarið kom fall Kir:»ienk-
os, án þess að það yrði gert opin-
bert. Hann hafði um nokkurt
skeið komið fram sem eftirmað-
ur Krúsjeffs innan flokksins,
verið náinn samstarfsmaður
Krúsjeffs í mörg ái og sérstak-
lega tekið 1 sínar hendur em-
bættaveitingar innan flokksins
um öll Sovétríkin. Við viturn
ekki, hvort Kirisjenko varð að
víkja, af því að hann hafi í aug-
um Krúsjeffs verið orðinn of
fyrirferðarmikill og hafi verið
farinn að sýna lit á því að draga
til sín of mikil völd (eins og
Malenkov hafði fyrst gert og síð-
Krúsjeff flytur ræðu
an Krúsjeff) eða hvort Kiris-
jenko var orðinn svo óvinsæll
meðal félaga sinna, sem ekki
voru fullkomlega tryggir Krús-
jeffistar, að þeir notuðu erfið-
leika Krúsjeffs í landbúnaðar-
málum til að krefjast fórnar. En
hver sem ástæðan var fyrir falli
Kirisjenkos, hlaut það að hafa í
för með sér stórbreytingu.
Og það er svo að segja öruggt,
að einn þátt þessara breytingar
má sjá á upphafningu N. G. Igna-
tovs, sem var ekki heldur gerð
opinber. Ignatov er starfsmaður
flokksins að atvinnu, öryggislög-
reglumaður að upplagi og hefir
átt skrykkjóttan feril og óljósan
síðastliðin sjö ár. Á nýársdag
fékk Ignatov, sem hafði alls ekK-
ert gert á opinberum vettvangi
um nokkurt skeið, einnig gull-
orðu „fyrir störf í þágu verka-
lýðsins."
Hann kom næstur á eftir Krús-
jeff og var settur ofar Aristov á
lista, þar sem stafrófsröð var
virt að vettugi. Með öðrum orð-
um, mönnum var gefin vísbend-
ing um, að Ignatov væri maður,
sem þyrfti að taka tillit til. Og
skipun hans í stöðu Kirisjenkos
bendir til aukinnar kreddufestu í I
forsætisnefnd flokksins á kostn-
að frjálslyndari stefnu.
Ekki allt spútnikar
Krúsjeff á í öðrum erfiðleik-
um. Ótti og örvænting hafa
breiðzt út í hernum við síðustu
fækkun. Malinkov marskálkur
hefir sjálfur orðið að beina orð-
um sínum til liðsforingja, sem
leystir hafa verið úr hernum, og
minna þá á, að það er skylda
þeirra við föðurlandið að hætta
að kvarta.
f stuttu máli sagt: Lífið er ekki
eintómir spútnikar fyrir atkvæða
manninn Krúsjeff (sem hefir
verið talsvert atkvæðaminni síð-
ustu vikur), og það er á tímum
leynclra erfiðleika eins og nú,
sem við erum minnt á að leggja
ekki of mikið upp úr því, að
hann sé alltaf fær um að bæla
niður leynilega andstöðu
(Observer, einkaréttur Mbl ).
Úr Austur-Skagafirði
BlíðsKaparveður - Stórhríð - lílil sjósókn
- Helítin að heiman. - Sextíu hross að Hólum
BÆ, HÖFÐASTRÖND, 13. marz.
— Líklega er hvergi eins mis-
jafnt veðurfar hér á landi og í
útsveitunum norðanlands. Bjart-
ir blíðviðrisdagar og iðulausar
stórhríðar geta skipst á með litl-
um fyrirvara. Hér austan fjarðar
var veðurfarið í janúar og fram
um miðjan febrúar einmuna gott.
Varla hittist fólk svo að veður-
farið væri ekki dásamað og ekki
var um annað meira talað, ef
sleppt er viðreisnarfrumvarpi og
öllu því umróti í hugum fólksins.
En úr miðjum febrúar breytti
um svip snjóaði þá á hverjum
degi í rúman hálfan mánuð.
Lengi vel var þó ekki mikil fönn
og færi sæmilegt, en þar kom að
færi versnaði, vegir tepptust,
mjólkurflutningar stöðvuðust og
hafa hálfgerð vandræði verið
með þá flutninga utan við
Kolkuá. Síðustu ferðir mjólkur-
bíls var hann frá 7 til 10 tima frá
Sauðárkróki og yfir á austur-
landið, sem vanalega er ekki
nema tæplega klukkutíma akst-
ur, og svo endáði sá barningur
með því að öxull og fleira brotn-
aði í bilnum, en varastykki ekki
fáanleg í landinu.
Nú í tvo daga hefir verið ágætl
veður, bjartviðri og hlýtt, snjór
hefir þó lítið sigið því frost er
um nætur. Búið er þó að gera
slóðir og moka þar sem erfið-
ast var svo að nú er greiðfært
til Sauðárkróks.
Lítil sjósókn
Á þessum tíma er vanalega lít-
ið um sjósókn hér á Skagafirði.
Byrjað er þó að aflast rauðmagi
en fulliítið ennþá handa mörgum,
er langar í það nýmeti. Búnir
eru sjómenn að leggja þorskanet
Hafa þeir orðið varir eins og sagt
er en mjög má það heita tregt
enn sem komið er. Gera þeir sér
þó vonir um að veiði glæðist þvi
vart hefir orðið við átu og fugla-
far.
Sjómenn búa sig nú af kappi
undir sumarvertíð, þ. e. a. þeir
sem heima eru því allflestir
þeirra fara á vetrum í suðurveg
til sjósóknar og í atvinnu þar.
Þorgrímur Hermannsson, báta-
smiður, smíðar af kappi og hefir
ekki undan beiðnum um viðgerð-
ir og nýsmíði báta. Þykja bátar
smiðaðir af honum reynast prýði
lega.
Dauft félagslíf
Skemmtanalíf hér í austur-
firðinum má heita frekar dauft
sem von er þar sem helftin af
ungu fólki er að heiman bæði í
atvinnu og í skólum. Spilakeppni
er þó höfð oftast nær einu sinni
í viku á Hofsósi. Safnast fólk þar
saman úr þorpinu og sveitinni.
Ýmist er spilað bridge eða félags
vist. Fólk hefir með sér kaffi, því
að oftast er haldið út fram um
þrjú til fjögur að nóttu.
Sextíu hross á gjöf
Á Hólum í Hjaltadal stunda
piltar nám sitt af kappi. Einnig
er mikill áhugi fyrir smíðanám-
inu og tamningu hesta, sem nú
stendur yfir. Er Páll Sigurðsson
í Varmahlíð annað slagið á Hól-
um til að leiðbeina piltum við
tamningu og meðferð hesta. Sagt
er mér að um 60 hross séu nú
á gjöf á Hólum. Heilsufar hefir
verið ágætt þar í vetur og eru
piltarnir vel ánægðir með skóla-
vistina. .
Kristján Karlsson skólastjórj
er nú á Búnaðarþingi, og er Ámi
Pétursson kennari settur skóla-
stjóri á meðan. *
Heilsufar búfjár er talið nokk-
uð kvillasamt hér í Austurfirðin-
um, en hjá fólkinu í sveitunum
og þorpinu Hofsósi er talið sæmi-
legt heilsufar.
— Björn.