Morgunblaðið - 08.04.1960, Blaðsíða 10

10
MORCTlWTtf AfííÐ
Föe^aeur 8. apríl 1960
Alþingi ræddi i gær:
Stdraukin lán ti! náms-
manna erlendis
Frumvarp frá ríkisstjörninni um stofnun
sérstaks lánasjóös fyrir þá
EINS og skýrt var frá á sínum tíma, ákvað ríkisstjórnin að gera
ráðstafanir til að létta að verulegu Ieyti þær byrðar, sem lagðar
voru á herðar íslenzkum námsmönnum með nýafstaðinni gengis-
breytingu og við endurskoðun fjárlagafrumvarpsins var gert ráð
fyrir mjög auknu fjárframlagi þeim til stuðnings. í framhaldi af
þessu var svo í gær lagt fram á Alþingi og byrjað að ræða þar
frumvarp frá ríkisstjórninni um stofnun Lánasióðs íslenzkra náms-
manna erlendis, en í því eru ákvæði um ráðstöfun þess hluta
framangreindrar fjárupphæðar, sem varið verður til námslána
handa stúdentum og öðrum íslenzkum námsmönnum við nám á
erlendri grund. —
Nú eru fyrstu lömbin að sjá dagsins ljós. Hér er mynd af
tveimur lömbum og móður þeirra og virðast þau allstátin.
Eigandi þeirra er Ólafur Andrésson, Sogni í Kjós.
Kommúnistar snúast önd
verðir gegn sparnaði
Fé sjóðsins og lánskjör
Hið nýja frumvarp er í öllum
meginatriðum á sömu lund ag
núgildandi lög um Lánasjóð
stúdenta við háskólann hér, enda
þykir eðlilegt að hliðstæðar regl-
ur gildi um lánveitingar til
beggja. Fjárhæð sú, sem gert er
ráð fyrir að renni til hins nýja
sjóðs á ári hverju, skal eigi vera
lægri en 3.250.000.00. Mun sjóð-
urinn því eflast mjög með tím-
anum og sýna útreikningar, sem
frumvarpinu fylgja, að með ó-
breyttu framlagi getur hann á
árinu 1980 og síðar lánað yfir 10
millj. króna á ári. Um lánskjör-
in er það að segja, að lántakandi
skal enga vexti greiða meðan á
námstíma stendur. Vaxtagreiðsl-
ur og afborganir skulu fyrst hefj
ast 3 árum eftir að námi er lok-
ið, og skal lánið síðan greitt upp
með jöfnum afborgunum og 314%
ársvöxtum á 10 árum.
Mjög aukinn stuðningur
Um gang málsins á þingi í gær
er það að segja, að frumvarpið
var lagt fram í neðri deild þings-
ins, og fylgdi Gylfi Þ. Gíslason
menntamálaráðherra því úr
hlaði. Hann gat þess í upphafi
ræðu sinnar, að íslenzkir náms-
menn erlendis hefðu við gengis-
breytinguna orðið verr úti en
aðrir, sökum þess, að þeir hefðu
fyrir hana fengið gjaldeyri sinn
með lægra yfirfærslugjaldi en al-
mennt hefði tíðkast, Til þess að
framfærslukostnaður þeirra yrði
ekki of þungbær, hefði lánsfé til
þeirra verið hækkað 1 hlutfalli
við gengisbreytinguna úr 2
millj. kr. í 5,1 millj. króna. Á
síðastliðnu ári hefðu alls 802 not-
ið fríðinda námsmannayfirfærsl-
anna, en á sama tíma hefði
menntamálaráð veitt styrk 314
íslenzkum námsmönnum erlendis.
Þegar fjárframlag til námsmanna
erlendis hefði verið aukið á fjár-
lögum hefði það verið gert með
tvennt fyrir augum:
1) að námsmenn gætu fengið
í styrki sömu upphæð gjald-
eyris og áður, og
2) að námsmenn gætu fengið
aukin lán.
Það hefði verið einróma álit
menntamálaráðs og fleiri em-
bættismanna, sem uro málið
hefðu fjallað, að verja bæri til
aukinna námslána því fé, sem
umfram væri nauðsynlega upp-
hæð til að halda styrkjum ó-
breyttum miðað við erlendan
gjaldeyri. I framhaldi af slíkri
ákvörðun væri eðlilegt að setja
lög um lánveitingar.
Að lokum gat menntamálaráð-
herra þess, að nú væru að hefj-
ast fyrstu námsmannayfirfærslur
sem gengisbreytingarinnar mundi
gæta við og væri því æskilegt að
hraða afgreiðslu málsins svo að
námsmenn gætu strax notið sjóðs
ins.
Einróma samþykkt
Var frumvarpinu síðan vísað
til menntamálanefndar deildar-
innar, sem tók það þegar til at-
hugunar og skilaði áliti á öðrum
fundi deildarinnar síðar um dag-
inn.
Benedikt Gröndal var fram-
sögumaður nefndarinnar og
skýrði hann frá því, að nefndar-
menn legðu einróma til að það
yrði samþykkt með smávægileg-
um lagfæringum, sem deildin
samþykkti síðan samhljóða.
Þórarinn Þórarinsson tók einn-
ig til máls um írumvarpið á síð-
ari fundmum og kvað það ganga
í rétta átt, þótt of skammt væri.
Nefndi hann nokkrar tölur í því
sambandi, en menntamálaráðhr.,
er tók til máls aftur, taldi ekki
fært við þær að miða.
Síðasta umræða um málið fór
loks fram á þriðja fundi deildar-
innar í gær, en hann var hald-
inn strax að þeim öðrum lokn-
um. Kvaddi sér enginn hljóðs í
þeirri umræðu og var frumvarpið
að svo búnu afgreitt til efri deild-
ar. —
Væntanlega afgreitt í dag
f efri deild var frumvarpið svo
tekið til fyrstu umræðu á fundi
kl. 6:30 í gær og fylgdi mennta-
málaráðherra því einnig úr hlaði
þar. Auk hans tók til máls Sig-
urvin Einarsson og gekk ræða
hans mjög í sömu átt og ræða
flokksbróður hans Þórarins Þór-
arinssonar í n.d. Taldi S.E. sjóðn-
um ekki fengið til umráða svo
mikið fé, að námsmönnum er-
lendis yrði bætt nema að tak-
mörkuðu leyti sú útgjaldaaukn-
ing sem þeir hefðu orðið fyrir
upp á síðkastið.
Að umræðunni lokinni var
frumvarpinu vísað til mennta-
málanefndar deildarinnar og til
þess mælzt að hún hraðaði af-
greiðslu málsins. Er þess vænzt
að nefndin skili áliti á fundi
deildarinnar eftir hádegi í dag, en
stefnt er að því að afgreiða mál-
ið frá þinginu fyrir páska.
GUINEA hefur fengið upptöku
í Menningar- og vísindastofnun
S.Þ. (UNESCO), og eru meðlima
ríkin þá alls orðin 82 talsins.
ÞAU mistök urðu í sambandi við
frásögn Mbl. í gær af ræðu Ól-
afs Björnssonar prófessors um
tekjuskattsfrumvarp ríkisstjórn-
arinnar, að niður féll tilvitnun
hans í skýrslu annars helzta ráðu
nauts vinstri stjórnarinnar í efna
hagsmálum, Torfa hagfræðings
Ásgeirssonar, sem lögð var fyrir
þing Alþýðusambands íslands í
nóvember 1958. Var það á þeim
stað í ræðu prófessorsins, sem
hann leiddi rök að því, að bæði
andstæðingar vinstri ríkisstjórn-
ar og stuðningsflokkar hennar
hefðu fyrir síðustu kosningar
skýrt þjóðinni afdráttarlaust frá
því, að ekki yrði komizt hjá tíma
"bundinni kjaraskerðingu áður en
langt liði.
Sá kafli úr áðurnefndri skýrslu,
sem prófossorinn vitnaði til og
niður féll, er svohljóðandi:
„Sé horft fram á við, þá er
augljóst mál, að þetta lántöku-
skeið er senn runnið á enda, og
við blasir tímabil, þar sem þjóðin
í stað þess að hafa til ráðstöf-.
unar allt verðmæti sinnar eigin
framleiðslu og að auki 5—10%
af erlendu fé, aðeins hefur til um
ráða eigin framleiðslu að „frá-
Á FUNDI bæjarstjórnar í gær
var lögð fram tillaga sjúkrahús-
dregnum vöxtum og afborgunum
hinna erlendu lána“.
Samkvæmt áætlun, sem gerð
var í árslok 1957, nema vextir
og afborganir erlendra lána, ef
miðað er aðeins við þau lán, sem
þá var að fullu gengið frá, um
og yfir 160 m. kr. á ári hverju
næstu árin. Hér er miðað við nú-
verandi gengi og yfirfærslugjöld.
Séu meðtalin þau lán, sem síðan
hafa verið tekin og eru í undir-
búningi, eykst skuldagreiðslu-
byrðin að sjálfsögðu enn meir.
í stað þess að hafa til ráð-
stöfunar þjóðarframleiðsluna
alla, hver sem hún verður, og að
aauki 5—10%, verðum við að
leggja til hliðar vegna greiðslu
á vöxtum og afborgunum er-
lendra lána 3—4% framleiðsl-
unnar“.
í framhaldi af þessu rifjaði
próf. Ólafur Björnsson svo upp
kafla úr yfirlýsingu flokksráðs
Sjálfstæðisflokksins skömmu fyr
ir jólin 1958 og birtist sá kafli
réttur í frásögninni strax á eftir.
Um leið og þetta er léiðrétt,
eru hlutaðeigendur svo og les-
endur blaðsins benðnir afsökun-
ar á mistökunum.
nefndar um að Haukur Bene-
diktsson, skrifstofustjóri borgar-
læknis, yrði skipaður fram-
kvæmdastjóri nefndarinnar.
Brá þá svo við, að fulltrúar
kommúnista kröfðust þess, að
stofnað yrði nýtt embætti, að
framkvæmdastjóri sjúkrahúss-
nefndar skyldi engum öðrum
störfum gegna. Báru þeir fram
tillögu um að starfið yrði aug-
lýst til umsóknar — og til vara,
að Haukur skyldi settur í embætt
ið, en ekki skipaður.
Krafa um aukið skrifstofubákn.
Auður Auðuns, borgarstjóri,
greindi frá því, að reiknað yrði
með að Haukur Benediktsson
gæti annað báðum störfum. Guð-
mundur Vigfússon fulltrúi kom-
múnista, sagðist hafa megna van
trú á að sami maðurinn gæti ann-
að báðum og vildi umfram allt
stofna sérstakt embætti.
Magnús Ástmarsson, fulltrúi
Alþýðuflokksins, lýsti yfir furðu
sinni á framferði kommúnista.
Sagðist hann ekki minnast þess,
að komið hefði fram í bæjarstj.
bein krafa um aukið skrifstofu-
bákn, sér fyndist fagnaðarefni að
hægt væri að leysa málið einmitt
á þennan hátt.
Úlfar Þórðarson, fulltrúi Sjálf-
stæðismanna, tók í sama streng,
en Guðmundur Vigfússon talaði
aftur og endurtók, að hér væri
ekki um neinn sparnað að ræða.
Ótækt væri að láta sama mann-
inn gegna báðum störfum.
Meginregla að auglýsa.
Auður Auðuns, borgarstjóri,
svaraði Guðmundi og sagði, að
hér skyti skökku við. Kommún-
istar hefðu á undanförnum ár-
um borið fram hverja sparnað-
arúllöguna á fætur annarri, en
ævinlega án nokkurra skynsam-
legra raka. En þegar um augljós-
an spamað væri að ræða snerust
þessir sömu menn öndverðir gegn
sparnaði.
Geir Hallgrímsson borgarstjóri,
talaði að lokum og svaraði fyr-
irspurn Guðmundar J. Guðmunds
sonar um stöðuveitingar. Sagði
Geir, að meginreglan væri sú, að
lausar stöður væru auglýstar
með almennri auglýsingu eða
innan starfshópa eins og við ætti
í það og það sinnið.
Tillögur kommúnista voru
felldar.
Leiðrétting við þingfrétt