Morgunblaðið - 26.04.1960, Blaðsíða 2

2
MORCVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 26. apríl 1960
Fjöldi íslendinga
í Honnover
Hannover, Þýzkalandi, 25. apríl.
Einkaskeyti til Mbl.
í DAG var norrænn dagur á
vörusýningunni miklu í
Hannover og fluttu fulltrúar
Norðurlandanna ávörp við
það tækifæri. Fyrir íslands
hönd töluðu viðskiptamála-
ráðherra, Gylfi Þ. Gíslason,
og Gunnar Guðjónsson, stór-
kaupmaður, en auk þess tók
Sveinn Valfells, forstjóri,
þátt í umræðum.
Yfir 70 íslenzkir verzlunar-
menn hafa fengið aðgangskort að
sýningunni hjá Ferðaskrifstof-
unni einni. En nú eru meiri
möguleikar til að koma á þessa
sýningu og panta vörur en undan
farið vegna nýlosaðra verzlunar-
hafta.
Á KORTINU liggja hitaskil
yfir sunnanverðu íslandi. —
Fyrir sunnan það var 7—10
stig á hádegi í gær, en fyrir
norðan var hitastig um og
víða undir frostmarki. Kald-
ast var í Grímsey, 3 stiga
frost, og 2 stiga frost í Kvíg-
indisdal við Patreksfjörð.
Veðurspáin kl. 10 í gærkv.:
SV-land, Faxaflói, SV-mið
og Faxaílóamið: NV-kaldi í
nótt, en sunnangola á morg-
un, rigning öðru hverju.
Breiðaf jörður, Vestfirðir,
Breiðafjarðarmið og Vest-
fjarðamið: Hægviðri, víða
skýjað.
Norðurland til Austfjarða
og norðurmið til Austfjarða-
miða: Breytileg átt, viða snjó-
koma í nótt, en léttir til á
morgun.
SA-land og suðausturmið:
Vestankaidi, skýjað.
3000 ddu í jarðskjalfta
Teheran, tran, 25. apríl.
— (Reuter) —
ÓTTAST er að um 3.000
manns hafi farizt, 3.000 særzt
og 17.000 misst heimili sín í
jarðskjálfta, sem lagði borg-
ina Lar í suður íran í rúst,
og olli mikilli eyðileggingu í
borginni Garash.
Hermenn og björgunarlið
vinna sleitulaust að því að
grafa fólk og lík úr rústun-
um.
Tveir snarpir jarðskjálfa-
kippir gengu þarna yfir, og
stendur ekki steinn yfir steini
í Lar.
ÉNN HAFA menn verið hand-
teknir og ákærðir um innbrot í
bíla. Hér er um að ræða tvo menn
sem áður hafa lítt komið við
sögu, í bókum lögreglunnar. Þeir
hafa nú játað að hafa brotizt inn
í 40 leigubíla, í ákveðnum til-
gangi,
Öll innbrotin hafa verið framin
undanfarnar vikur. En um þver-
bak keyrði aðfaranótt sumardags
ins fyrsta. Þá nótt voru brotnir
upp 23 leigubílar, á svæði, sem
nær allt innan úr Kleppsholti og
vestur á Seltjarnarnes og suður
í Kópavog.
Spurningunni um það hvers-
vegna leigubílar hafa einungis
orðið fyrir barðinu á þessum ná-
ungum, var svarað af rannsókn-
arlögreglunni á þá leið, að inn-
brotin í bílanna hefðu verið. fram
in í þeim tilgangi einum að leita
að áfengi í þeim. Töldu menn
þessir helzt von í flösku af áfengi
í bílum, — ef brotnir væru upp
leigubílar. Og þeir sögðu enn-
fremur að við valið hefðu þeir
haft til hliðsjónar hvort bíllinn
væri þesslegur áð þar væri
áfengi að hafa ! !
Afengisins neyttu þeir, — þó í
rauninni aðeins annar þeirra, því
sá er drykkfeldur maður, en fé-
lagi hans bragðar hvorki vín né
tóbak og hann spgizt hafa gefið
sinn hluta af áfengin
Sá sem hvorki reykir né bragð-
ax áfengi á bíl þann er þeir not-
MeSal þelrra sem fórust
voru um 500 unglingar sem
voru komnir saman í skóla-
byggingu í Lar til að halda
þar barnadags-hátíð.
Stjórnin i íran hefur sent út
hjálparbeiðni og útvarpið í Te-
heran flutti ávarp til þjóðarinn-
ar og bað um hverskonar að-
stoð, jafnvel eina skyrtu, teppi
eða nokkra aura.
Biðar um hjálp
Fylkisstjórinn, Nosrat Gharib,
sendi símskeyti til höfuðborgar-
innar og bað um að hersveitir
yrðu sendar til að aðstoða við að
grafa í rústunum. Gharib sagði
að flestir þeíiTa, sem komust lif-
andi út úr jarðskjálftanum,
uðu í innbrotsleiðangrum sínum.
Annar þeirra er tvítugur en hinn
um þrítugt.
Einkask. til Mbl. frá Þ. Th.
Á SÍÐDEGISFUNDI á ráð-
stefnunni í Genf í gær tók
aðalfulltrúi Dana, Sörensen
til máls og lýsti afstöðu Dana
til tillagna er fram hafa komið
og greidd hafa verið atkvæði
um.
Hann kvað það staðreyod að
mikið hefði áunnizt á þessari ráð-
stefnu þó enginn skyldi loka aug-
um fyrir þeim ágreiningi sem
ríkjandi væri varðandi um ýms
mál hennar.
Hann kvað það mesta árangur
fundarins að tekizt hefði að sam-
ræma sjónarmið Bandaríkjanna,
Kanada og Bretlands.
Sörensen sagði að danska sendi
nefndin hefði komið til ráðstefn-
unnar staðráðin í því að fylgja
tillögu Kanada. En Sörensen
sagði að dönsku fulltrúarnir
hefðu hrifizt af þeim tilraunum,
sem komu fram til sátta og lýsti
yfir að þeir myndu styðja sam-
eiginlega tillögu Bandaríkjanna
og Kanada.
Sörensen sagði að Danir
vænx særðir, og bað hann um að
send yrðu lyf, tjöld og teppi.
Þeir, sem standa fyrir björg-
unarstarfinu, telja að það muni
taka um þrjár vikur að ná lík-
unum upp úr rústunum.
Sendiherrar Breta og Banda-
ríkjanna í Teheran gengu í dag
á fund utanríkisráðherra írans ,
og vottuðu samúð sína og buðu
fram aðstoð.
Aðalbækistöðvar Rauða kross-
ins í Genf hafa tilkynnt að
flestir hinna látnu hafi verið
konur og böm, mennirnir hafi
verið kommr til vinnu á ökrun-
um.
Borgin Lar stóð í fjalllendi í
um 730 metra hæð, 885 kílómetra
fyrir sunnan Teheran. *— Allt
björgunarstarf torveldast mjög
af því að flutningar til borgar-
innar eru mjög erfiðir. Næsti
flugvöllur er í 330 km fjarlægð
og vegurinn þaðan slæmur. —
Unnið er nú að því að gera
bráðabirgðaflugvöll við borgina.
Flugvélar hafa varpað niður
vistum í fallhlífum, en Farah
drottning hefur fyrirskipað að
öll þau börn sem hafa misst for-
eldra sína verði send til Teheran,
þar sem rísisstofnanir munu
taka þau að sér.
hefðu greitt íslenzku tillög-
unni um forréttindi strandrík-
is utan 12 mílna atkvæði í
nefnd. Nú teldu Danir hins
vegar að tillaga Brasilíu,
Kúbu og Uruguay væri betri,
einkum vegna þess að hún
væri skýrar orðuð.
Sörensen vék næst máli
sínu að ríkjum er ættu við
sérstæðar aðstæður að búa.
Kvað hann Dani gæta réttar
Grænlendinga og Færeyinga.
Sagði hann að fiskistofn við
Grænland væri nægur fyrir
íbúa þar. En Sörensen sagði
að Danir hefðu ástæðu til að
ætla að þeir gætH náð samn
ingum við Breta um að aðeins
5 ára sögulegur réttur gilti við
Færeyjar. Kvaðst þessi danski
fulltrúi sérstaklega vilja
þakka brezku sendinefndinni
þann skilning er hún hefði
sýnt varðandi þetta vandamál
Dana og hversu reiðubúin hún
hefði verið til þess að leysa
vandann.
— Ólafur Thors
Framh. af bls. 1
langversta útkoman af ráð-
stefnunni fyrir okkur.
Þetta byggi ég á því, að sýni-
legt er, að_ Bandaríkin og Kan-
ada leggja höfuðáherzlu á að
vinna menn til fylgis við þessa
tillögu sína, og því miðúr eru
ekki allir eins fastir fyrir og við
íslendingar ' þessu efni, sem för-
um okkar fram, hvað sem hver
segir og miðum afstöðu okkar
við það eitt sem við teljum ís-
landi fyrir beztu.
Viðhorfin breytast frá
degi til dags
Ég vil svo að lokum taka það
fram, að þetta mál er samkvæmt
verkaskiptingu stjórnarinnar
fyrst og fremst í höndum ráð-
herranna Bjarna Benediktssonar,
sem fer með málefni varðandi
verndun fiskimiða landgrunns-
ins, og Guðmundar í. Guðmunds-
sonar, sem kemur sem utanríkis-
ráðherra fram gagnvart öðrum
þjóðum í slíkum málum.
Við þetta vil ég bæta því einu,
að bæði hef ég verið þeim báð-
um sammála ævinlega í þessu
máli og auk þess njóta þeir fulls
stuðnings aiirar ríkisstjórnarinn-
ar í málinu. Þeir eru þessum
hnútum kunnugastir og það eru
mennimir á staðnum, þ. e. að
segja í Genf, sem verða að taka
ákvarðanirnar eftir því sem við-
horfin breytast, ekki einasta frá
degi til dags í þessu máli á ráð-
stefnunni, heldur jafnvel frá
klukkutíma til klukkutíma.
Þegar Ólafur Thors, forsætis-
ráðherra, hafði lokið máli sínu
kvöddu þeir sér hljóðs Einar Ol-
geirss'on og Eysteinn Jónsson, og
fékk sá fyrrnefndi orðið á und-
i an.
Afstaða til tillögn Banda-
ríkjanna og Kanada
Einar Olgeirsson þakkaði Ólafi
Thors fyrir skýrslu hans um mál
ið, sem hann kvaðst ella mundu
hafa spurzt fyrir um á fundinum.
Sig langaði nú að auki til að
vita, hvað ríkisstjórnin ætlaði að
láta fulltrúa sína í Genf gera, ef
breytingartillaga íslands yrði
samþykkt?
Við íslendingar hefðum ekki
aðeins verið að berjast fyrir okk-
ar eigin hagsmunum, heldur á-
kveðnu „prinsippi", sem væri 12
mílna landhelgi. Því teldi hann
rangt, að ísland skyldi hafa bor-
ið fram breytingartillögu sína við
tillögu Bandaríkjanna og Kanada
og ennfremur teldi hann rangt,
að greiða síðarnefndu tillögunni
atkvæði, enda þótt breytingartil-
lagan yrði samþykkt. Með tillögu
flutningi sínum hefði ísland sett
blett á heiður sinn sem forystu-
ríkis margra þjóða heims í bar-
áttunni fyrir 12 mílunum. Það
mundi þó ofurlítið draga úr, ef
lýst yrði yfir því, að ísland mundi
undir engum kringumstæðum
greiða atkvæði með tillögu
Bandaríkjanna og Kanada, og
vildi hann því spyrjast fyrir um,
hvort ríkisstjórnin mundi vilja
gefa slíka yfirlýsingu?
Geysilegt tafl fram og aftur
Eysteinn Jónsson kvað það
augljóst, að geysilegt tafl fram
og aftur hefði átt sér stað um
tillögur á ráðstefnunni, og því
væri óhugsandi fyrir þá, sem í
fjarlægð sætu að setja sig inn í
gang mála. Ágreiningur hefði nú
sprottið um aðferðir á ráðstefn-
unni. Stórar deilur á víxl um
slíkt teldu Framsóknarmenn ó-
heppilegar, enda engan veginn
gefizt kostur á að kynnast þeim
röksemdum, er lægju að baki af-
stöðu einstakra nefndarmanna.
Því væri rétt að sleppa deilum
a.m.k. á þessu stigi málsins. Fyr-
ir Framsóknarmönnum hefði það
eitt vakað í þessu máli, að tryggja
. íslendingum 12 mílna fiskveiði-
lögsögu og sú væri enn stefna
þeirra.
Tveir hofðu brotizt
inn / 40 leigubíla
Danir þakklátir
Fiskveiðilögsaga eða landhelgi
Ólafur Thors, forsætisráðherra
tók þvínæst aftur til máls og
kvaðst vilja taka undir með
Eysteini, að hér heima væri mjög
erfið aðstaða til að dæma það,
sem væri að gerast á ráðstefn-
unni. Þeir ráðherrar, sem ytra
væru ættu eðli málsins sam-
kvæmt að kveða upp úr með af-
stöðu til tillagna áráðstefnunni.
En vegna fyrirspurnar Einars Ol-
geirssonar vildi hann taka það
fram, að bæði hann og þeir ráð-
herrar aðrir, sem hér væru, teldu
ekkert vit í að greiða atkvæði
gegn tillögu, sem tryggði okkur
12 mílna fiskveiðilögsögu.
„Ég hef ekkert umboð frá
neinum í þessu þjóðfélagi,
sagði forsætisráðherra „til
þess að afsala íslandi 12 mílna
fiskveiðilandhelgi, bara af því
að einhver önnur þjóð fær
ekki 12 mílna Iandhelgi. Ann-
að er fátæka mannsins ein-
asta lamb, þ.e. okkar fiskur,
hitt er hápólitískt og hernað-
arlegt mál“.
Síðan sagði Ólafur Thors, að
þó að Einar Olgeirsson hefði ein-
hverja ákveðna samúð með ein-
hverju ákveðnu stórveldi, mætti
hann ekki líta á sig sem heims-
foringja. Það væru hagsmunir
íslands, sem íslenzka sendinefnd
in í Genf væri send til að þjóna
og það gerði hún. Hún hefði ákaf-
lega sterk rök fyrir máli sínu,
sem ekki væri heppilegt að tí-
unda hér á opnum fundi, en nán-
ari grein yrði gerð fyrir á lokuð-
um fundi utanríkismálanefndar
þingsins síðar um daginn.
Mikið unnið fyrir málstað
okkar
í Genf hefðu allir sendinefndar
menn okkar undanfarna daga
verið meira og minna að reyna
að ná í alla aðra fulltrúa á staðn-
um, til þess að vinna máli okkar
gagn. Hin daglegu viðtöl á bak
við tjöldin væru hreint ekki þýð-
ingarminnst.
Það væru of stór orð hjá Einari
Olgeirssyni, þegar hann segði, að
það væri blettur á fslendingum,
að hafa flutt breytingartillögu
sína. Hann teldi það hins vegar
hefði verið svik við íslenzku þjóð
ina, ef hún hefði ekki verið flutt.
Einar Olgeirsson tók þvínæst
aftur til máls og mælti mjög á
sömu lund og í fyrra sinnið. Taldi
hann þessa síðustu afstöðu ís-
lands misráðna og mundum við
með henni fremur afsala okkur
rétti en vinna.
Óviss úrslit
Þá spurðist Finnbogi Rútur
Valdimarsson fyrir um það hvort
forsætisráðherra gæti upplýst um
afstöðu Bandaríkjanna til breyt-
ingartillögu íslands. Svaraði Ól-
afur Thors því til, að sér væri
hún eigi kunn, enda allt í óvissu
fram á síðustu stund um afstöðu
mjög margra ríkja til einstakra
tillagna. Sáralitlar líkur virtust
hins vegar vera á því að íslenzka
tillagan næði samþykki.
Undir lokin mælti Ólafur
Thors, forsætisráðherra, síðan m.
a .svo: „Sterkustu rökin fyrir því
að bera fram þessa tillögu, eru
þess eðlis, að mér finnst réttara
áð ræða þau eða skýra frá þeim
á lokuðum fundi í utanríkismála-
nefnd heldur en að vera að ræða
það okkar á milli hérna. Því að
þótt alþingismenn eigi auðvitað
kröfu á að þeim sé fullur trúnað-
ur sýndur, þá er þetta opinn
fundur. Og ég kann ekki við að
vera að leggja nein rök upp í
hendur andstæðinga okkar í
þessu máli“.
Deilur skaðlegar
Að síðustu ítrekaði forsætisráð
herra þá skoðun sína, að deilur
um málið væru til tjóns. — At-
kvæðagreiðslur færu fram á
morgun og hann kærði sig ekki
um, að héðan hljómuðu neinar
sundurþykkar raddir um málið.
Því legði han meiri áherzlu á að
koma engu illu af stað en hrekja
það ,sem sér þætti rangt í mál-
flutningi Einars og Finnboga
Rúts, en margt af því byggðist
I á misskilningi.