Morgunblaðið - 26.04.1960, Blaðsíða 10

10
MORGVNBLAÐIÐ
'ÞTlxíii'lacrtir '’fi. apríl 1960
Sigurður A. Magnússon:
Islenzk list í
ÞEGAR Ragnar Jónsson for-
stjóri Helgafells stakk upp á
því að ég reyndi að koma upp
sýningu á málverkaprentun-
um Helgafells í Aþenu, fannst
mér hugmyndin góð, en gerði
mér alls enga grein fyrir erfið-
leikunum sem undirbúningur
slíkrar sýningar skapar. Það
tók um mánaðartíma að koma
sýningunni upp, og útheimti
það endalaus hlaup og arga-
þras í ráðUneytum, prent-
smiðju, rammagerð o. s. frv.
Skriffinnskan er óskapleg í
Grikklandi, en endirinn varð
samt sá að menntamálaráðu-
neytið féllst á að standa að
sýningunni og kosta hana, eft-
xr að ég hafði útvegað með-
mæiabréf frá sendiherra ís-
lands í Grikklandi, Agnari Kl.
Jónssyni. Með þessu móti var
hægt að setja „opinberan
stimpil “ á sýninguna op auð-
veldaði það mjög afgreiðslu
málsins
Margir Grikkir hafa haft
orð á því, hvílíkur ávinningur
sé að málverkaprentunum
sem þessum. Hér er með til-
tölulega litlum kostnaði hægt
að senda verk helztu lista-
manna okkar heimsborga á
milli og sýna þau mönnum,
sem varla hafa heyrt nafn Is-
lands nefnt fyrr. Það má
hiklaust fullyrða að Ragnar
Jónsson hefur unnið merkilegt
brautryðjandastarf með mál-
verkaprentunum sínum og
lagt okkur upp í hendur ómet-
anlegt tæki til landkynningar.
Það er mál allra sem hafa séð
sýninguna að prentun mál-
verkanna sé ótrúlega góð.
Einn daginn kom t.d. frægur
listaverkasafnari og festi kaup
á einu verki Kjarvals í þeirri
trú sýnilega, að hér væri um
frumverk að ræða En daginn
eftir kom hann niðurlútur og
játaði glappaskot sitt, kvaðst
aðeins safna frumverkum og
bað um að kaupunum yrði
rift!
Sýningin var opnuð föstu-
dagskvöldið 8. apríl að við-
stöddum 100 boðsgestum. Með
al þeirra voru tveir skrifstofu-
stjórar menntamálaráðuneyt-
isins, nokkrir prófessorar lista
háskólans og ýmsir þekktir
listamenn. Aðalræðismaður
íslands í Grikklandi, Maríos
Pipinellis, setti sýninguna með
stuttri ræðu þar sem hann
gerði grein fyrir tildrögum
sýningarinnar og sagði laus-
lega frá hverjum listamanni,
sem verk átti á sýningunni.
Meðal annarra gesta má nefna
þá John Adamis og Sótíríos
Halíasas, sem eru mörgum ís-
lendingum að góðu kunnir.
Sýningin var haldin í „Par-
nassos“, einni helztu menn-
ingarmiðstöð Aþenu, þar sem
daglega fara fram hljómleikar,
fyrirlestrar og annað slíkt. 1
byggingunni eru þrír sýning-
arsalir, og eru yfirleitt sýning
ar í þeim öllum samtímis
Þannig er jafnan fjölmennt á
þessum stað, og naut íslenzka
sýningin þess að sjálfsögðu,
en hún hafði til umráða
minnsta salinn, sem var satt
að segja helzti þröngur fyrir
hana, því á einum veggnum
varð að hengja verkin í tvær
raðir.
Blöð og útvarp sögðu frá
sýningunni og nokkrir list-
gagnrýnendur skrifuðu um
hana. Dómar þeirra voru á
svipaða lund og viðbrögð á-
horfenda, aðdáun og opinská
undrun yfir því að litla ey-
þjóðin í norðri skuli eiga þetta
marga ágæta listamenn. Heild
arsvipur sýningarinnar þótti
mjög góður, þó verkin væru
sundurleit. Hvert verk væri
ósvikin list, og sýningin í heild
gæfi mynd af blómlegri og
frumlegri íslenzkri listsköpun,
sem væri þjóðleg i eðli sínu
en evrópsk í tækni sinni
Sýningin gaf mér að sjálf-
sögðu mörg kærkomin tilefni
tii að segja sýningargestum
frá landi og þjóð. Það er þakk
iátt verk, því Grikkir eru
sannast sagt óseðjandi í for-
vitni sinni um þessa fjarlægu
vinaþjóð, sem studdi þá svo
drengilega í Kýpurmálinu
Mörgum Grikkjum er það
ógleymanlegt.
Viðbrögð manna við hinum
ýmsu verkum voru að sjálf-
sögðu ólík og gaman að fylgj-
ast með þeim. Yfirleitt eru
Grikkir mjög andsnúnir af-
strakt list, því klassíkin ríkir
hér að heita má einvöld. En
þó voru þeir ófáir sem létu í
ljós aðdáun sína á „Leysingu“
Maríos Pipinellis, aðalræðismaður íslands í Grikklandi,
setur sýninguna.
Svavars Guðnasonar og „Af-
strakt málverki" Þorvaldar
Skúlasonar. Hins vegar kom
einn daginn rússneskur ferða-
mannahópur, og var hann al-
gerlega samhuga í háværri
fyrirlitningu sinni á „pírum-
pári afstrakt-manna“.
Mestum vinsældum meðal
almennings fögnuðu „Fjalla-
mjólk” Kjarvals, „Blóm“
Ásgríms og „Sumarnótt” Jóns
Stefánssonar, en aðrir voru
hrifnari af „Heklu” Þórarins
Þorlákssonar, „Hornafirði“
Ásgríms, konumynd Gunn-
laugs Blöndals og „Áningu"
Kristjáns Davíðssonar. Annars
er erfitt að segja um það með
vissu, hvaða verk áttu almenn

Greinarhöfundur ræðir vié
fréttamann gríska útvarpsins
þegar sýningin var opnuð. —

astar vinsældir, því margii
létu ósagt hvað þeim bjó í
brjósti Listamönnum varð tíð
ræddast um myndir Kjarvals,
Gunnlaugs Schevings, Þorvald
ar Skúlasonar, Jóns Engilberts
Kristjáns Davíðssonar, Svav-
ars Guðnasonar og Muggs.
Ljósmyndin af höggmynd As-
mundar Sveinssonar vakti
einróma aðdáun allra, þó þetta
fagra listaverk lúti ekki lög-
málum hinnar klassísku
grísku höggmyndalistar.
Sýningin á málverkaprent-
unum Helgafells var fyrsta
kynning á íslenzkri list í
Grikklandi, og mun óhætt að
fullyrða að hún vakti óskipta
athygli allra sem sáu hana.
Létu margir Grikkir í ljós ósk
ir um að með þessari sýningu
væri hafið nánara menningar-
samband þessara tveggja út-
varða Evrópu, og væri ekki
fjarstætt að íslendingar
reyndu nú að koma upp sýn-
ingu á grískri nútímalist. Báð-
ar þjóðirnar mundu vafalaust
græða á slíkum samskiptum.
Xslenzkar bókmenntir eiga
Grikklandi mikið að þakka,
því með þýðingu Sveinbjarnar
Egilssonar á kviðum Hómers
urðu í rauninni kaflaskipti
í bókmenntum Islendinga.
Með þessari sýningu má.
kannski segja að við höfum
greitt örlítið brot af skuld okk
ar við Grikki, en næst þyrft-
um við að senda myndarlega
sýningu af frumverkum ís-
lenzkra listamanna hingað
suður, og yrði henni áreiðan-
iega tekið tveim höndum.
Sýningunni í „Parnassos"
lauk þriðjudaginn 19. apríl, og
höfðu þá tæpar 20 myndir
selzt.
WMAA l> 0 *,.*■■* & 9 * * * * 0 + jT

skrifar um:
KVIKMYNDIR
*
HAFNÁRBÍÓ:
Lífsblekking
MYND þessi er bandarísk og tek-
in í litum. Er myndin byggð á
skáldsögu eftir Fannie Hurst, er
margir hér munu kannast við því
að sagan birtist í fyrra í danska
blaðinu „Hjemmet" undir nafn-
inu „Lad andre kun dömme“.
í myndinni er tekið til með-
ferðar vandamál, sem við hér
þekkjum ekki nema af afspurn.
Ung telpa, hörundsbjört en þó
dóttir svartrar konu finnur sárt
til uppruna síns og gengur það
svo langt að hún leggur þunga
fæð á móður sína, enda þótt
henni þyki vænt um hana innst
inni fyrir. Veldur þetta þeim
báðum, móður og dóttur, sárra
þjáninga og innri baráttu, sem
verður að átakanlegum og hrif-
andi harmleik. En hérna á líka
ung, hvít telpa sín vandamál.
Móðir hennar fómar öllu fyrir
frama sinn á leiksviðinu og van-
rækir að ýmsu leyti dóttur sína
enda þótt hún unni henni. Leik-
konan er umsetin af aðdáendum,
en heldur þó tryggð við fornan
vin sinn og þennan vin biður hún
að gæta dóttur sinar meðan hún
er fjarvistum í leikferð. Hin unga
telpa verður ástfangin af þessum
manni og þegar hún eitt sinn sér
hann og móður sína kyssast verð
ur hin viðkvæma barnssál henn-
ar fyrir þungu áfalli. Móðirin
kemst að því hversu ástatt er um
dóttur sína og verða með þeim
áhrifamikil reikningsskil. — Hér
hefur verið farið fljótt yfir sögu,
en það skal sagt afdráttarlaust,
að mynd þessi er frábærlega vel
gerð og afburðavel leikin, ein-
hver sú áhrifamesta mynd sem
ég hef séð um langt skeið. Aðal-
hlutverkin leika Lana Turner, er
fer með hlutverk leikkonunnar,
Juanita Moore, sem leikur
blökkukonuna, Susan Kohner,
sem leikur dóttur hennar og síð-
ast en ekki sízt hin upprennandi
kvikmyndastjarna Sandra Dee,
sem leikur Susie dóttur leikkon-
unnar. Er leikúr ungu telpnanna
beggja afbragðs góður.
Þessa mynd ættu sem flestir
að sjá. Hún er vissulega þess
virði.
GAMLA BÍÓ:
Hjá fínu fólki
ÞETTA er bandarísk gaman-
mynd með söngvutn og hljóð-
færaleik, enda koma þar fram
ágætustu listamenn Bandaríkj-
anna á þessu sviði svo sem Louis
Armstrong og hljómsveit hans og
Bing Crosby og Frank Sinatra, en
tónlistin er eftir Cole Porter. Á
þessu sést að hér hefur ekki ver-
ið valið í hlutverk af verri end-
anum og svo má bæta því við að
Grace Kelly, með sinn mikla
yndisþokka leikur aðalhlutverk-
ið. Hún er þarna ung og glæsileg
kona, sem hefur skilið við eigin-
mann sinn (Bing Crosby) og er
nú í þann veginn að giftast aftur.
Brúðkaupið stendur alveg fyrir
dyrum, brúðargjafirnar streyma
inn og það gera veizlugestirnir
líka. En meðal þeirra eru tveir
illa séðir gestir, hálfgerðar boð-
flennur, en það eru þau Liz
Ombrie, blaðaljósmyndari (Cel-
este Holm) og Mike Connor
(Frank Sinatra) frá tímaritinu
„Njósnarinn".
Hér verður ekki frá því sagt
hversu þessu íburðarmikla brúð-
kaupi lauk, en það var með nokkr
um öðrum hætti en til var ætlazt
í upphafi.
Mynd þessi er bráðskemmtileg,
ytri búnaður hennar mjög glæsi-
legur og leikurinn prýðilegur.
Finnskur styrkur
til háskólanáms
FINNSK stjórnarvöld hafa ákveð
ið að veita íslendingi styrk að
fjárhæð 350.000 finnsk mörk til
háskólanáms eða rannsóknar-
starfa í Finnlandi skólaárið 1960
—1961.
Styrkþegi skal dveljast eigi
skemur en átta mánuði í Finn-
landi, þar af minnst fjóra mán-
uði við nám eða vísindastörf við
háskóla, en kennsla í finnskum
háskólum hefst um miðjan sept-
embermánuð ár hvert.
Umsóknir um styrkinn sendist
menntamálaráðuneytinu fyrir 20.
maí nk. og fylgi staðfest afrit
prófskirteina, svo og meðmæli,
ef til eru. Umsóknareyðublöð
fást í ráðuneytinu og hjá sendi-
ráðum fslands erlendis.
(Frá Menntamálaráðuneytinu)