Morgunblaðið - 05.05.1960, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 5. maí 1960
M OHCVTSBl. 4Ð1Ð
13
Viffskipti Þýzkalands og Norffurlanda rædd í Hannover. Fremst á myndinni er Gylfi Þ. Gísla-
son, ráffherra, þá Skaug, viðskiptamálaráðherra Noregs og þriffji frá hægri er dr. Erhard, efna-
hagsmálaráðherra Þýzkalands.
tolla sín á milli en beita toll-
múrum gegn öðrum ríkjum,
tóku ríkin sjö höndum saman
um myndun fríverzlunarsvæð
is. Utan við bæði bandalögin
standa svo enn nokkur ríki,
hinn svokallaði „þriðji“ ríkja-
flokkur.
j Toll-„blokkirnar“ tvær
j standa nú hvor andspænis ann
i arri, tilbúnar að hefjast handa
X og eru margir uggandi um
í hvernig þróunin verðúr ef til
; tollatogstreitu kemur milli
j þeirra, einkum nú, eftir að
fyrstu aðgerðum markaðs-
bandalags hinna sex hefur ver
ið flýtt um hálft annað ár, eða
til 1. júlí n.k., samkvæmt Hall
steinplaninu. Mörg ríki innan
beggja bandalaganna hafa
hingað til haft mikil viðskipti
sín á milli, en hækkaðir tollar
á vörum eins ríkis við innflutn
ing í annað, sem ekki er í
Norrænn dagur í Hannover
Á HINNI stóru vörusýningu,
sem árlega er haldin í Hanno
ver í Vestur-Þýzkalandi, hafa
undanfarin ár veriff haldnar
ráffstefnur meff ákveffnum viff
skiptalöndum Þýzkalands eða
viðskiptasvæðum. í þetta sinn
var einn dagur ráðstefnunnar
helgaður viðskiptunum viff
Norffurlönd og í því tilefni
boðið viffskiptamálaráðherr-
um Norðurlandanna fimm, á-
samt fulltrúum verzlunar og
iðnaðar í þessum löndum.
Fyrir fslands hönd sóttu
fundinn Gylfi Þ. Gíslason, viff
skiptamálaráðherra, Gunnar
Guffjónsson, formaður Verzl-
unarráðs og Sveinn Valfells,
form. Félags ísl. iðnrekenda,
auk Helga Briem sendiherra,
sem kom frá Bonn. Mánudag-
inn 25. apríl sátu fulltrúar
Norðurlandanna ráðstefnu
þessa meff dr. Erhard, efna-
hagsmálaráðherra Þýzkalands
og voru þar rædd viðskipti
landanna og hinir ýmsu erfiff-
leikar, sem nú blasa við í sam
bandi viff þau.
Astæðan fyrir því að nú
þótti mikilvægt að taka til
meðferðar framtíðarviðskipti
Þýzkalands og Norðurlanda,
er efalaust hin nýstofnuðu
tollabandalög tvö, fríverzlun-
arsvæði ríkjanna sjö annars
vegar og markaðsbandalags-
landanna sex hins vegar, enda
var auðheyrt á umræðum á
fundinum, að bæði Þjóðverjar
og Norðurlandabúar eru ugg-
andi um að þessi skipting Vest
ur-Evrópu í tvo tollabandalög
með nokkur lönd utan við,
muni í framtíðinni stórdraga
úr eða jafnvel gera áð engu
viðskipti þessara landa. Dr.
Erhard, efnahagsmálaráð-
herra Þýzkalands er einkum
sagður beita sér ákaft fyrir
því að koma á sættum í ein-
hverri mynd milli sex og sjö-
veldanna.
Tollabandalögin tvö
Þýzkaland er, sem kunnugt
er, í markaðsbandalagi sex-
veldanna, ásamt Frakklandi,
Ítalíu, Hollandi, Belgíu og
Luxemburg, en Noregur, Sví-
þjóð og Danmörk mynda frí-
verzlunarsvæði sjöveldanna,
ásamt Englandi, Sviss, Austur
ríki og Portúgal. Upphaflega
var ætlunin að komið yrði á -
einu markaðsbandalagi allra
Vestur-Evrópuríkjanna, en
Bretar voru tregir til að ger-
ast aðilar að nánu bandalagi
stóru ríkjanna á meginland-
inu, einkum vegna tengsla
sinna við samveldislöndin,
Sviss og Svíþjóð vildu hlut-
leysis síns vegna ekki vera
með í slíku tollabandalagi, þar
eð samfara því skyldi vera ná-
ið pólitískt samstarf, Austur-
ríki óttaðist að stóru ríkin
mundu ráða of miklu í slíku
bandalagi og ýmislegt fleira
kom til. Er fyrrnefnd sex meg
inlandsríki höfðu svo bundizt
samtökum um að fella niður
sama markaðsbandalagi, hlýt
ur áð verða til þess að það
beini viðskiptum sínum til
samherja sinna á þessu sviði,
þar sem það þarf enga tolla
að greiða, og viðskiptin við
fyrri viðskiptalönd leggist nið
Veruleg viffskipti Þýzkalands
og Norðurlanda
Það kom greinilega fram í
ræðu þeirri, sem dr. Erhard

flutti á vörusýningunni í
Hannover, að honum er mjög
í mun að finna einhverja leið
til að draga úr áhrifum þess-
ara aðgerða á viðskipti lands
síns við Norðurlöndin. Kvaðst
hann vona, að á næstu mánuð
um mætti með miklum umræð
um og stöðugum samningaum
leitunum af hálfu beggja að-
ila opna leið.
Það kom fram á fundinum,
að veruleg viðskipti eru milli
Þýzkalands og Norðurlanda
og hljóta þau að skiptá ríkl
þessi miklu máli. Norðurlönd-
in fluttu á síðasta ári vörur til
Þýzkalands fyrir um 1100
mijúj. marka og Þýzkaland
flutti til Norðurlanda vörur
fyrir 4500 millj. marka, en það
er liðlega 13% af útflutningi
Þýzkalands.
Að ræðu dr. Erhards lokinni
skýrðu fulltrúar frá hverju
Norðurlandanna fyrir sig frá
hvernig háttað væri viðskipt
um lands síns við Þýzkaland.
Gunnar Guðjónsson förm.
Verzlunarráðs, ræddi um við-
skipti íslands við Þýzkaland
fyrr og nú. Vörur frá Vestur-
Þýzkalandi hafa á síðustu ár-
um verið 10% af innflutningn-
um til landsins. Þjóðverjar
hafa keypt hér lýsi og fiski-
mjöl, en engan hraðfrystan
fisk, en með bættum skilyrð-
um í VesturÞýzkalandi til
geymslu og dreifingar á hrað-
frystum fiski kvaðst Gunnar
vona að opnaðist leið fyrir
hraðfrystan fisk langt inn í
Þýzkaland, þrá;t fyrir tolla
markaðsbandalagsins.
Er gefnar höfðu verið mjög
Framh. á bls. 16.
Fulltrúar íslands á fundinum, taliff frá vinstri: Helgi Briem sendiherra, Gylfi Þ. Gíslason, viff-
skiptamálaráðherra, Gunnar Guffjónsson, form. Verzlunarráffs og Sveinn Valfells, form. Félags
isl. iffnrekenda.

Kristmann Gudmundsson
B Ó K M E N
skrifar um
N T I R
Grafir og grónar rústir.
Eftir C. W. Ceram.
Björn O. Björnsson þýddi.
Bókaforlag Odds Björns-
sonar.
ÞETTA er með afbrigðum fróð-
leg og skemmtileg bók. Enda þótt
hún sé vafalaust vísindalega á-
byggilíg, þá hefur hún það sér
til ágætis að öllum almenningi
er auðvelt að tileinka sér hana.
Á kápu segir að þetta sé ný teg-
und bóka, sem sé myndabók til
að lesa. Og í henni eru hvorki
meira né minna en 326 myndir, og
af þeim 16 litprentaðar heilsíðu-
myndir. Það gefur auðvitað bók-
inni sérstætt gildi, því að hún
fjallar um hluti sem erfitt er að
gera sér grein fyrir af frásögn
einni saman.
Verkið hefst á sögu klassískrar
fornleifafræði, og ein fyrsta
myndin er af stúlkulíkinu fagra,
er fannst á Via Appia í Róm árið
1485. En sá fundur vakti marga
rómantíska drauma, ekki einung-
is hjá skáldum og þess-háttar
fólki, heldur einnig hálærðum
prófessorum og öðrum rykfölln-
um doðrantakörlum. Þarna voru
sem sé nokkrir verkamenn að
grafa upp marmarabjarg er fund-
izt hafði í undirlagi götunnar, en
allt í einu duttu þeir, svo að
segja, niður í gríðar mikið byrgi,
sem var undir bjarginu. I byrg-
inu fundu þeir kistu úr marmara
og er þeir opnuðu hana lá þar
lík á grúfu, þakið einhverju ang-
andi efni, þriggja sentimetra
þykku. Skófu þeir efni þetta ut-
an af líkinu, og kom þá í ljós
lík af ungri stúlku, svo vel geymt
að það var ekki einu sinni stirnað.
Stúlka þessi var með afbrigðum
fögur, svo fögur, að fólk streymdi
að þúsundum saman, til að sjá
þetta meistaraverk sköpunarinn-
ar. Hún lá þarna nakin eins og
daginn sem hún var grafin,
frammi fyrir augum þúsundanna,
þar til katþólska kirkjan lét stela
henni og grafa hana á afskekkt-
um stað sem enginn veit hvar er.
Hún var sendiboði frá fornöld-
inni, frá fjarlægri undursamlegri
tíð, en við vitum ekki nafn henn-
ar, né hver hún var. Enginn vafi
leikur þó á að hún var af háum
stigum.
Skírt er frá Pompeyi og Her-
culanum, borgunum sem grófust
í ösku og hraun árið 79 e.K. Þar
er unglingur einn látinn risa úr
öskunni og fá sér göngutúr um
bæinn Pompeyi, heimsækja stúlk
urnar, fara á bar og fleira þess
háttar. Bregður höf. allskæru
ljósi yfir það, sem þarna gerðist,
og segir frá uppgreftrinum í
myndum og texta, svo að þetta
verður lesandanum allt ljósara
en áður.
Þá er sagt frá því er Trója
fannst og ljósi varpað á tímabil
Illionskviðu Hómers. En þar
næst er tekin til meðferðar menn
ing Krítverja og Mykenaybúa. En
eins og margir vita, voru Krít-
verjar einhver mesta menningar-
þjóð á öðru og þriðja árþúsund-
inu fyrir Kristburð, hefur henni
oft verið líkt við Breta, enda
voru þetta eyjarbúar og undir-
staða veldis þeirra og auðlegð
var mikill floti, bæði verzlunar-
skip og herskip. Menning þessi
var flestum alveg ókunn, þar til
Arthur Evans tók að grafa upp
hallirnar í Knossos og víðar á
Krít.
Þessu næst koma nokkrir fróð-
legir kaflar um Egyptaland, og
allaln þann uppgröft sem þar hef-
ur farið fram í höllum og gröfum
hinna fornu Egypta. Textanum
fylgja myndir af múmíum og
skrautgripum, furðulegar myndir
af minnismerkjum löngu horf-
inna alda, löngu liðins mannlífs.
Stiklað er á stóru í frásögninni,
en farið mjög víða, og yfirlits-
myndin ágæt sem lesandinn fær,
af öllum þessum furðuverkum,
sem fornleifafræðin hefur dregið
fram í dagsins ljós.
Þá eru kaflar um Babylon og
Níneve og fleygrúnirnar, hið
merkilega letur þeirra þjóða, er
byggðu þær borgir. Síðustu frá-
sagnir af uppgreftri í gamla heim
inum fjalla um Úr og hina dul-
arfullu Súmera, þessa geðfelldu
menningarþjóð, sem lítið er vit-
að um. En glöggt má sjá af stytt-
um þeim og menningarleyfum er
varðveist hafa, að börnum nenn-
ar hefur verið gefið vit og göf-
ugmennska í ríkum mæli.
Loks eru nokkrir kailar um
bma fornu menningu indíánaþjóð
flokkanna í Vesturheimi, fróð-
legir og greinagóðir. En síðast er
litilsháttar sagt frá fornleita-
fræði nútímans, sem nú er orð-
in hnattræn, að áliti höf., ofur-
lítið minnzt á bókrollurnar, er
fundust við Dauðahafið, dálítið
fjallað um veldi Hettita, Indus
menninguna, og fleira.
Það er ekki svo langt síðan að
það þótti góð latína, að öll vís-
indarit væru sem óaðgengilegust
almenningi og helzt svo að eng-
inn gæti lesið þau, nema einhverj
ir hálærðir skröggar. Nú er sem
betur fer annað upp á teningnum.
Nú keppast menn við að gera
allan fróðleik sem aðgengilegast-
an og sem auðveldastan venju-
legu fólki að tileinka sér hann.
Þessi bók er einmitt gerð i slík-
um anda, hún er vel og skýrlega
skrifuð, og textinn allstaðar
studdur hinum ágætustu mynd-
um. Að vísu er ekki sagt ýtarlega
frá neinu, en þarna er svo gífur-
legu efnismagni saman þjappað,
að þess er ekki hægt að krefjast.
Hitt er aftur undravert hvað höf.
tekst að gera þetta allt Ijóst og
skýrt og aðgengilegt hverjum
sem er. Bókaútgáfa Odds Björns-
sonar á þakkir skilið fyrir að
koma þessu ágæta verki á ísl.
Útgáfan er falleg, þótt að því
megi finna, hve bandið er laust
í reipum og víst hefði þýðingin
mátt vera betri. Hún verður þó
að teljast skammlaus, enda frá-
sögnin þeirrar artar, áð hvergi ei
þörf á sérstökum stílbrögðum, en
nokkurs smekkleysis gætir á ein-
staka stað. Auk þess gífurlega
fróðleiks sem bókin hefur að
færa, er hún skrautverk sem
prýði er að á hverju heimili.